Nhiều giải pháp được Chính phủ đưa ra để tháo gỡ các vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội thời gian tới. Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: vietnamnet.vn

Báo cáo thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn trong lĩnh vực xây dựng, Chính phủ đã thông tin việc triển khai thực hiện Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp, giai đoạn 2021 - 2030”.

6 tháng, cả nước có 9 dự án khởi công

Khái quát kết quả đạt được, theo Chính phủ, từ đầu nhiệm kỳ đến hết tháng 6 năm nay, cả nước đã hoàn thành 41 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị, quy mô xây dựng khoảng 19.516 căn; đang tiếp tục triển khai 294 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 288.500 căn.

Riêng 6 tháng đầu năm nay, cả nước có 9 dự án được khởi công, trong đó có 6 dự án nhà ở xã hội, quy mô 7.730 căn và 3 dự án nhà ở công nhân, quy mô 11.038 căn.

Để hỗ trợ cho khách hàng cá nhân vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội, nhà công nhân, nhà ở của hộ gia đình theo Nghị quyết 11, Chính phủ cho biết, đã giải ngân trên 6.200 tỷ đồng cho 15.000 khách hàng.

Với chủ đầu tư các dự án, Bộ Xây dựng đã gửi Ngân hàng Nhà nước 21 dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, cải tạo chung cư cũ đủ điều kiện, với nhu cầu vay vốn theo đề xuất của các địa phương khoảng 7.139 tỷ đồng.

Đề cập đến gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội, nhà ở công nhân và cải tạo chung cư cũ, theo báo cáo, hiện có khoảng 105 dự án đã được cấp phép xây dựng, đang triển khai đầu tư xây dựng thuộc đối tượng cho vay của gói này.

Đến giữa tháng 7, có 37 dự án với tổng mức đầu tư trên 42.460 tỷ đồng, đủ điều kiện vay gói tín dụng 120.000 tỷ đồng. Bộ Xây dựng cho biết, số dự án này sẽ được UBND các tỉnh rà soát, công bố trong thời gian tới.

Ngoài ra, 5 địa phương (Trà Vinh, Tây Ninh, Bình Dương, Hà Tĩnh và Đà Nẵng) đã công bố danh mục 11 dự án đủ điều kiện vay gói tín dụng 120.000 tỷ đồng với tổng vốn đầu tư là 7.897 tỷ đồng, nhu cầu vay vốn là khoảng 2.681 tỷ đồng.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, Ngân hàng Nhà nước đã tích cực triển khai gói 120.000 tỷ đồng để chủ đầu tư nhà ở xã hội hỗ trợ cho người mua nhà, với lãi suất ưu đãi từ 1,5 - 2%. Thời gian vay với chủ đầu tư là 3 năm, với người mua nhà là 5 năm.

“Việc hỗ trợ này chắc chắn giúp cho chủ đầu tư có vốn đầu tư nhiều hơn cho người lao động”, lãnh đạo Bộ Xây dựng nói.

Tiếp tục gỡ vướng để phát triển nhà ở xã hội

Để thực hiện đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội, Chính phủ đã tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc. Dù vậy, Chính phủ thừa nhận, trình tự thủ tục đầu tư xây dựng, mua - bán nhà ở xã hội còn phức tạp và kéo dài.

Việc xác định giá trước khi thực hiện bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngoài ngân sách phải được cơ quan Nhà nước cấp tỉnh thẩm định cũng kéo dài thời gian, gây tốn kém cho doanh nghiệp.

“Các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân đã ban hành nhưng chưa đủ hấp dẫn, có nội dung chưa thực chất nên không thu hút, khuyến khích chủ đầu tư”, Chính phủ nêu.

Hơn nữa, quy định các dự án nhà ở xã hội phải dành tối thiểu 20% diện tích nhà ở xã hội trong dự án để cho thuê và chủ đầu tư chỉ được bán sau 5 năm đưa vào sử dụng còn bất cập.

Bởi trên thực tế có nhiều dự án không cho thuê được phần diện tích này dẫn đến tình trạng các căn hộ để không, lãng phí, trong khi đó chủ đầu tư không được bán dẫn đến không thu hồi được vốn, gây lãng phí xã hội và giảm thu hút đầu tư vào dự án xã hội để cho thuê…

Nhiều giải pháp được Chính phủ đưa ra để tháo gỡ các vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Một trong số đó là hoàn thiện và trình Quốc hội thông qua Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) vào cuối năm nay.

Ông Hoàng Thanh Tùng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho biết, dự thảo luật quy định nhiều chính sách liên quan đến nhà ở cho công nhân, người thu nhập thấp như dành quỹ đất phù hợp để phát triển nhà ở xã hội; chính sách miễn giảm tiền sử dụng đất, thuê đất để chủ đầu tư tiếp cận đất đai phát triển nhà ở xã hội… Người lao động cũng được hưởng các gói hỗ trợ về lãi suất để tiếp cận nhà ở xã hội.

Các chủ đầu tư xây nhà lưu trú cho công nhân cũng được hưởng chính sách tương tự xây dựng nhà ở xã hội.

Lo doanh nghiệp chưa mặn mà với nhà ở xã hội

Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội nhận được sự quan tâm đặc biệt của công nhân và người thu nhập thấp khi vấn đề an cư, lạc nghiệp đang trở thành một “bài toán khó” cho công nhân và người thu nhập thấp.

“Tôi rất mừng khi được biết Chính phủ có đề án xây 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội”, chị Đào Thị Loan (Công ty TNHH Công nghiệp Hài Mỹ, tỉnh Bình Dương) chia sẻ tại Diễn đàn Người lao động 2023 chiều 28/7. Theo chị Loan, hầu hết công nhân đang phải thuê trọ. Nhà thuê thường diện tích chật hẹp, ẩm thấp, tạm bợ, khó khăn trong sinh hoạt. Nhưng chị Loan thấy lo lắng “khi báo chí nói các doanh nghiệp chưa mặn mà với nhà ở xã hội”.

Công nhân thu nhập thấp đành phải thuê nhà chật hẹp, không đảm bảo an toàn cũng là tâm tư được ông Nguyễn Việt Anh, đoàn viên Tổng Công ty Cổ phần Bưu chính Viettel phản ánh. “Chúng tôi chứng kiến nhiều gia đình công nhân, con nằm trên giường, bố mẹ nằm dưới sàn, vỏn vẹn 10m². Nhiều gia đình đông con, 4 - 5 người ở trong phòng. Nhiều gia đình phải gửi con về quê. Có người lao động sắp đến ngày sinh nhưng chủ trọ đòi nhà…”, ông Việt Anh mong Quốc hội, Chính phủ quan tâm vấn đề nhà ở cho công nhân.

Cạnh đó, nhiều người lao động lo lắng khi lãi suất cho vay mua nhà ở xã hội còn rất cao. Thời gian ưu đãi của gói tín dụng 120.000 tỷ đồng với người mua nhà chỉ 5 năm là quá ngắn. “Thực tế, gần như công nhân lao động chưa tiếp cận được nguồn vốn này”, ông Nguyễn Minh Sơn, Chủ tịch Công đoàn Cơ sở Công ty TNHH SWCC Showa Việt Nam, cho biết.