(Thanh tra) - Ngày 22/8, tại Hà Nội, Bộ Tư pháp phối hợp với Viện KAS của Cộng hòa Liên bang Đức tổ chức hội thảo “Nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”.
TS. Nguyễn Minh Phương, Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý vi phạm hành chính, Bộ Tư pháp cho biết, trong những năm gần đây, cùng với việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật theo hướng đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch, việc tổ chức thi hành pháp luật ngày càng được Đảng, Nhà nước Việt Nam quan tâm, chú trọng. Đến nay, nhiều bộ, ngành, đoàn thể Trung ương và 100% địa phương đã ban hành kế hoạch triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2025.
Đáng chú ý, Hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) được vận hành, đưa vào sử dụng chính thức góp phần đẩy nhanh tiến độ tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị và nâng cao chất lượng xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật thống nhất, đồng bộ, công khai, minh bạch, dễ tiếp cận.
Đồng thời, tạo điều kiện để các cá nhân, tổ chức, cơ quan phản ánh, kiến nghị kịp thời, nhanh chóng và giám sát quá trình tiếp nhận, xử lý các quy định pháp luật có mâu thuẫn, chồng chéo, không còn phù hợp.
Công tác kiểm tra văn bản QPPL được Bộ Tư pháp đặc biệt chú trọng. Bộ đã tiếp nhận, phân loại 1.177 văn bản của các bộ, ngành, địa phương để thực hiện kiểm tra; đồng thời kiểm tra văn bản theo 3 chuyên đề giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong năm 2025. Kết quả, bước đầu phát hiện 133 văn bản cần xem xét tính pháp lý về thẩm quyền và nội dung.
Đối với kiểm tra về tổ chức thi hành pháp luật, Bộ Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tổ chức nhiều đoàn kiểm tra trong lĩnh vực trọng tâm, liên ngành theo các kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Qua đó, góp phần đánh giá thực trạng thi hành pháp luật, phát hiện những bất cập, chồng chéo của các văn bản QPPL, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền thực hiện giải pháp nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật và hoàn thiện hệ thống pháp luật.
Bên cạnh những kết quả đạt được, theo TS. Nguyễn Minh Phương vẫn còn những khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành pháp luật, như: Công tác phổ biến giáo dục pháp luật còn dàn trải, chưa trọng tâm, trọng điểm; hình thức phổ biến chủ yếu dựa trên hội nghị, hội thảo; việc kiểm tra, rà soát trong thời gian ngắn, là áp lực lớn về tiến độ, chất lượng; đội ngũ làm công tác pháp chế ở địa phương đa phần là kiêm nhiệm…
Cùng với công tác xây dựng pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật được xác định là “đột phá của đột phá” trong hoàn thiện thể chế phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Theo đó, đại diện Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý vi phạm hành chính, Bộ Tư pháp đưa ra một số kiến nghị, đề xuất. Cụ thể, các bộ, ngành, địa phương tiếp tục rà soát, đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật theo Nghị quyết số 206/2025/QH15; rà soát, bổ sung quy định trách nhiệm gắn với chế tài cụ thể của từng cơ quan, đơn vị, cá nhân trong phối hợp cung cấp thông tin về tổ chức thi hành pháp luật.
Riêng về tổ chức thi hành pháp luật, cần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác này; chú trọng hướng dẫn áp dụng văn bản QPPL và đa dạng hóa phương thức phổ biến, giáo dục pháp luật; ứng dụng AI hỗ trợ kiểm tra, rà soát văn bản QPPL; tiếp tục vận hành Hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản QPPL; nâng cao năng lực tổ chức thực thi chính sách, thực thi pháp luật của các cơ quan quản lý nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức thực thi công vụ.
Ông Stefan Samse, Trưởng Đại diện lâm thời Viện KAS của Đức tại Việt Nam cho rằng, cùng với những tiến bộ rõ rệt trong việc tăng cường pháp quyền thì việc ban hành và thực thi pháp luật ở Việt Nam vẫn chưa thực sự hiệu quả. Trong đó, cần tăng cường sự nhất quán và đảm bảo minh bạch trong thực thi áp dụng.
Tại Hội thảo, ThS Nguyễn Duy Tiến, Vụ trưởng Vụ pháp luật và Tư pháp, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội nhấn mạnh về vai trò, ý nghĩa của hoạt động giám sát của Quốc hội trong thi hành pháp luật.
Ông Tiến nêu rõ, mục đích hoạt động giám sát của Quốc hội không phải là “bới lông tìm vết” vi phạm mà thông qua hoạt động giám sát để phát hiện, ghi nhận, đề cao những điểm tốt, cách làm tốt cần tiếp tục phát huy. Đồng thời, ghi nhận những vướng mắc, khó khăn, bất cập, hạn chế ngay cả trong các quy định của pháp luật cũng như trong tổ chức triển khai thực hiện, từ đó đề xuất, kiến nghị các giải pháp để khắc phục, xử lý.
Trong đó, giám sát văn bản QPPL và tình hình thi hành pháp luật là những hoạt động giám sát thường xuyên của các cơ quan của Quốc hội. Thực tiễn giám sát cho thấy, vẫn còn tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết luật, pháp lệnh, nghị quyết, ảnh hưởng trực tiếp tới việc triển khai thi hành; vẫn còn tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo, chưa bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất giữa các văn bản QPPL; công tác rà soát văn bản QPPL chưa thực sự kịp thời và “trúng” những “điểm nghẽn” về pháp luật…
Vụ trưởng Vụ pháp luật và Tư pháp Nguyễn Duy Tiến đã đưa ra một số đề xuất, kiến nghị nhằm góp phần nâng cao hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật. Đó là Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan cần có giải pháp cụ thể, hiệu quả để gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng với tổ chức thi hành pháp luật. Mặt khác, công tác chuẩn bị, dự thảo các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành phải đầy đủ; cơ quan, người thi hành công vụ phải tâm huyết, trách nhiệm, công tâm, khách quan, vì nước, vì dân; nâng cao ý thức tuân thủ và chấp hành pháp luật của đối tượng thực hiện…
Ngoài các nội dung trên, tại Hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận về một số vấn đề đặt ra trong việc tổ chức thi hành pháp luật về cán bộ, công chức; nâng cao chất lượng giám sát thi hành pháp luật của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên đáp ứng yêu cầu thực tiễn hiện nay; đảm bảo gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng pháp luật với tổ chức thi hành pháp luật…
