(Thanh tra) - Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và thực hiện Chiến lược phát triển bền vững, công tác dân tộc và tôn giáo ngày càng được Đảng và Nhà nước coi trọng, khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Qua kết quả Đoàn cán bộ lãnh đạo Bộ Dân tộc và Tôn giáo triển khai công tác kiểm tra về tình hình vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực dân tộc, tôn giáo tại các địa phương cho thấy: Một số xã, phường, thị trấn không có cán bộ chuyên trách làm công tác dân tộc, tôn giáo.
Nhiều nơi cán bộ kiêm nhiệm nhiều chức danh, dẫn đến công việc chồng chéo, không sâu sát địa bàn. Thiếu cán bộ có trình độ chuyên môn phù hợp, đặc biệt là hiểu biết sâu về phong tục tập quán, tín ngưỡng dân gian, luật pháp về tôn giáo.
Một số địa phương còn coi công tác dân tộc, tôn giáo là nhiệm vụ "phụ", chưa bố trí đúng người, đúng vị trí. Ngoài ra, việc cơ sở vật chất cũ, xuống cấp, về lâu dài sẽ không đảm bảo được công việc đề ra. Các địa phương đang nỗ lực để từng bước gỡ khó để đảm bảo công việc.
Tại hội nghị toàn quốc đánh giá công tác dân tộc và tôn giáo sau khi sắp xếp tổ chức và thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp do Bộ Dân tộc và Tôn giáo tổ chức, ông Nguyễn Sỹ Trường, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo TP. Hà Nội cho hay, Sở được thành lập từ tháng 3/2025 trên cơ sở Ban Dân tộc thành phố, tiếp nhận thêm chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Ban Tôn giáo thuộc Sở Nội vụ.
Đội ngũ cán bộ phần lớn đều mới tiếp cận với công tác dân tộc và tôn giáo nên nhận thức và nghiệp vụ vẫn còn hạn chế. Tại cơ sở, cán bộ cấp xã, phường phải kiêm nhiệm nhiều nội dung công việc khiến việc thực hiện công tác dân tộc và tôn giáo gặp không ít khó khăn.
Để kịp thời tháo gỡ khó khăn, ông Nguyễn Sỹ Trường đề xuất Bộ Dân tộc và Tôn giáo sớm ban hành hướng dẫn về đề án sắp xếp vị trí việc làm, nhằm đảm bảo đội ngũ cán bộ thực hiện nhiệm vụ này, đặc biệt ở cấp xã, phường. Đồng thời, ông kiến nghị sớm tổ chức các lớp tập huấn cho đội ngũ lãnh đạo và cán bộ cấp tỉnh, cấp xã để nâng cao năng lực quản lý, nhất là trong việc vận hành hệ thống mới.
Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại Nghệ An, tỉnh đề xuất tăng biên chế cho các xã, bảo đảm mỗi xã có một cán bộ phụ trách dân tộc và một cán bộ phụ trách tôn giáo, nhằm tăng hiệu quả công tác, chiều sâu cho tham mưu.
Tại Quảng Ngãi, mặc dù đã bố trí cán bộ phụ trách ở hầu hết xã, phường, nhưng phần lớn chưa đáp ứng được yêu cầu chuyên môn. Trong khi đó những khó khăn về nhân lực cũng xuất hiện ở nhiều tỉnh miền núi như Điện Biên, nơi số lượng công chức còn rất hạn chế...
Từ thực tế đó, các địa phương kiến nghị các cơ quan chức năng sớm hoàn thiện cơ chế, chính sách, ban hành đề án về vị trí việc làm, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng và có giải pháp bảo đảm nguồn nhân lực, để đội ngũ cán bộ thực sự đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.
Công tác dân tộc, tôn giáo không thể chỉ là hình thức
Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Vinh Tơr cho biết: Trước thực trạng trên, Bộ Dân tộc và Tôn giáo đã có chỉ đạo rõ ràng, yêu cầu các địa phương cần quan tâm, rà soát, bố trí đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc, tôn giáo một cách đầy đủ, phù hợp với đặc thù địa phương, đảm bảo thực hiện hiệu quả các chính sách của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực này.
Thực trạng này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý mà còn tiềm ẩn nguy cơ tạo ra khoảng trống trong vận động quần chúng, dễ bị các thế lực xấu lợi dụng, kích động, gây mất đoàn kết dân tộc, chia rẽ tôn giáo.
Trong một đất nước đa dạng về văn hóa, dân tộc và tín ngưỡng như Việt Nam, công tác dân tộc, tôn giáo không chỉ là nhiệm vụ quản lý hành chính, mà còn là trách nhiệm chính trị, đạo lý và văn hóa.
Để chính sách đi vào cuộc sống, cần có đội ngũ cán bộ "ba cùng" – cùng ăn, cùng ở, cùng làm việc với đồng bào. Đó không thể là người chỉ làm việc trên giấy tờ, mà phải là người hiểu dân, nói tiếng dân, sống cùng dân.
Chỉ khi các địa phương thật sự quan tâm, bố trí đội ngũ cán bộ dân tộc, tôn giáo một cách đúng đắn, thì mới có thể triển khai thành công những chính sách đặc thù, xây dựng niềm tin và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc – nền tảng vững chắc cho phát triển đất nước trong thời kỳ mới.
Trước những biến động xã hội và yêu cầu cao từ thực tiễn địa phương, Bộ Dân tộc và Tôn giáo đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, chỉ đạo và tổ chức các hội nghị, hội thảo chuyên đề để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về công tác dân tộc, tôn giáo.
Để cán bộ làm công tác dân tộc, tôn giáo là cầu nối giữa chính quyền và người dân; là người truyền đạt, hướng dẫn và tổ chức thực hiện chính sách của Đảng, Nhà nước tới tận người dân. Nếu thiếu đội ngũ này, công tác quản lý sẽ gặp rất nhiều khó khăn, hiệu lực, hiệu quả không đảm bảo.
Theo đó, Bộ đề nghị các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần khẩn trương rà soát, củng cố đội ngũ cán bộ chuyên trách, kiêm nhiệm ở cả cấp tỉnh, cấp xã, đặc biệt là những địa phương có đông đồng bào dân tộc thiểu số, vùng biên giới, vùng sâu vùng xa, nơi có hoạt động tôn giáo diễn biến phức tạp.
Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Vinh Tơr nhấn mạnh: Chính quyền địa phương phải thực sự coi trọng công tác cán bộ, xác định đây là một phần thiết yếu trong ổn định xã hội và xây dựng niềm tin giữa người dân với Đảng, Nhà nước. Bố trí cán bộ đúng người, đúng việc sẽ giúp chính sách được thực hiện hiệu quả, người dân yên tâm, gắn bó, đồng lòng.
