(Thanh tra) - Ngày 13/8, tại Hà Nội, Học viện Hành chính và Quản trị công tổ chức Tọa đàm khoa học: “Nhận diện và tháo gỡ những vướng mắc của chính quyền cấp xã trong bối cảnh vận hành chính quyền địa phương 2 cấp”.
Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Nguyễn Bá Chiến, Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công khẳng định, việc sắp xếp lại đơn vị hành chính và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là một chủ trương lớn, mang tầm vóc chiến lược của Đảng và Nhà nước nhằm xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, gần Nhân dân và phục vụ Nhân dân tốt hơn.
Sau hơn 1 tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Tổng Bí thư, Bộ Chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nội vụ đều ghi nhận mô hình được vận hành thông suốt, không gián đoạn, không có những vấn đề vướng mắc phát sinh quá lớn, cơ bản đạt được mục tiêu ban đầu là tinh gọn.
Mặc dù hệ thống chính trị, chính quyền đã nỗ lực chuyển đổi đồng bộ, nhanh chóng trên phạm vi toàn quốc; các văn bản pháp luật, quy định hướng dẫn đã nhanh chóng được ban hành để đảm bảo hành lang pháp lý cho sự vận hành của mô hình mới. Tuy nhiên, việc tắc nghẽn, gián đoạn dịch vụ công và quá tải ở cấp xã là hiện hữu.
“Do đó, việc nhận diện kịp thời những khó khăn, vướng mắc, rào cản và có những giải pháp tháo gỡ với cách làm cụ thể là vô cùng cần thiết và cấp bách trong giai đoạn hiện nay”, Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công nhấn mạnh.
Chia sẻ tại tọa đàm, ông Nguyễn Mạnh Tiến, Trưởng Ban Xây dựng Đảng, UBND phường Tây Hồ, thành phố Hà Nội cho biết, hiện nay việc sắp xếp bộ máy theo mô hình mới bắt đầu có những vướng mắc, đặc biệt là việc nhiều cán bộ, đảng viên chưa hiểu rõ vai trò của chính quyền cấp xã hiện nay (một phần vai trò cấp xã và một phần cấp huyện).
Ông Tiến nhấn mạnh sự cần thiết phải thay đổi tư duy làm việc của cán bộ, công chức cấp xã. Đồng thời đề cập đến những bất cập sau khi sáp nhập hai phường Tây Hồ và Hồng Hà, bao gồm: lúng túng trong tiếp nhận thông tin, khối lượng công việc tăng, và năng lực của cán bộ còn hạn chế; từ đó đề xuất các giải pháp như tổ chức các lớp bồi dưỡng kỹ năng, tăng cường phối hợp giữa các cấp và đầu tư hạ tầng, công dân số…
Chỉ ra những khó khăn trong việc bố trí cán bộ, công chức không đúng nhu cầu và sự lúng túng trong triển khai văn bản, ông Trịnh Việt Khái, Phó Chủ tịch UBND xã Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau nêu vấn đề về khối lượng thủ tục hành chính khổng lồ tại Trung tâm Dịch vụ hành chính công và sự khó khăn của người dân nông thôn trong việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Ông Trịnh Việt Khái đề xuất ủy quyền một số nhiệm vụ cho các cấp để giảm tải cho cấp Phó Chủ tịch, bổ sung nguồn lực cho các bộ phận chuyên môn và tăng cường hỗ trợ người dân sử dụng dịch vụ số.
Nhấn mạnh sự quá tải công việc khi tinh giản phòng, ban nhưng khối lượng công việc không giảm, bà Lê Thị Kim Liên, Chủ tịch UBND phường Long Nguyên, thành phố Hồ Chí Minh cho rằng cán bộ cấp xã thiếu chuyên môn để xử lý các thủ tục hành chính phức tạp và hạ tầng chuyển đổi số chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân sau sáp nhập. Bà đề xuất bố trí lại cán bộ chuyên môn phù hợp, tăng số lượng cấp phó, thành lập tổ quản lý nhanh để tháo gỡ khó khăn, và tổ rà soát các công việc không cần thiết để giảm tải.
Phát biểu tại tọa đàm, ông Phan Trung Tuấn, Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương, Bộ Nội vụ cho biết, hiện nay, việc vận hành chính quyền địa phương 2 cấp đã có những bất cập, xoay quanh các vấn đề như: Thể chế, chính sách, pháp luật chưa đồng bộ; khối lượng công việc lớn với 1065 thủ tục và nghiệp vụ hành chính; năng lực/ chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu; bất cập trong việc tổ chức bộ máy, nhân sự, bố trí vị trí việc làm; hạ tầng công nghệ, chuyển đổi số phục vụ công việc trên môi trường mạng chưa đáp ứng.
Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương thừa nhận việc bố trí cấp phó và xác định vị trí việc làm còn nhiều bất cập, đồng thời cho biết Bộ Nội vụ đang xây dựng báo cáo trình Bộ Chính trị để bổ sung cấp phó và xây dựng Nghị định thay thế Nghị định 33 để thiết lập lại hoạt động của tổ dân phố.
Tại tọa đàm, ông Nguyễn Sỹ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cũng chỉ ra rằng hiện nay mới có sự ủy quyền chứ chưa thực sự có sự phân quyền. Do vậy, ông Dũng đề xuất cần cải cách toàn bộ hệ thống pháp luật, tổ chức bộ máy tương ứng với các dịch vụ công, và nghiên cứu các mô hình phân quyền của các nước như Đức, Nhật Bản để áp dụng.
Phát biểu kết luận, ông Nguyễn Quốc Sửu, Phó Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công khẳng định tính cấp thiết và phù hợp của chỉ đạo từ Tổng Bí thư về việc sắp xếp mô hình tổ chức hiện hành.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Quốc Sửu, khi triển khai trong thực tiễn cần điều chỉnh tư duy trong việc thiết kế và cơ cấu bộ máy. Qua đó, Học viện Hành chính và Quản trị công cam kết đồng hành và hỗ trợ các địa phương trong quá trình triển khai thực hiện. Các vướng mắc hiện tại có thể kể đến như: Khối lượng công việc lớn được chuyển giao từ cấp trên xuống cấp xã, nhưng thiếu nhân sự có chuyên môn phù hợp để đảm nhận; Văn bản quy phạm pháp luật còn chồng chéo; Phát sinh những khó khăn về vấn đề tài chính; Mô hình chuyển đổi số còn chưa đồng bộ và chưa phù hợp với đặc thù từng địa phương.
Ông Nguyễn Quốc Sửu cho biết, Học viện Hành chính và Quản trị công sẽ chủ động tham mưu, đề xuất với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các cơ quan liên quan xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng hỗ trợ các địa phương trong trường hợp có khó khăn khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Về mặt chính sách, cần làm rõ vai trò của cấp địa phương và chính quyền, phân biệt rõ các nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của chính quyền và nhiệm vụ hành chính công vụ. Quá trình tham mưu chính sách cần thể hiện tinh thần không can thiệp sâu, đề cao sự chủ động và sáng tạo.
