(Thanh tra) - Chuyên gia kinh tế Nguyễn Quang Huy nhận định chưa đầy nửa năm kể từ khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, cộng đồng doanh nghiệp và dư luận xã hội đã cảm nhận rõ một làn gió mới.
Không chỉ là một văn bản chính sách, Nghị quyết số 68-NQ/TW còn là một tuyên ngôn chiến lược, khẳng định khu vực kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân.
Chấm dứt thanh tra chồng chéo, khơi thông niềm tin cho doanh nghiệp
Ngày 9/9, chia sẻ với Báo Thanh tra, ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính Ngân hàng trường Đại học Nguyễn Trãi, CEO Công ty Asala, nhìn nhận trong bối cảnh Việt Nam đang đứng trước yêu cầu phải hội nhập sâu rộng, cạnh tranh khốc liệt nhưng vẫn bảo đảm tính độc lập, tự chủ, Nghị quyết 68-NQ/TW trở thành nguồn động lực mới, mở ra thời kỳ phát triển đầy khát vọng. Với việc xác lập cơ chế minh bạch, công bằng, tháo gỡ rào cản, Nghị quyết đã trao cho khu vực tư nhân cơ hội để trở thành nhân tố trung tâm cho sự phát triển của đất nước, đồng hành cùng dân tộc trong kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ.
Điểm nhấn đặc biệt được quan tâm là quy định chấm dứt tình trạng thanh tra, kiểm tra chồng chéo, mỗi doanh nghiệp chỉ bị kiểm tra một lần trong năm, cùng với sự hỗ trợ của công nghệ số và thanh tra từ xa. Đây không đơn thuần là giải pháp kỹ thuật, mà thực chất là cải cách thể chế mang tính nền tảng, thay đổi căn bản cách vận hành mối quan hệ Nhà nước - doanh nghiệp, hướng tới một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và hiện đại.
Theo ông Huy, trong nhiều năm, nỗi lo về những cuộc kiểm tra bất ngờ, chồng chéo đã trở thành một trong những “chi phí vô hình” nặng nề nhất mà doanh nghiệp tư nhân phải gánh chịu. Chính vì vậy, quy định mỗi năm chỉ một lần thanh tra đã lập tức tạo ra sự thay đổi quan trọng trong tâm lý.
Ở cấp độ doanh nghiệp, đây là không gian ổn định để dự báo và hoạch định dài hạn. Khi rủi ro hành chính giảm xuống, niềm tin tăng lên, doanh nghiệp sẵn sàng mở rộng đầu tư, tăng tuyển dụng, đẩy mạnh nghiên cứu và đổi mới. Niềm tin ở đây không chỉ là cảm xúc, mà là một loại “vốn xã hội” có giá trị, giúp giảm chi phí thân thủ, giảm sự e dè, và gia tăng sức mạnh cạnh tranh.
Ở cấp độ vận hành, lợi ích cũng rất rõ ràng: Chi phí tuân thủ được cắt giảm, nhân lực không còn phải phân tán cho thủ tục kiểm tra, dòng tiền ít bị gián đoạn. Nguồn lực ấy có thể được tái phân bổ cho những hoạt động thiết yếu hơn – từ sản xuất, đào tạo đến đổi mới sáng tạo.
“Về tầm nhìn rộng hơn, đây là bước đi củng cố niềm tin của cả nhà đầu tư và xã hội. Một môi trường minh bạch, ít rủi ro hành chính chính là tài sản mềm giúp Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các đối tác toàn cầu, đồng thời nuôi dưỡng tinh thần khởi nghiệp và sáng tạo trong nước”, ông Huy nói.
Công nghệ số - nền tảng của quản trị hiện đại
Vẫn theo chuyên gia Nguyễn Quang Huy, nếu giới hạn số lần thanh tra tạo niềm tin tức thì, thì việc áp dụng công nghệ số, thanh tra từ xa lại mở ra tầm nhìn dài hạn về một hệ thống quản trị hiện đại.
Việc nâng cao tính minh bạch nhờ dấu vết dữ liệu điện tử sẽ giúp doanh nghiệp không còn chịu áp lực từ các cuộc tiếp xúc trực tiếp kéo dài, giảm thiểu nguy cơ phát sinh chi phí không chính thức. Thay vào đó, sự giám sát dựa trên dữ liệu và hệ thống số hóa sẽ khách quan, minh bạch và công bằng hơn.
Quan trọng hơn, đây là cam kết thể chế cho thấy Việt Nam đang hòa nhập với những chuẩn mực quản lý tiên tiến toàn cầu. Khi môi trường kinh doanh vận hành theo nguyên tắc minh bạch, dựa trên dữ liệu, niềm tin của nhà đầu tư sẽ được củng cố. Điều đó không chỉ thúc đẩy dòng vốn đầu tư mới, mà còn tạo động lực để các doanh nghiệp FDI hiện hữu gia tăng tái đầu tư, mở rộng chuỗi cung ứng, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa.
“Để cơ chế này vận hành hiệu quả, ba điều kiện tiên quyết là: Hạ tầng dữ liệu liên thông, và năng lực cán bộ thanh tra thích ứng công nghệ. Khi các yếu tố này được đảm bảo, công nghệ số sẽ trở thành trụ cột của một nền quản trị hiện đại, minh bạch, lấy doanh nghiệp làm trung tâm”, ông Huy nhấn mạnh.
Cải cách thể chế là chìa khóa nâng tầm cạnh tranh quốc gia
Trong nền kinh tế toàn cầu hóa, thể chế không chỉ là khung pháp lý, mà còn là lợi thế "cạnh tranh mềm". Cải cách thanh tra, kiểm tra theo Nghị quyết 68 là minh chứng cho quyết tâm kiến tạo môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch và ổn định, là những yếu tố ngày càng quan trọng với quyết định phân bổ vốn và thương mại quốc tế.
Trước hết, cải cách này giúp giảm chi phí giao dịch trên quy mô toàn nền kinh tế. Khi hàng triệu doanh nghiệp được giải phóng khỏi gánh nặng thủ tục chồng chéo, nguồn lực sẽ được dồn cho sản xuất, đổi mới, đào tạo và phát triển bền vững. Đây là nền tảng để nâng cao năng suất tổng thể.
Tiếp đó, cải cách góp phần khẳng định vị thế quốc gia. Một khi Việt Nam xây dựng được môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định, chúng ta sẽ gia tăng sức hút với dòng vốn chất lượng cao, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.
Quan trọng hơn, cải cách này tạo điều kiện để khu vực tư nhân, chiếm hơn 97% tổng số doanh nghiệp, vươn lên trở thành động lực chủ lực, đóng góp mạnh mẽ hơn vào tăng trưởng GDP, tạo việc làm, và tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Chính khu vực tư nhân sẽ là nhân tố trung tâm cho sự phát triển của đất nước, góp phần hiện thực hóa khát vọng vươn mình của dân tộc trong kỷ nguyên mới.
Nghị quyết đã định hướng rõ, song chất lượng thực thi mới là yếu tố quyết định. Theo ông Huy, Nhà nước, cần công khai lịch thanh tra hằng năm, áp dụng hệ thống dữ liệu liên thông để tránh trùng lặp, xây dựng cơ chế giám sát độc lập và đào tạo đội ngũ thanh tra chuyên nghiệp.
Ngược lại, doanh nghiệp cần chủ động chuyển đổi số trong quản trị, xây dựng hệ thống tuân thủ chủ động và tham gia đối thoại chính sách, phản ánh kịp thời khó khăn để cùng Nhà nước hoàn thiện cơ chế.
Khi cả hai phía cùng đồng hành, cải cách thanh tra sẽ không chỉ là biện pháp giảm phiền hà, mà trở thành chất xúc tác mạnh mẽ cho sự phát triển bền vững, giúp kinh tế tư nhân tự tin vươn lên, đồng hành cùng dân tộc trong hành trình hội nhập và phát triển.
Nghị quyết 68-NQ/TW đã mang lại nguồn động lực mới cho nền kinh tế tư nhân, không chỉ tháo gỡ rào cản hành chính, mà còn mở ra cơ hội để khu vực này trở thành nhân tố trung tâm của phát triển đất nước. Những cải cách về thanh tra, kiểm tra không chỉ tạo niềm tin cho doanh nghiệp, mà còn lan tỏa đến xã hội và cộng đồng quốc tế, khẳng định Việt Nam đang đi theo con đường phát triển minh bạch, ổn định và bền vững.
“Khi niềm tin được khơi thông, khi chi phí vô hình được cắt giảm, khi quản trị được hiện đại hóa, kinh tế tư nhân sẽ có đủ điều kiện để phát huy trọn vẹn vai trò động lực chủ lực. Và trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, chính khu vực tư nhân sẽ là cánh tay nối dài, đồng hành cùng Nhà nước và toàn xã hội để đưa đất nước tiến xa hơn, mạnh mẽ hơn trên bản đồ kinh tế toàn cầu”, CEO Nguyễn Quang Huy khẳng định.
Cột mốc tư duy với nhiều nội dung đột phá
Trên diễn đàn Quốc hội, đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung (Đoàn Vĩnh Phúc) cho rằng việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân là một cột mốc quan trọng, kế thừa những tư tưởng lớn của Đảng trong nhiều năm qua, đồng thời thể hiện bước chuyển rõ rệt về tư duy, với nhiều nội dung đột phá, định hình tầm nhìn phát triển đến năm 2045.
Điểm nhấn đặc biệt là nghị quyết không chỉ mở đường cho doanh nghiệp tư nhân bứt phá, mà còn yêu cầu thay đổi cách thức quản lý, giám sát của Nhà nước. Trong đó, công tác thanh tra, kiểm tra được coi là một trong những khâu cần cải cách quyết liệt để khơi thông niềm tin và tạo dựng môi trường kinh doanh minh bạch.
