Kinh tế tư nhân được xem là động lực then chốt thúc đẩy tăng trưởng quốc gia. Ảnh: Đ.H

Trong những năm gần đây, dù còn phải đối mặt không ít rào cản, kinh tế tư nhân đã và đang khẳng định vai trò quan trọng trong sản xuất, dịch vụ và công nghệ. Để khu vực này thực sự trở thành động lực phát triển, cần cải cách mạnh mẽ, tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Đòn bẩy cho Việt Nam thịnh vượng

Trong bài viết "Phát triển kinh tế tư nhân – đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng" mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh vai trò quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân. Không chỉ mở rộng sản xuất, thương mại, dịch vụ, kinh tế tư nhân còn góp phần nâng cao năng suất lao động, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia. Sự phát triển mạnh mẽ của nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đã giúp họ không chỉ làm chủ thị trường nội địa mà còn khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.

"Điều này chứng tỏ rằng nếu có môi trường phát triển thuận lợi, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể vươn xa, cạnh tranh sòng phẳng với thế giới", Tổng Bí thư khẳng định.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, kinh tế tư nhân cần xác định rõ sứ mệnh và tầm nhìn trong kỷ nguyên mới: Trở thành lực lượng tiên phong trong công nghiệp hóa – hiện đại hóa, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đưa Việt Nam trở thành nền kinh tế năng động, hội nhập sâu rộng.

Để đạt mục tiêu này, kinh tế tư nhân phải phát triển bền vững, gắn với đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội. Tổng Bí thư kỳ vọng, với cơ chế phù hợp, chính sách đúng đắn và môi trường kinh doanh thuận lợi, khu vực này sẽ được tạo điều kiện để bứt phá, góp phần đưa Việt Nam sớm trở thành nền kinh tế thu nhập cao trong hai thập niên tới.

“Một nền kinh tế cường thịnh không thể chỉ dựa vào khu vực nhà nước hay đầu tư nước ngoài, mà phải phát huy nội lực của khu vực tư nhân, với vai trò tiên phong trong đổi mới và phát triển đất nước”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Lực lượng đi đầu đổi mới, sáng tạo

Theo bà Nguyễn Thị Việt Nga, Phó trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương, bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm đánh dấu một bước ngoặt trong nhận thức về vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân. Đây không chỉ là một tuyên bố chính trị mạnh mẽ mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược, khẳng định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045.

Bà Nga nhấn mạnh, trong bài viết, Tổng Bí thư đã khẳng định kinh tế tư nhân không chỉ là một thành phần của nền kinh tế mà còn là lực lượng đi đầu trong đổi mới, sáng tạo và ứng dụng công nghệ. Hơn nữa, bài viết cũng đặt ra các mục tiêu cụ thể cùng lộ trình rõ ràng nhằm thúc đẩy khu vực này phát triển mạnh mẽ hơn.

“Trong lịch sử phát triển của nước ta, từng có giai đoạn kinh tế tư nhân chưa được coi trọng đúng mức, thậm chí bị xem nhẹ. Nhưng thực tế đã chứng minh khu vực này có vai trò không thể thay thế trong nền kinh tế quốc gia. Từ thời kỳ đổi mới, kinh tế tư nhân ngày càng được đề cao, và đến nay, với bài viết của Tổng Bí thư, định hướng phát triển trong tương lai đã trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết”, bà Nga nhận định.

Đồng quan điểm, PGS.TS Hoàng Văn Cường, Đoàn Đại biểu Quốc hội Hà Nội, cho rằng bài viết của Tổng Bí thư phản ánh sự thay đổi mạnh mẽ trong quan điểm của Đảng về phát triển kinh tế tư nhân. Nhìn lại lịch sử, vào đầu những năm 1980, khi tiến hành công cuộc “cải tạo công thương nghiệp tư bản tư doanh”, kinh tế tư nhân từng bị xóa bỏ, không được thừa nhận. Trong giai đoạn đầu của công cuộc Đổi mới, khu vực này chỉ giữ vai trò thứ yếu, trong khi nền kinh tế chủ yếu dựa vào khu vực nhà nước và vốn đầu tư nước ngoài.

Tuy nhiên, trong hai thập niên gần đây, đặc biệt từ khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 09 (năm 2011) và Trung ương ban hành Nghị quyết 10 (năm 2017) về phát triển kinh tế tư nhân, khu vực này đã trỗi dậy mạnh mẽ, vươn lên trở thành một trong những trụ cột quan trọng hàng đầu của nền kinh tế. Không chỉ vậy, kinh tế tư nhân ngày càng thể hiện vai trò động lực quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia.

“Nhìn lại quá trình này, có thể thấy rõ sự chuyển biến về tư tưởng, quan điểm và nhận thức của Đảng đối với khu vực kinh tế tư nhân. Bài viết của Tổng Bí thư khẳng định rõ vị thế của kinh tế tư nhân, đặt nó vào đúng vai trò trung tâm trong sự phát triển kinh tế của đất nước”, PGS.TS Hoàng Văn Cường cho hay.

Để kinh tế tư nhân bứt phá

Kinh tế tư nhân Việt Nam ngày càng đóng góp quan trọng vào nền kinh tế, song vẫn chưa thể bứt phá do vướng nhiều rào cản. Theo PGS.TS Hoàng Văn Cường, trở ngại lớn nhất chính là nguồn lực hạn chế. Hiện nay, 95% doanh nghiệp trong nước là doanh nghiệp nhỏ và vừa, dẫn đến tình trạng nguồn lực vốn đã nhỏ lại còn bị phân tán, thiếu sự liên kết để tạo thành sức mạnh chung.

Bên cạnh đó, khu vực kinh tế tư nhân chưa có một chiến lược phát triển dài hạn và tầm nhìn tương lai rõ ràng. Một phần xuất phát từ chính nội lực còn yếu của các doanh nghiệp tư nhân, một phần do thiếu một "sân chơi" thực sự bình đẳng để khu vực này phát triển mạnh mẽ.

Đồng quan điểm, bà Nga nhận định một trong những bất cập lớn nhất là chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Chính phủ chưa được áp dụng công bằng giữa các khu vực kinh tế. Dù nguyên tắc bình đẳng giữa các thành phần kinh tế đã được xác lập, thực tế cho thấy doanh nghiệp tư nhân vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận chính sách hỗ trợ, đặc biệt là thủ tục hành chính rườm rà.

Qua tiếp xúc cử tri và giám sát thực tế, bà Nga cho biết nhiều doanh nghiệp tư nhân và hộ kinh doanh cá thể mong muốn được tạo điều kiện thuận lợi hơn về thủ tục hành chính. Đáng chú ý, không ít doanh nghiệp cho rằng hỗ trợ về vốn không phải vấn đề cấp thiết nhất, điều họ cần là một môi trường kinh doanh minh bạch, thuận lợi, không bị cản trở bởi quá nhiều quy định phức tạp.

Để kinh tế tư nhân phát huy tối đa tiềm năng, theo bà Nga, cần nhanh chóng triển khai cải cách thể chế, chính sách và môi trường kinh doanh. Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định: Một nền kinh tế cường thịnh không thể chỉ dựa vào khu vực nhà nước hay đầu tư nước ngoài, mà phải dựa vào nội lực là khu vực tư nhân vững mạnh, đóng vai trò tiên phong trong đổi mới và phát triển đất nước. Từ đó, bà Nga nhấn mạnh: “Chỉ khi tháo gỡ những rào cản, tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách, kinh tế tư nhân mới có thể thực sự trở thành động lực dẫn dắt nền kinh tế, giúp Việt Nam vươn tầm khu vực và thế giới”.

PGS.TS Hoàng Văn Cường đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển bứt phá của kinh tế tư nhân, trong đó nhấn mạnh việc tạo dư địa thị trường thông qua các chính sách rõ ràng, giúp khu vực tư nhân có không gian phát triển và tránh bị chèn ép bởi các doanh nghiệp lớn hoặc doanh nghiệp nhà nước. Đồng thời, cần thúc đẩy đổi mới sáng tạo bằng cách khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia vào khởi nghiệp, sáng tạo, bởi đây chính là động lực quan trọng để tạo ra đột phá trong tăng trưởng. Nhà nước cũng cần có cơ chế hỗ trợ kinh tế tư nhân đầu tư vào các lĩnh vực mới, lĩnh vực mạo hiểm, giúp khai thác tiềm năng phát triển thay vì chỉ tập trung vào những ngành truyền thống.

Bên cạnh đó, theo ông Cường, vai trò định hướng của Nhà nước là rất quan trọng. Nhà nước không chỉ cần hỗ trợ mà còn phải định hướng rõ ràng về lĩnh vực đầu tư, nhóm doanh nghiệp cần ưu tiên, thậm chí có thể áp dụng mệnh lệnh hành chính để tránh tình trạng các doanh nghiệp tư nhân tự cạnh tranh lẫn nhau, làm suy yếu sức mạnh chung.

Một vấn đề quan trọng khác là làm thế nào để tạo ra những doanh nghiệp tư nhân lớn, đủ sức trở thành trụ cột của nền kinh tế. Thay vì để doanh nghiệp tư nhân "chia năm xẻ bảy" và cạnh tranh lẫn nhau, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ để hình thành các tập đoàn lớn, từ đó tạo ra những hệ sinh thái kinh doanh vững mạnh.

Nhà nước cũng cần thể hiện cam kết dài hạn về thị trường, chính sách, đảm bảo sự nhất quán trong quản lý để khu vực kinh tế tư nhân có niềm tin vững chắc, mạnh dạn đầu tư và phát triển.

“Khi những rào cản về nguồn lực, chính sách và môi trường kinh doanh được tháo gỡ, kinh tế tư nhân có thể bứt phá, đóng vai trò chủ đạo trong sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam”, ông Cường nhấn mạnh.