(Thanh tra) - Sau 1 tháng chính quyền địa phương 2 cấp chính thức đi vào hoạt động, Bộ Nội vụ đánh giá bước đầu phát huy hiệu quả trong cải cách hành chính, phân định rõ thẩm quyền, đã rút ngắn thời gian xử lý công việc, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
Hoạt động bước đầu ổn định, phát huy vai trò người đứng đầu
Thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và Nghị quyết số 37-NQ/TW của Trung ương về việc sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, từ ngày 1/7/2025, các tỉnh, thành phố đã chính thức triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã), thay vì 3 cấp như trước đây.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết: Sau 1 tháng triển khai, chính quyền 2 cấp đã vận hành tương đối ổn định, không xảy ra gián đoạn trong giải quyết công việc hành chính hay tiếp công dân.
Việc tinh gọn bộ máy đã giúp giảm cấp trung gian, từ đó đẩy nhanh tốc độ xử lý văn bản, phân định rõ thẩm quyền và tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu cấp tỉnh và xã. Đặc biệt, trong giải quyết thủ tục hành chính, nhiều nơi đã rút ngắn thời gian từ 30–40%.
Theo báo cáo từ các địa phương, sự phân cấp, phân quyền rõ ràng giữa cấp tỉnh và cấp xã đã khắc phục tình trạng chồng chéo, đùn đẩy trách nhiệm từng xảy ra ở mô hình 3 cấp.
Cụ thể: Thời gian xử lý thủ tục hành chính giảm trung bình 5–7 ngày làm việc đối với nhóm thủ tục liên quan đến đất đai, cấp phép xây dựng, hộ tịch, chính sách xã hội. Trách nhiệm giải trình của Chủ tịch UBND cấp xã được nâng cao, do vai trò quyết định không còn bị gián đoạn bởi cấp huyện. Việc chỉ đạo điều hành từ tỉnh xuống xã linh hoạt hơn nhờ bỏ qua tầng nấc trung gian, đặc biệt hiệu quả trong xử lý các tình huống khẩn cấp như thiên tai, dịch bệnh, trật tự đô thị...
Tại Bình Dương, mô hình chính quyền 2 cấp đã giúp giảm hơn 150 biên chế hành chính trong tháng đầu tiên, tiết kiệm hàng chục tỷ đồng ngân sách cho chi thường xuyên.
Người dân và doanh nghiệp được hưởng lợi rõ rệt
Một điểm đáng ghi nhận từ các phản hồi xã hội là người dân và doanh nghiệp tại các địa phương bày tỏ sự hài lòng với sự thay đổi về thủ tục hành chính, mức độ tiếp cận thông tin và thái độ phục vụ của cán bộ, công chức.
Chị Nguyễn Thị Hoài, chủ một doanh nghiệp logistics tại thành phố Hải Phòng, chia sẻ: “Trước đây khi làm thủ tục đất đai hay xin giấy phép kinh doanh, tôi phải đi lên cấp quận để xác minh và chờ rất lâu. Bây giờ, chính quyền phường giải quyết nhanh hơn, gần hơn và rõ trách nhiệm hơn.”
Tại Quảng Ninh, hệ thống “một cửa điện tử” tại cấp xã, phường được tăng cường và kết nối trực tiếp với cơ sở dữ liệu tỉnh, giúp người dân tra cứu hồ sơ trực tuyến và nhận kết quả qua bưu điện, giảm thiểu thời gian đi lại.
Dù đạt được những kết quả tích cực, Bộ Nội vụ cũng thẳng thắn nhìn nhận một số tồn tại, hạn chế trong giai đoạn đầu: Một số xã, phường còn lúng túng trong việc xử lý các nhóm công việc trước đây vốn do cấp huyện phụ trách. Cơ chế tài chính và quy trình ủy quyền từ tỉnh xuống xã chưa đồng bộ, dẫn đến chậm ban hành một số văn bản điều hành. Công tác bồi dưỡng, nâng cao năng lực cán bộ cấp xã vẫn chưa đáp ứng kịp yêu cầu mới, nhất là ở địa bàn nông thôn, vùng sâu vùng xa.
Bộ Nội vụ đã có kế hoạch tổ chức tập huấn chuyên sâu cho cán bộ xã trong tháng 8 và tháng 9/2025, đồng thời phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp để rà soát văn bản, điều chỉnh quy định cho phù hợp với mô hình mới.
Bộ Nội vụ dựa trên kết quả tổng kết sau 6 tháng và 1 năm thực hiện chính quyền 2 cấp sẽ đánh giá kết quả một số tiêu chí trọng tâm gồm: Hiệu lực, hiệu quả chỉ đạo điều hành; tỷ lệ giải quyết thủ tục hành chính đúng hạn; mức độ hài lòng của người dân; tỷ lệ giảm biên chế, giảm chi ngân sách hành chính; khả năng ứng dụng công nghệ số trong quản lý, giám sát để đảm bảo sự ổn định về mặt thể chế và đồng bộ về nguồn lực.
Sau 1 tháng vận hành, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp bước đầu đã khẳng định được những ưu điểm về tính tinh gọn, hiệu quả và gần dân. Đây là tiền đề quan trọng để xây dựng một nền hành chính chuyên nghiệp, minh bạch và hiện đại – đúng theo tinh thần cải cách mà Đảng và Nhà nước đã xác định.
Tuy còn những vướng mắc nhất định, nhưng với sự điều hành linh hoạt của các cấp chính quyền và sự đồng thuận của Nhân dân, mô hình này được kỳ vọng sẽ là hình mẫu tổ chức bộ máy chính quyền phù hợp trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập sâu rộng của đất nước bước vào kỷ nguyên mới.
