Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Nguyễn Đình Khang. Ảnh: Quế Giang

+ Trong công cuộc phòng, chống Covid-19 “chống dịch như chống giặc” vừa qua, Công đoàn Việt Nam đã đóng vai trò như thế nào và đạt kết quả ra sao, thưa ông?

- Dịch bệnh Covid-19 đã và đang tiếp tục ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế, hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, đặc biệt là việc làm, đời sống, thu nhập của đoàn viên, người lao động (CNLĐ).

Tính đến nay, cả nước có trên 19% doanh nghiệp phải cắt giảm quy mô sản xuất, thực hiện giãn ca, nghỉ luân phiên, tạm hoãn hoặc chấm dứt hợp đồng lao động… Ước tính từ 2,1 đến hơn 3,0 triệu người bị ảnh hưởng trực tiếp đến việc làm, thu nhập, đời sống người lao động (NLĐ) khó khăn.

Trước tác động tiêu cực của dịch bệnh Covid-19, các cấp Công đoàn trong cả nước đã chủ động, tích cực, nỗ lực phối hợp với cơ quan liên quan, người sử dụng lao động để phòng, chống dịch đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Từ ngày 29/1/2020 (mùng 5 Tết) đến nay, Đảng Đoàn, Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo thực hiện nghiêm các chỉ thị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ và hướng dẫn các cấp Công đoàn tuyên truyền, nâng cao nhận thức của CNLĐ.

Ngay khi dịch bệnh xuất hiện, lãnh đạo Tổng Liên đoàn đã trực tiếp đi nắm bắt tình hình, kiểm tra công tác tuyên truyền, phòng, chống dịch bệnh và động viên NLĐ tại các tỉnh, thành phố: Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Hà Nội, Cần Thơ...

Đồng thời tổ chức thăm hỏi, tặng quà, động viên tiếp sức đội ngũ cán bộ, y bác sỹ, nhân viên y tế, chiến sỹ quân đội, công an và các ngành chức năng đang trực tiếp làm nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh; chủ động triển khai các giải pháp động viên, hỗ trợ NLĐ bị cách ly trên tinh thần đoàn kết để không ai bị bỏ lại phía sau.

Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, 100% các LĐLĐ tỉnh, thành phố, Công đoàn ngành Trung ương đã chỉ đạo các cấp Công đoàn nghiêm túc thực hiện. Các cấp Công đoàn đã chủ động trực tiếp tuyên truyền tới khu nhà trọ công nhân, cung cấp thông tin chính thống về dịch bệnh, số điện thoại đường dây nóng, địa chỉ các cơ sở y tế khám, điều trị bệnh.

Đồng thời, tích cực tuyên truyền để CNLĐ yên tâm lao động, sản xuất, cùng doanh nghiệp khắc phục khó khăn, đảm bảo tiền lương và thu nhập, thực hiện nghiêm túc, tự giác, đầy đủ các yêu cầu, biện pháp phòng, chống dịch tại nơi làm việc, khai báo y tế để bảo đảm an toàn, sức khỏe cho chính mình và cho CNLĐ.

+ Xin ông cho biết, hưởng ứng Cuộc vận động “Toàn dân ủng hộ phòng, chống dịch Covid-19” , Công đoàncác cấp đã có những hoạt động tiêu biểu như thế nào?

- Tại lễ phát động “Toàn dân ủng hộ phòng, chống dịch Covid-19” của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tổng LĐLĐ đã ủng hộ 2 tỷ đồng vào quỹ phòng, chống Covid-19. Tiếp theo, Thường trực Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn đã tới thăm hỏi, động viên, chia sẻ, trao hỗ trợ tới Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bệnh viện Bạch Mai, Bộ Tư lệnh Quân khu Thủ đô, Bộ Tư lệnh TP Hồ Chí Minh, Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương và Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương tại TP Hồ Chí Minh, với tổng số tiền 2 tỷ đồng.

Hưởng ứng cuộc vận động, 100% các LĐLĐ tỉnh, thành phố, Công đoàn ngành Trung ương đã tích cực vận động CNLĐ đóng góp ngày lương và nhắn tin ủng hộ qua đầu số 1407 và gửi trực tiếp về cơ quan Mặt trận Tổ quốc tỉnh, thành phố. Đến nay, ước tính đã có hàng trăm tỷ đồng và hàng chục triệu chiếc khẩu trang y tế, khẩu trang vải, nước rửa tay và xà phòng, nước súc họng sát khuẩn đã được các cấp Công đoàn vận động hỗ trợ phòng, chống dịch và phát miễn phí tới NLĐ và nhân dân, đặc biệt là những khu vực, địa phương có người dương tính với vi rút, có nhiều ca lây nhiễm.

Tiêu biểu như Công đoàn Viên chức Việt Nam quyên góp, ủng hộ công tác phòng, chống dịch được gần 15 tỉ đồng; LĐLĐ tỉnh Thanh Hóa hơn 14 tỷ đồng tiền mặt và hiện vật; LĐLĐ Bắc Ninh gần 4,5 tỉ đồng, lắp ATM gạo phục vụ công nhân lao động; LĐLĐ tỉnh Thái Nguyên ủng hộ được 2,4 tỷ đồng và 558kg gạo; LĐLĐ tỉnh Bắc Giang đã vận động, ủng hộ 216,8 triệu đồng; LĐLĐ tỉnh Vĩnh Phúc tặng khẩu trang và nước sát khuẩn tương đương với số tiền 535 triệu đồng; LĐLĐ Cao Bằng tặng quà cho 2 đơn vị, doanh nghiệp và 13 cơ quan y tế trên địa bàn tỉnh, LĐLĐ Cà Mau vận động mọi người, hỗ trợ gạo cho CNLĐ khó khăn…

+ Dịch bệnh Covid-19 đã gây ảnh hưởng tới mọi mặt của đời sống xã hội, trong đó nhiều doanh nghiệp phải tạm ngừng hoạt động, nhiều công nhân, NLĐ mất việc làm, cuộc sống rất khó khăn, theo ông, tổ chức Công đoàn đã làm gì để đảm bảo an sinh xã hội?

- Đồng hành với doanh nghiệp để vượt qua dịch bệnh, góp phần giữ việc làm cho NLĐ, Tổng Liên đoàn đã sớm có chủ trương về việc lùi thời điểm đóng kinh phí Công đoàn đối với các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 đến ngày 30/6. Nếu sau thời điểm trên, dịch Covid-19 chưa thuyên giảm và doanh nghiệp còn tiếp tục khó khăn thì thời gian được lùi đến 31/12.

Nhiều LĐLĐ tỉnh, thành phố, Công đoàn ngành đã trích ngân sách Công đoàn để hỗ trợ NLĐ có hoàn cảnh khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh; trực tiếp tới vận động chủ nhà trọ miễn, giảm tiền thuê nhà trọ, phòng trọ, điện, nước sinh hoạt cho CNLĐ. Đến nay, đã có trên 1.000 chủ nhà trọ cam kết miễn, giảm từ 10 - 50% giá thuê trọ từ 2 - 3 tháng với số tiền miễn, giảm khoảng hơn 10 tỷ đồng, như: LĐLĐ tỉnh Bình Dương đã chủ động phối hợp vận động 502 chủ nhà trọ giảm giá phòng từ 10 - 50% hoặc giảm từ 200.000 - 600.000 đồng/phòng cho trên 8.000 phòng trọ, với tổng số tiền miễn giảm gần 3 tỷ đồng. LĐLĐ TP Hải Phòng vận động trên 500 chủ nhà trọ giảm, miễn tiền phòng trọ cho công nhân lao động với tổng số tiền miễn, giảm gần 3 tỷ đồng.

Ngay khi các cơ sở giáo dục đào tạo nghỉ để đảm bảo công tác phòng, chống dịch, nhận thấy đời sống của đoàn viên, giáo viên khu vực ngoài công lập gặp nhiều khó khăn, LĐLĐ TP Hồ Chí Minh đã nhanh chóng tổ chức hỗ trợ cho 800 giáo viên các trường ngoài công lập với mỗi giáo viên là 1 triệu đồng. LĐLĐ Hà Nội hỗ trợ cho 1.500 CNLĐ các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, cơ sở giáo dục ngoài công lập có hoàn cảnh khó khăn đặc biệt, bệnh hiểm nghèo, bị nợ lương, mất việc làm do doanh nghiệp thu hẹp sản xuất, ngừng hoạt động, giải thể, phá sản... với mức 1 triệu đồng/người. Nhiều LĐLĐ tỉnh đang vận động, phối hợp với doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân để hỗ trợ gạo, bán hàng giảm giá, đồng hành cùng CNLĐ khó khăn như LĐLĐ Bắc Ninh, Cà Mau, Cần Thơ...

Hầu hết các Công đoàn cơ sở chủ động phối hợp với người sử dụng lao động thực hiện các giải pháp phòng, chống dịch, đảm bảo an toàn thực phẩm tại các bếp ăn tập thể, có phương án cho CNLĐ nghỉ luân phiên, nghỉ phép năm; bố trí các ca làm việc hợp lý, đảm bảo thu nhập của NLĐ không thấp hơn lương tối thiểu vùng theo quy định của pháp luật. Đối với doanh nghiệp có công nhân bị cách ly thì hưởng 80% lương.

Phần lớn Công đoàn cơ sở đã chủ động phối hợp với người sử dụng lao động thực hiện các giải pháp phòng, chống dịch như: Đo thân nhiệt, kiểm tra sức khỏe sơ bộ của NLĐ trước khi vào làm việc; lắp đặt buồng khử khuẩn tại doanh nghiệp; trang bị khẩu trang, nước rửa tay, sát trùng cho NLĐ; làm vách ngăn tại bàn ăn ca để tránh lây nhiễm; cung cấp đủ nước uống, nước sạch cho NLĐ; đảm bảo khoảng cách an toàn trong quá trình làm việc, trên xe đưa đón CNLĐ...

+ Là “cầu nối giữa NLĐ với Đảng và Nhà nước”, xin ông cho biết giải pháp nào được lãnh đạo tổ chức Công đoàn ưu tiên để ổn định đời sống cho CNLĐ từ nay đến hết năm?

- Tình hình dịch bệnh do Covid-19 diễn biến phức tạp và theo dự báo của Chính phủ là có khả năng còn kéo dài. Điều đó đồng nghĩa với việc đời sống, việc làm của CNLĐ tiếp tục bị ảnh hưởng sâu, rộng.

Gói hỗ trợ hơn 62 nghìn tỷ đồng của Chính phủ theo Nghị quyết số 42/NQ-CP, trong đó có đối tượng là NLĐ bị ảnh hưởng việc làm, giảm sâu thu nhập, đang được CNLĐ đón chờ. Tuy nhiên, cũng đã xuất hiện tình trạng doanh nghiệp cho NLĐ nghỉ việc để hưởng gói hỗ trợ từ Chính phủ thay vì tìm mọi cách khắc phục khó khăn, duy trì sản xuất. Điều này có thể làm cho tình trạng lao động bị thôi việc, mất việc tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của NLĐ và gia đình.

Tổng Liên đoàn đã sớm thành lập tổ công tác nghiên cứu, đánh giá tác động của dịch bệnh đến việc làm, đời sống của CNLĐ, qua đó đề xuất chính sách, giải pháp hỗ trợ CNLĐ bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Tổng Liên đoàn đã tham gia, góp ý vào quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về việc thực hiện các biện pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19. Trong đó, đề xuất Chính phủ nghiên cứu bổ sung 2 đối tượng hưởng gói hỗ trợ của Chính phủ là giáo viên các trường ngoài công lập và NLĐ nghỉ việc luân phiên trong tháng nhưng thu nhập bị giảm từ 50% trở lên và NLĐ hưởng lương ngừng việc nhưng mức lương thấp hơn lương tối thiểu vùng; chỉ đạo các bộ, ngành chức năng và các cơ quản lý Nhà nước ở địa phương tăng cường quản lý, hướng dẫn các doanh nghiệp tìm mọi cách để khắc phục khó khăn, sắp xếp việc làm thích hợp cho người lao động; quy định những doanh nghiệp được hưởng gói hỗ trợ của Chính phủ sau khi ổn định và sản xuất trở lại, thì ưu tiên nhận NLĐ cũ vào làm việc và bảo lưu thời gian làm việc, tay nghề và mức lương trước đó của NLĐ. Đồng thời, chủ động nghiên cứu giải pháp, cơ chế hỗ trợ CNLĐ bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh từ nguồn lực của tổ chức Công đoàn theo hướng tập trung cho CNLĐ có hoàn cảnh khó khăn nhưng chưa được hưởng gói hỗ trợ của Chính phủ và những người đã được hỗ trợ của Chính phủ nhưng vẫn đặc biệt khó khăn.

Các cấp Công đoàn đã tăng cường tuyên truyền pháp luật lao động tới CNLĐ, nhất là các quy định về tạm hoãn, chấm dứt hợp đồng lao động để NLĐ hiểu rõ, đúng, đầy đủ quyền và nghĩa vụ của bản thân, của người sử dụng lao động. Từ đó, NLĐ có lựa chọn phù hợp, đảm bảo quyền lợi của bản thân.

Quan tâm thực hiện tuyên truyền về tác hại của việc hưởng bảo hiểm xã hội một lần, cầm cố, bán sổ bảo hiểm xã hội; giới thiệu các hoạt động của các quỹ tài chính vi mô của tổ chức Công đoàn (Quỹ Trợ vốn CEP, Quỹ Quốc gia giải quyết việc làm) để NLĐ được vay ưu đãi nhằm giải quyết phần nào khó khăn cho NLĐ trong thời điểm dịchbệnh, phòng ngừa, ngăn chặn hoạt động "tín dụng đen" trong CNLĐ.

Đoàn Chủ tịch cũng yêu cầu LĐLĐ các tỉnh, thành phố chủ động kiến nghị, đề xuất với tỉnh, thành ủy chỉ đạo UBND tỉnh, thành phố ban hành văn bản yêu cầu các cơ quan chức năng kiểm tra, giám sát thực hiện các quy định pháp luật đối với NLĐ; kiểm tra, giám sát việc hỗ trợ NLĐ theo Nghị quyết 42/NQ-CP ngày 9/4/2020 của Chính phủ đảm bảo đúng người, đúng đối tượng, kịp thời, công khai, minh bạch. Tăng cường các hoạt động chăm lo, hỗ trợ vật chất và tinh thần đối với nhóm lao động yếu thế. Đồng thời, chủ động hỗ trợ, tìm kiếm nguồn tài trợ, vận động các doanh nghiệp, nhà hảo tâm, cá nhân, đơn vị đóng góp vật chất để hỗ trợ NLĐ gặp khó khăn...

Với các giải pháp đồng bộ trên, hi vọng NLĐ sẽ sớm nhận được khoản hỗ trợ từ Chính phủ, tổ chức Công đoàn, các nhà hảo tâm và các nguồn hợp pháp khác một cách kịp thời, nhanh chóng, giúp họ vượt qua khó khăn, ổn định đời sống.

+ Xin trân trọng cảm ơn ông!

Quế Giang (Thực hiện)