Thừa ủy nhiệm của Chủ tịch UBND tỉnh, Thanh tra tỉnh và các cơ quan chức năng của tỉnh tiếp và giải quyết các vấn đề khiếu kiện của công dân tại Trụ sở Cơ quan tiếp công dân tỉnh. Ảnh: VĂN LƯU/http://baobinhdinh.vn

Không để xảy ra tình huống phức tạp, bị động

 Theo báo cáo ký ngày 16/12/2020 bởi Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Phi Long, trong năm 2020, công tác tiếp công dân, giải quyết KN, TC trên địa bàn tỉnh tiếp tục được cấp ủy Đảng và chính quyền các cấp, các ngành quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện đạt được những kết quả tích cực, ban hành nhiều chương trình, kế hoạch, văn bản để triển khai thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chỉ đạo của Chính phủ về công tác tiếp công dân, giải quyết KN, TC; góp phần giữ vững ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tạo điều kiện thuận lợi thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Nhiều ngành, địa phương đã chú trọng chỉ đạo tăng cường theo dõi, nắm chắc tình hình KN, TC của công dân trong phạm vi thuộc thẩm quyền quản lý, để kịp thời chỉ đạo giải quyết ngay từ khi phát sinh tại cơ sở, không để xảy ra tình huống phức tạp, bị động.

Công tác tiếp công dân của các cơ quan hành chính Nhà nước, nhất là ở cấp tỉnh và cấp huyện từng bước đi vào nề nếp, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả. Đội ngũ công chức làm công tác tiếp công dân được lựa chọn, bố trí cơ bản phù hợp với yêu cầu thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao; được bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ, kiến thức pháp luật, giải quyết tốt các chế độ, chính sách.

Việc tổ chức tiếp công dân đã gắn với yêu cầu kiểm tra, đôn đốc, chỉ đạo giải quyết kịp thời, dứt điểm các KN, TC, kiến nghị, phản ánh của công dân, không để kéo dài, khiến công dân bức xúc, khiếu kiện vượt cấp lên các cơ quan cấp trên.

Quá trình giải quyết các vụ việc KN, TC đã chú trọng thực hiện tốt việc tổ chức đối thoại với công dân; vận dụng linh hoạt, phù hợp các chính sách, pháp luật để bảo đảm giải quyết dứt điểm vụ việc.

Công tác kiểm tra, thanh tra trách nhiệm của người đứng đầu; phổ biến tuyên truyền, giáo dục pháp luật; thực hiện quy chế phối hợp với Mặt trận và đoàn thể các cấp trong công tác tiếp công dân, giải quyết KN, TC tiếp tục được quan tâm chỉ đạo thực hiện. Công tác kiểm tra, đôn đốc việc thi hành các quyết định giải quyết KN, quyết định xử lý về TC đã có hiệu lực pháp luật được thực hiện thường xuyên.

Quan hệ phối hợp giữa chính quyền với Mặt trận, đoàn thể các cấp và các cơ quan chức năng có liên quan trong việc phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật, tham gia tiếp công dân, giải quyết KN, TC được tăng cường.

Công tác hoà giải ở cơ sở được chỉ đạo thực hiện có hiệu quả, góp phần hoà giải thành nhiều vụ tranh chấp trong nhân dân, hạn chế tình trạng để vụ việc diễn biến phức tạp, phát sinh thành các khiếu kiện hành chính…

Việc thực thi pháp luật của một số cán bộ, công chức còn có những trường hợp sai phạm

Thực trạng này đã được UBND tỉnh Bình Định thẳng thắn thừa nhận. Theo đó, công tác tiếp công dân, tiếp nhận, xử lý đơn thư của một số ngành, địa phương, nhất là các đơn vị cấp cơ sở còn có sai sót về trình tự, thủ tục, chưa thực sự gắn với yêu cầu chỉ đạo xem xét, giải quyết kịp thời các KN, TC, kiến nghị, phản ánh của công dân; việc kiểm tra, đôn đốc thực hiện chưa thường xuyên, kịp thời, để một số vụ việc kéo dài gây bức xúc cho công dân.

Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về tiếp công dân, giải quyết KN, TC của một số ngành, địa phương chưa thường xuyên, nội dung, phương pháp tuyên truyền chưa thật sự hiệu quả.

Việc cập nhật và vận hành phần mềm hệ thống Cơ sở dữ liệu Quốc gia về KN, TC còn nhiều bất cập, hạn chế.

Công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra trách nhiệm người đứng đầu trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp công dân, giải quyết KN, TC tuy được tăng cường, nhưng hiệu quả nhìn chung chưa cao so với yêu cầu; việc giải quyết một số vụ việc thuộc thẩm quyền chưa đúng chính sách, pháp luật hoặc để vụ việc kéo dài, khiến công dân bức xúc khiếu kiện vượt cấp, gửi đơn nhiều nơi.

Công tác quản lý Nhà nước và việc thực thi pháp luật của một số cơ quan, đơn vị và cán bộ công chức, viên chức còn có những trường hợp sai phạm, khuyết điểm, nhất là trong những lĩnh vực có liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân như: Quản lý, sử dụng đất đai; thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng, giao đất tái định cư; xử lý vi phạm hành chính, thực hiện các chính sách bảo đảm an sinh xã hội… Do đó, có một số trường hợp xác định sai nguồn gốc đất, sai thời điểm sử dụng đất, diện tích đất phải giải toả; xác định giá trị và áp giá bồi thường, giải quyết tái định cư còn có sai sót, gây thiệt hại đến lợi ích chính đáng của công dân làm phát sinh KN.

Những tồn tại, hạn chế nêu trên có nguyên nhân chủ yếu là do: Cơ chế, chính sách, pháp luật của Nhà nước còn có một số quy định bất cập, thiếu đồng bộ, có điểm chưa phù hợp với tình hình thực tế, thường xuyên thay đổi, gây nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện, nhất là chính sách đất đai, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư chưa đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người sử dụng đất.

Trách nhiệm của người đứng đầu một số ngành, địa phương trong công tác tiếp công dân, giải quyết KN, TC chưa cao.

Trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác tiếp công dân, giải quyết KN, TC ở một số ngành, địa phương còn có mặt còn hạn chế, bất cập so với yêu cầu thực hiện nhiệm vụ được giao. Trình độ hiểu biết về chính sách, pháp luật và ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận nhân dân còn hạn chế hoặc do quyền lợi bị ảnh hưởng nên không thực hiện đúng quyền, nghĩa vụ của mình trong việc KN, TC.

Một số trường hợp công dân bị các phần tử xấu lợi dụng xúi giục, kích động, liên kết, vận động tập trung khiếu kiện đông người, gây áp lực đối với chính quyền đòi giải quyết theo yêu cầu không chính đáng.

Công dân không chấp hành, không khởi kiện ra tòa

 Nêu những khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện Chỉ thị, báo cáo của UBND tỉnh Bình Định chỉ rõ, một số vụ việc đã được Thanh tra Chính phủ hoặc các bộ, ngành Trung ương tiến hành kiểm tra, xác minh, kết luận và báo cáo Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giải quyết nhưng gặp khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện do công dân không chấp hành, mặc dù UBND tỉnh đã tổ chức đối thoại trực tiếp và chỉ đạo các ngành, địa phương kiểm tra, rà soát, vận dụng chính sách để giải quyết, đồng thời tăng cường vận động, thuyết phục công dân chấp hành ý kiến kết luận của Thủ tướng Chính phủ, nhưng công dân vẫn tiếp tục KN, do đó chưa thể giải quyết dứt điểm.

Một số vụ việc đã được Chủ tịch UBND cấp huyện và chủ tịch UBND tỉnh giải quyết theo thẩm quyền, đúng quy định của pháp luật nhưng công dân không khởi kiện đến Tòa án nhân dân để giải quyết theo quy định của pháp luật mà tiếp tục gửi đơn đến các bộ, ngành Trung ương yêu cầu giải quyết. Khi tiếp nhận đơn, thư của công dân, các bộ, ngành Trung ương thường chuyển đơn, thư về địa phương yêu cầu giải quyết theo thẩm quyền, công dân lợi dụng, lấy cớ có ý kiến chỉ đạo của bộ, ngành Trung ương nên yêu cầu địa phương tiếp tục giải quyết, làm cho vụ việc kéo dài.

Nâng cao trách nhiệm người đứng đầu

 Từ thực tế triển khai Chỉ thị số 35-CT/TW, UBND tỉnh Bình Định đã rút ra được một số bài học, cụ thể là:

Cần phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, tăng cường vai trò lãnh đạo của cấp ủy, trách nhiệm của chính quyền, giám sát của HĐND các cấp, nhất là trách nhiệm, sự gương mẫu của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong công tác tiếp công dân, trực tiếp gặp dân và đối thoại với công dân, kịp thời giải quyết đúng chính sách, pháp luật các vụ việc KN, TC.

Quá trình xem xét, giải quyết các vụ việc KN cần tăng cường đối thoại công khai, dân chủ, tôn trọng lắng nghe các yêu cầu, nguyện vọng chính đáng của công dân; vận dụng linh hoạt, phù hợp với các chính sách, pháp luật để bảo đảm giải quyết hài hòa lợi ích của Nhà nước, nhà đầu tư và nhân dân, tạo sự đồng thuận để giải quyết dứt điểm các vụ việc KN kéo dài.

Phát huy vai trò của Mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp trong việc phối hợp tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, giải quyết KN, TC và thực hiện các quyết định giải quyết KN và kết luận về nội dung TC. Phát hiện và giải quyết kịp thời các mâu thuẫn phát sinh trong nội bộ nhân dân để hạn chế KN, TC vượt cấp, không để xảy ra điểm nóng.

Tăng cường thường xuyên công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra trách nhiệm người đứng đầu trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp công dân, giải quyết KN, TC.

Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác tiếp công dân, giải quyết KN, TC; đầu tư trang thiết bị để nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân từ tỉnh đến cơ sở.

Nâng cao trách nhiệm người đứng đầu, chấn chỉnh, tăng cường công tác quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực: Đất đai, tài nguyên môi trường, đầu tư, xây dựng, tài chính, chính sách xã hội…

Thực hiện tốt Quy chế Dân chủ ở cơ sở, nhất là đối với công tác bồi thường giải phóng mặt bằng khi thu hồi đất; giải quyết kịp thời các quyền lợi chính đáng của người dân có đất bị thu hồi nhằm hạn chế phát sinh KN, TC.