Sau 18 năm (1/2000 - 8/2018) hưởng chế độ ưu đãi con người hoạt động kháng chiến bị nhiễm CĐHH, ngày 30/8/2018, anh Phan Hoàng Dương, xóm Tân Đệ, xã Mỹ Tân, huyện Mỹ Lộc, đã bị Sở LĐTBXH đình chỉ chế độ và thu hồi số tiền trợ cấp (136.704.000 đồng)

Biến con lành thành dị tật

Tháng 3/2018, Thanh tra Bộ LĐTBXH đã thanh tra việc thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công với cách mạng tại Sở LĐTBXH tỉnh Nam Định và các đơn vị có liên quan.

Đoàn thanh tra đã kiểm tra toàn bộ 16.197 hồ sơ người hoạt động kháng chiến (HĐKC) (thế hệ trực tiếp) và con đẻ (thế hệ gián tiếp) của họ đang hưởng trợ cấp ưu đãi được lưu trữ tại Sở LĐTBXH. Qua kiểm tra đã phát hiện 2.646 hồ sơ sai sót hoặc có nghi vấn không đảm bảo điều kiện hưởng chế độ theo quy định.

Đối với hồ sơ con đẻ của người HĐKC bị nhiễm chất độc hóa học (CĐHH), kiểm tra 2.781 hồ sơ và tiến hành xác minh trực tiếp 1.367 trường hợp đang hưởng chế độ, phát hiện 1.249 trường hợp hồ sơ không đảm bảo quy định hoặc có nghi vấn con đẻ của người HĐKC không bị dị dạng, dị tật bẩm sinh do nhiễm CĐHH. Trong đó có 212 trường hợp không bị dị dạng, dị tật bẩm sinh hoặc có dị dạng, dị tật nhưng còn khả năng lao động, hiện đang làm việc tại địa phương hoặc đang làm việc tại cơ quan nhà nước, doanh nghiệp.

Cụ thể: Trường hợp chị Đoàn Thị H. (SN 1984) con ông Đoàn Chính H. xã Nghĩa Lâm, huyện Nghĩa Hưng. Hồ sơ ghi: “Thiểu năng trí tuệ, đần độn”, nhưng theo biên bản thực chứng ngày 8/5/2018, chị H. hiện sức khỏe bình thường, không bị dị dạng, dị tật bẩm sinh, không bị đần độn, chị H. đã từng đi lao động tại Malaysia.

Trường hợp anh Nguyễn Văn Kh. (SN 1983) xã Nghĩa Trung, Nghĩa Hưng, hồ sơ ghi: “Tâm thần thiểu năng”, tuy nhiên, tại thời điểm thanh tra, sức khỏe anh Kh. bình thường và đang làm Bí thư Đoàn Thanh niên CSHCM, công chức xã Nghĩa Trung.

Đặc biệt, trường hợp anh Phạm Quang Th. (SN 1985), con ông Phạm Quang M. (SN 1952), xã Xuân Thượng, Xuân Trường, hồ sơ ghi: “Đầu to, mắt lồi, thiểu năng trí tuệ, suy tim bẩm sinh”. Qua thực chứng ngày 18/5/2018, ông M. thừa nhận với đoàn thanh tra, con trai ông là Phạm Quang Th. đã chết năm 1990. Gia đình ông M. đã dùng ảnh người con trai cả là Phạm Quang B. để làm hồ sơ và được Hội đồng Xác nhận người có công xã Xuân Thượng xác nhận anh Phạm Quang Th chưa chết. Bằng cách gian lận này, ông M. đã chiếm đoạt 227.641.800 đồng tiền chính sách.

Trường hợp nữa là anh Lương Văn H. (SN 1988), xã Hải Phong, Hải Hậu, hồ sơ ghi: Anh Lương Văn H. bị “1 chân, 2 tay teo cơ, cong khuỳnh biến dạng bẩm sinh”. Tuy nhiên, qua thực chứng, anh Lương Văn H. không bị dị dạng, dị tật bẩm sinh. Anh H. đã đi lao động tại Nhật Bản 1 năm. Nay đang lái tàu biển tại Mỹ.

Ngoài các trường hợp trên, còn hàng trăm trường hợp hồ sơ ghi “bị” dị dạng, dị tật bẩm sinh, nhưng thực tế sức khỏe vẫn bình thường, nhiều trường hợp đã tốt nghiệp đại học, cao đẳng, như: Lê Tuấn A. (SN 1994), xã Thọ Nghiệp, Thọ Xuân, “bị bệnh hoang tưởng”, nhưng anh Lê Tuấn A. đã tốt nghiệp Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Lại Văn Th. (SN 1989), xã Nghĩa Thành, Nghĩa Hưng, bị “thiểu năng trí tuệ”, nhưng đã tốt nghiệp Đại học Tài nguyên Môi trường.

Nguyễn Thị D. (SN 1991), xã Giao Yến, Giao Thủy, bị “2 bàn tay các ngón cong, điếc tai trái”. Thực tế, chị Th. đã tốt nghiệp Đại học Giao thông Vận tải.

Cao Quang L. (SN 1985), “bị dị dạng”, nhưng hiện tại làm việc tại Trung tâm Y tế huyện Hải Hậu (viên chức bậc 2).

Vũ Thanh X. (SN 1989), xã Xuân Phong, Xuân Trường, bị “đần độn, thiểu năng trí tuệ bẩm sinh”, hiện là y sỹ, công tác tại Trung tâm Y tế huyện Xuân Trường…

Khai man, gian lận hồ sơ           

Đối với hồ sơ người HĐKC bị nhiễm CĐHH, đoàn thanh tra, kiểm tra 6.885 hồ sơ, phát hiện 396 hồ sơ không có giấy tờ chứng minh vùng miền hoặc có giấy tờ nhưng nghi vấn không đảm bảo pháp lý. Trong đó có 30 trường hợp nghi vấn sử dụng giấy tờ chứng minh vùng miền như huân, huy chương chiến sỹ giải phóng, giấy chứng nhận không đảm bảo pháp lý.

Cụ thể: Trường hợp ông Bùi Xuân Kh. (SN 1957), xã Giao Hà, huyện Giao Thủy, giấy tờ không thể hiện vùng tham gia hoạt động. Qua xác minh cho thấy, từ tháng 2/1975 - 6/1976, ông Kh. học lái xe tại Quân khu Tả ngạn. Xác minh tại Lý lịch đảng viên (bản gốc), cho thấy, từ tháng 3/1975 đến 8/1975 ông Kh. là binh nhì, công tác tại Trường Lái xe Quân khu Tả ngạn. Như vậy, ông Bùi Xuân Kh. không tham gia HĐKC tại vùng quân đội Mỹ sử dụng CĐHH trong chiến tranh tại Việt Nam.

Trường hợp ông N.N.O. (SN 1955), xã Hải Thanh, Hải Hậu, theo hồ sơ chứng minh vùng miền lưu tại Sở LĐTBXH là Huân chương Chiến sỹ giải phóng hạng Ba, theo Quyết định số 809 ngày 01/12/1975. Xác minh tại Ban Chỉ huy quân sự huyện Hải Hậu cho thấy, Huân chương Chiến sỹ giải phóng hạng Ba nêu trên được cấp cho ông N.N.O, sinh năm 1946, xã Hải Thanh, Hải Hậu, không phải cấp cho ông N.N.O, sinh năm 1955. Trước chứng cứ trên, ngày 30/5/2018, ông N.N.O (SN 1955) đã có đơn xin thôi hưởng chế độ CĐHH và thừa nhận giả mạo giấy tờ của người khác để xác lập hồ sơ.

Tinh vi hơn, ông Đinh Minh Đ. (SN 1950), xã Hải Toàn, huyện Hải Hậu đã “thiên biến vạn hóa” giấy ra viện, từ điều trị u nang gan thành “nang K gan phải + nang thận phải”. Không chỉ có giấy ra viện tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Nam Định, ông Đ. còn có giấy ra viện của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Giấy ra viện ghi bệnh điều trị “ung thư nguyên phát gan phải”. Để làm rõ trường hợp trên, Thanh tra Bộ LĐTBXH đã xác minh trực tiếp hồ sơ bệnh án gốc của ông Đ. tại Bệnh viện Quân y 108 và phát hiện, ông Đinh Minh Đ chỉ được chẩn đoán và điều trị bệnh “u gan phải, chưa xác định K”.

Ngoài các “điển hình” trên, còn hàng trăm trường hợp khác cũng bị đình chỉ chế độ và thu hồi các quyền lợi đã hưởng sai quy định.

Phải khẳng định, các đối tượng sai phạm đã sử dụng thủ đoạn, chiêu trò khá tinh vi, thậm chí là ranh ma, nên đã vượt qua được quá trình thẩm định, xét duyệt của chính quyền và các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, “vỏ quýt dày có móng tay nhọn”, Thanh tra Bộ LĐTBXH đã vạch trần những chiêu trò gian lận, khai man hồ sơ của các đối tượng, đồng thời kiến nghị Giám đốc Sở LĐTBXH tỉnh Nam Định ban hành quyết định đình chỉ trợ cấp và thu hồi quyền lợi đã hưởng sai nộp ngân sách Nhà nước đối với 212 trường hợp là đối tượng con đẻ của người HĐKC không đủ điều kiện hưởng chế độ ưu đãi với số tiền là 16.635.156.000 đồng; 82 trường hợp là người HĐKC không đủ điều kiện hưởng chế độ, với số tiền phải thu hồi là 15.654.703.400 đồng.

Cùng với các trường hợp trên, Sở LĐTBXH tỉnh Nam Định đã ban hành điều chỉnh trợ cấp, thu hồi số tiền chênh lệch đã hưởng của 291 trường hợp được Hội đồng Giám định Y khoa (GĐYK) tỉnh Nam Định kết luận tỷ lệ tổn thương cơ thể không đúng quy định; 26 trường hợp đang hưởng chế độ bệnh binh đồng thời hưởng thêm chế độ CĐHH do mắc bệnh đái tháo đường type2, nhưng được Hội đồng GĐYK kết luận gộp tỷ lệ tổn thương cơ thể cao hơn mức quy định.

Tổng số tiền phải thu hồi của các trường hợp khai man, giả mạo hồ sơ; tỷ lệ tổn thương cơ thể không đúng quy định để trục lợi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng ở tỉnh Nam Định khoảng 40 tỷ đồng.

Kiên quyết xử lý những trường hợp cố tình gian lận, khai man hồ sơ

Ông Hoàng Đức Trọng, Giám đốc Sở LĐTBXH tỉnh Nam Định cho biết: Nguyên nhân dẫn đến tình trạng sai phạm trong việc xác lập hồ sơ, khai man, gian lận hồ sơ là do trong quá trình triển khai thực hiện chính sách đối với người HĐKC bị nhiễm CĐHH, ở một số địa phương, nhất là cấp xã, phường, thị trấn, Hội đồng Xác nhận người có công cấp xã còn chủ quan, thiếu chặt chẽ trong quá trình xét duyệt, thẩm định nên việc xác nhận đối tượng được hưởng chế độ ưu đãi chưa đúng quy định, thậm chí còn nể nang. Đây chính là kẽ hở cho các đối tượng lợi dụng để vi phạm pháp luật.

Việc Thanh tra Bộ LĐTBXH tiến hành thanh tra là rất cần thiết, nhằm thực hiện nghiêm quy định của pháp luật: Người có công được xác nhận, hưởng chế độ. Người không có công thì không được xác nhận và không được hưởng chế độ.

Thực hiện Kết luận thanh tra số 344/KL-TTr của Thanh tra Bộ LĐTBXH, Sở LĐTBXH tỉnh Nam Định đã tổ chức triển khai, thực hiện kiểm tra đối với các đối tượng là người HĐKC và con đẻ của họ bị nhiễm CĐHH trên địa bàn tỉnh; chỉ đạo phòng LĐTBXH các huyện, thành phố tổ chức kiểm tra theo kiến nghị của Thanh tra Bộ LĐTBXH. Đồng thời báo cáo UBND tỉnh, ban hành quyết định đình chỉ trợ cấp và thu hồi quyền lợi đã hưởng sai đối với 212 trường hợp là con đẻ của người HĐKC và 82 trường hợp là người HĐKC không đủ điều kiện hưởng chế độ. Quyết định được chuyển đến từng đối tượng.

Quan điểm của lãnh đạo Sở LĐTBXH tỉnh Nam Định là, đối với những trường hợp cố tình gian lận, khai man hồ sơ thì kiên quyết xử lý, thu hồi số tiền đã hưởng. Đối với những trường hợp là thế hệ gián tiếp (con đẻ người HĐKC) thì cần phải xem xét lại một số trường hợp. Vì thực tế, tại thời điểm xét duyệt hồ sơ, đối tượng còn nhỏ, mới 5 - 10 tuổi, sức khỏe yếu, bệnh tật, nhất là trẻ em ở vùng nông thôn. Sau nhiều năm được gia đình chạy chữa thuốc men, chăm sóc, nuôi dưỡng, nay sức khỏe hồi phục, một số trường hợp đã tham gia lao động, làm những công việc nhẹ giúp gia đình, tự lực được trong sinh hoạt. Những trường hợp như vậy thì chỉ nên dừng trợ cấp chế độ. Không nên thu hồi số tiền đã hưởng.

Trong quá trình thực hiện kết luận thanh tra, cũng phát sinh một số đơn kiến nghị của đối tượng bị đình chỉ hưởng trợ cấp, Sở đã chỉ đạo phòng chuyên môn phối hợp với phòng LĐTBXH và chính quyền xã xác minh, thực chứng đúng trình tự, quy định và đã phục hồi chế độ trợ cấp ưu đãi cho một số trường hợp.

Ông Hoàng Đức Trọng đưa ra một số kiến nghị với Thanh tra Bộ LĐTBXH: Đối với những trường hợp người HĐKC không có đủ giấy tờ để chứng minh vùng miền dẫn đến hồ sơ không đảm bảo quy định, nhưng thực tế, họ là người HĐKC, đã từng vào sinh ra tử ở chiến trường B.C.K, nay đang mang trong mình những căn bệnh do hậu quả của CĐHH để lại, thì có nên thu hồi số tiền trợ cấp mà họ đã hưởng? Vấn đề này phải xem xét lại, nên thống nhất quan điểm, biện pháp xử lý sao cho thấu tình đạt lý.