Bộ Tư pháp luôn coi tiếp công dân, giải quyết KNTC là giải pháp phòng ngừa vi phạm. Trong ảnh: Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long trong 1 buổi tiếp công dân. Ảnh: Thanh tra Bộ Tư pháp

Coi tiếp công dân, giải quyết KNTC là giải pháp phòng ngừa vi phạm

Thời gian qua, Bộ đã tăng cường chỉ đạo Thanh tra Bộ, Tổng cục THADS và thủ trưởng cơ quan THADS các địa phương kịp thời quán triệt và tổ chức thực hiện các văn bản chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ, Thanh tra Chính phủ, chủ động nắm tình hình KNTC, kiến nghị, phản ánh của công dân, phát huy trách nhiệm và nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC; tập trung chỉ đạo giải quyết kịp thời những vụ việc mới phát sinh ngay từ cơ sở, những vụ việc tồn đọng, kéo dài.

Hàng năm, lãnh đạo Bộ thường xuyên chỉ đạo Thanh tra Bộ và Tổng cục THADS tổ chức các đoàn xác minh, đối thoại để giải quyết các vụ việc thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng, Chánh Thanh tra, Tổng cục trưởng Tổng cục THADS hoặc theo yêu cầu đột xuất của lãnh đạo Bộ.

Thủ trưởng cơ quan THADS các địa phương đã kịp thời tham mưu cho Ban Chỉ đạo THADS cùng cấp tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, tổ chức đảng đối với công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC với quan điểm giải quyết dứt điểm vụ việc chứ không chỉ là giải quyết hết thẩm quyền. Kịp thời chấn chỉnh, ngăn ngừa và xử lý các vi phạm phát hiện qua công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC; thường xuyên tổng hợp, rút kinh nghiệm từ những sai sót, vi phạm được phát hiện qua công tác này, coi đây là giải pháp quan trọng để phòng ngừa vi phạm trong lĩnh vực THADS, tránh phát sinh bồi thường nhà nước, góp phần hoàn thiện thể chế, pháp luật.

Giai đoạn 2016 - 2021, tổng số lượt tiếp công dân của Bộ là 54.266 lượt, trong đó có 36.550 vụ việc, tiếp công dân thường xuyên 32.785 lượt (60,42%), tiếp công dân định kỳ của lãnh đạo 18.130 lượt (33,41%), tiếp công dân đột xuất của lãnh đạo là 3.652 lượt (6,73%). Nội dung công dân khiếu nại 10.110 (27,1%), tố cáo 1.771 (4,75%).

Nhìn chung, số lượt tiếp công dân có xu hướng giảm theo từng năm, riêng năm 2020 đến 2021, do tình hình dịch Covid-19 bùng phát, có giai đoạn một số địa phương phải thực hiện Chỉ thị số 15/CT-TTg ngày 27/3/2020 và Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 31/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid-19, hạn chế đi lại nên số lượt công dân đến địa điểm tiếp công dân của Bộ và các cơ quan THADS địa phương giảm mạnh (năm 2020 giảm 9,55% so với năm 2019; năm 2021 giảm 12,99% so với năm 2020).

Lãnh đạo Bộ luôn nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác tiếp công dân; thực hiện định kỳ tiếp công dân theo quy định của pháp luật, 100% vụ việc KNTC đã được xem xét giải quyết; các vụ việc được lãnh đạo Bộ trực tiếp tiếp công dân đều được xem xét, giải quyết thấu tình, đạt lý, hiệu quả. Tuân thủ nguyên tắc công khai, dân chủ kịp thời, bảo đảm khách quan, bình đẳng, không phân biệt đối xử… Cán bộ tiếp công dân tận tình hướng dẫn, giải thích cho công dân về các nội dung liên quan đến khiếu nại của họ.

Hạn chế tối đa việc lợi dụng KNTC để kéo dài việc thi hành án

Cũng trong thời kỳ này, Bộ Tư pháp đã tiến hành theo kế hoạch 13 cuộc thanh tra trách nhiệm thực hiện các quy định của pháp luật về giải quyết KNTC tại 13 đơn vị THADS các địa phương. Qua thanh tra cho thấy, về cơ bản, các đơn vị được thanh tra đều thực hiện tốt các quy định về trụ sở tiếp công dân, địa điểm tiếp công dân; tổ chức tiếp công dân và niêm yết lịch tiếp công dân của thủ trưởng đơn vị tại trụ sở cơ quan; công tác theo dõi, thống kê, tổng hợp tình hình KNTC, kiến nghị, phản ánh của công dân được thủ trưởng các đơn vị quan tâm thực hiện đúng các quy định của pháp luật về thẩm quyền giải quyết KNTC; chủ động, tích cực tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về tiếp công dân và giải quyết KNTC.

Các cơ quan có thẩm quyền đã thực hiện 886 cuộc giám sát đối với công tác THADS và ban hành kết luận đối với các cuộc giám sát công tác THADS, viện kiểm sát nhân dân các cấp đã thực hiện các cuộc kiểm sát theo quy định của pháp luật. Hoạt động giám sát, kiểm tra, kiểm sát của các cơ quan có thẩm quyền đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện nghiêm, chính xác, có hiệu quả các quy định của pháp luật về THADS; kịp thời ngăn chặn, phòng ngừa, chấn chỉnh và xử lý các vi phạm, thiếu sót phát sinh trong quá trình tổ chức thi hành án.

Ngoài ra, Tổng cục THADS đã tổ chức 82 cuộc kiểm tra, trong đó có kiểm tra, chấn chỉnh công tác tiếp công dân, tổ chức các Đoàn xác minh, đối thoại để giải quyết các vụ việc thuộc thẩm quyền của Tổng Cục trưởng hoặc theo yêu cầu đột xuất của lãnh đạo Bộ, lãnh đạo Tổng cục, lãnh đạo của Đảng và Nhà nước; kết hợp kiểm tra, chỉ đạo giải quyết các vụ việc KNTC phức tạp, kéo dài. Đồng thời, yêu cầu thủ trưởng cơ quan THADS địa phương tăng cường đối thoại, giải quyết dứt điểm các KNTC, kiến nghị, phản ánh từ cơ sở nên đã giảm số lượng công dân đến các địa điểm tiếp công dân của Trung ương.

Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ, Tổng cục THADS đã ban hành Đề án “Đối mới và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra trong hệ thống thi hành án dân sự”; Quy chế Kiểm tra trong THADS ban hành kèm theo Quyết định số 196/QĐ-TCTHADS ngày 3/3/2021.

Chỉ đạo các cơ quan THADS phải ban hành kế hoạch tự kiểm tra, kiểm tra hàng năm. Đây là điểm mới, đột phá trong công tác kiểm tra, theo đó, bên cạnh việc yêu cầu các cục THADS kiểm tra toàn diện ít nhất 1/3 số đơn vị trên địa bàn, Bộ Tư pháp đã chỉ đạo yêu cầu tất cả các cục, chi cục THADS phải thực hiện việc tự kiểm tra. Đến nay 100%, đã hoàn thành việc tự kiểm tra và ban hành kết luận kiểm tra theo đúng yêu cầu.

Từ những kết quả đã đạt được, trong thời gian tới, Bộ Tư pháp cần tiếp tục nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các quy định về THADS nhằm kịp thời khắc phục, hạn chế mâu thuẫn giữa các quy định pháp luật, đảm bảo hoạt động tổ chức thi hành án ngày càng minh bạch, rút ngắn được thời gian tổ chức thi hành án. Hoàn thiện pháp luật và cơ chế giải quyết KNTC vừa tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của họ trong THADS nhưng cũng phải hạn chế tối đa việc lợi dụng KNTC để kéo dài việc thi hành án.

Cùng với đó, đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, rút ngắn thời gian thi hành án theo yêu cầu cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Phối hợp với các đơn vị có liên quan xây dựng phần mềm quản lý công tác tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn thư KNTC áp dụng trong toàn hệ thống cơ quan THADS.