Đại diện Ban Quản lý dự án 6, Bộ Giao thông Vận tải phối hợp UBND huyện Nghi Lộc tuyên truyền về chủ trương, chính sách liên quan dự án cao tốc qua địa bàn huyện. Ảnh: Tuấn Nhật

Dự án thành phần đầu tư xây dựng đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt thuộc dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2017 - 2020 được Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt tại Quyết định số 2319/QĐ-BGTVT ngày 30/10/2018, có tổng chiều dài 49,3 km. Tại huyện Nghi Lộc, tuyến đường dự án có chiều dài 7,14km, đi qua 4 xã gồm: Nghi Đồng, Nghi Phương, Nghi Mỹ và Nghi Vạn.

Để phục vụ công tác bồi thường, GPMB dự án, UBND huyện Nghi Lộc đã quy hoạch và xây dựng 2 khu TĐC tại xã Nghi Đồng và xã Nghi Phương với tổng diện tích 5,7 ha.

Một số tồn tại, khuyết điểm

Thực hiện quyết định của Chánh Thanh tra tỉnh Nghệ An về việc thanh tra chấp hành pháp luật trong công tác thu hồi bồi thường, GPMB, TĐC để thực hiện dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, đoàn thanh tra đã tiến hành thanh tra trong niên độ từ 1/10/2020 đến 31/12/2022 với các nội dung có liên quan.

Qua thanh tra, trưởng đoàn đã kết luận bên cạnh những ưu điểm về công tác thu hồi đất, bồi thường, GPMB, TĐC trên địa bàn huyện cơ bản thực hiện đúng theo quy định của Luật Đất đai 2013, các nghị định của Chính phủ và các quyết định, văn bản liên quan của tỉnh Nghệ An; nhờ đó đã kịp thời bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công dự án. Các công trình di dời hoàn trả cơ bản đảm bảo tiến độ kịp thời đưa vào sử dụng, góp phần ổn định đời sống Nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Quá trình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC triển khai đảm bảo đã tạo điều kiện tốt cho các hộ bị ảnh hưởng ổn định cuộc sống nơi ở mới; giải quyết kịp thời các kiến nghị, phản ánh của người dân khi thực hiện bồi thường, GPMB.

Bên cạnh kết quả tích cực, qua thanh tra, đoàn đã phát hiện một số tồn tại, khuyết điểm đối với công tác này.

Kết luận thanh tra thể hiện: Thu hồi đất ở, phê duyệt phương án bồi thường khi chưa hoàn thành hạ tầng khu TĐC; thực hiện bồi thường đất ở cho các hộ dân bằng tiền sau đó xét giao đất TĐC, giao đất có thu tiền sử dụng đất mà không thực hiện phê duyệt đồng thời giá trị đất nơi đi, nơi đến để thực hiện chi trả chênh lệch là thực hiện không đúng quy định tại khoản 2, Điều 30, Nghị định 47/2014/NĐ-CP của Chính phủ về bồi thường, hỗ trợ, TĐC khi Nhà nước thu hồi đất; và khoản 2 Điều 74, khoản 3 Điều 85 Luật Đất đai 2013.

Đối với công tác bồi thường, hỗ trợ, GPMB: Công tác điều tra, đo đạc, kiểm đếm, lập, thẩm định phương án bồi thường một số trường hợp chưa chính xác dẫn đến phải điều chỉnh; hồ sơ bồi thường của một số trường hợp thiết lập chưa chặt chẽ, lưu trữ chưa khoa học, còn thiếu một số giấy tờ theo quy định; công tác quản lý đất đai của xã còn bất cập, thiếu kiểm tra ngăn chặn, xử lý nên vẫn còn một số phải thực hiện chính sách hỗ trợ đối với tài sản xây dựng tự phát trên đất nông nghiệp, đất công ích, chuyển đất lúa thành đất nuôi trồng thuỷ sản.

Quá trình lập phương án bồi thường, hỗ trợ 4 trường hợp chưa đúng quy định, số tiền 19.470.000 đồng; tính thiếu tiền hỗ trợ ổn định đời sống sản xuất của 11 trường hợp; tính thiếu tiền hỗ trợ đất công ích cho xã Nghi Đồng diện tích 25,7m2 tại trích đo bản đồ số 11, thửa số 396.

Kết luận thanh tra còn chỉ ra, việc kê khai nộp tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa chưa chính xác, kịp thời; đối với diện tích đất đã thu hồi, UBND huyện Nghi Lộc chưa kịp thời kiểm tra, đôn đốc Văn phòng đăng ký đất đai chỉnh lý biến động; UBND các xã đưa vào quản lý đối với diện tích đất đã thu hồi ngoài ranh giới dự án, tránh tái lấn chiếm.

Công tác nghiệm thu, quyết toán các công trình hạ tầng TĐC, công trình hoàn trả còn chậm thời gian theo quy định; nghiệm thu khối lượng cao hơn giá trị thực tế thi công số tiền 294.644.000 đồng.

Để xảy ra các sai phạm nêu trên trách nhiệm chính thuộc Chủ tịch Hội đồng Bồi thường, GPMB, các thành viên Hội đồng Bồi thường và các tổ chức, cá nhân được giao phụ trách; Chủ tịch UBND huyện chịu trách nhiệm người đứng đầu.

Khắc phục các kiến nghị đối với Chủ tịch Hội đồng Bồi thường và Chủ tịch UBND huyện

Tại kết luận thanh tra, Thanh tra tỉnh kiến nghị Chủ tịch Hội đồng Bồi thường, GPMB các nội dung gồm: Điều chỉnh giảm phương án bồi thường và thu hồi từ 4 hộ, số tiền 19.470.000 đồng do xác định sai số tháng được hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất.

Xác định lại và điều chỉnh tăng phương án bồi thường...

Đối với Chủ tịch UBND huyện, Thanh tra tỉnh kiến nghị chỉ đạo Chủ tịch Hội đồng Bồi thường, GPMB tổng hợp, thống kê diện tích đất đã thu hồi ngoài ranh giới dự án đường cao tốc giao UBND các xã: Nghi Đồng, Nghi Phương, Nghi Mỹ, Nghi Vạn quản lý theo quy định của pháp luật, tránh hiện tượng tái lấn chiếm.

Kiểm tra, đôn đốc Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện cập nhật, chỉnh lý biến động đất đai theo quy định; giảm giá trị khi phê duyệt quyết toán vốn đầu tư hoàn thành 294.644.000 đồng.

Chỉ đạo Hội đồng Bồi thường, GPMB, các phòng, ban chuyên môn khắc phục các tồn tại, khuyết điểm; tổ chức kiểm điểm nghiêm túc, làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc tham mưu, phê duyệt các hồ sơ bồi thường GPMB có sai sót.

Thi công tuyến đường cao tốc Bắc - Nam qua huyện Hưng Nguyên. Ảnh: Xuân Thống

Trước đó, Thanh tra tỉnh Nghệ An cũng đã kết luận thanh tra trong công tác thu hồi đất, bồi thường, GPMB, TĐC để thực hiện dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn qua huyện Hưng Nguyên.

Qua thanh tra chỉ ra một số tồn tại, hạn chế trong việc xác định nguồn gốc đất trước khi lập phương án bồi thường chưa chính xác dẫn đến phải phê duyệt điều chỉnh, bổ sung; công tác định giá đất cụ thể để bồi thường và giao đất TĐC thực hiện chưa đúng theo quy định; quá trình kê khai, nộp tiền bảo vệ phát triển đất trồng lúa khi thực hiện chuyển đổi đất trồng lúa sang đất phi nông nghiệp để thực hiện dự án chưa đầy đủ với số tiền hơn 4,3 tỷ đồng là chưa thực hiện đúng quy định; sử dụng kinh phí tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ, TĐC để chi sửa chữa phòng làm việc; chỉnh lý hồ sơ, tài liệu...