Quốc lộ 50 đoạn qua địa bàn huyện Bình Chánh. Ảnh: CN

Sử dụng không đúng nguồn kinh phí

Theo thông báo kết luận thanh tra, Ban Bồi thường đã sử dụng từ nguồn kinh phí quỹ phát triển sự nghiệp, kinh phí thu tiền nền tái định cư, kinh phí BT của các dự án khác và thu tiền lệ phí trước bạ của hộ dân, với tổng số tiền hơn 13,7 tỷ đồng (của 9 dự án tính đến 31/12/2016) và gần 15 tỷ đồng (của 8 dự án tính đến 31/8/2017). Trong đó, sử dụng nguồn thu tiền nền tái định cư với số tiền hơn 7,7 tỷ đồng chi cho các hộ dân tại dự án depot Tân Kiên và sử dụng nguồn kinh phí của dự án khác gần 5 tỷ đồng, không có chủ trương của UBND huyện Bình Chánh và UBND TP là sử dụng không đúng các nguồn kinh phí.

Ban Bồi thường tạm giữ kinh phí BT của một cá nhân, với số tiền hơn 1,1 tỷ đồng, khi không có chủ trương của UBND huyện Bình Chánh là chưa có cơ sở pháp lý thực hiện việc thu tiền. Ngoài ra, Ban Bồi thường thu tiền nền tái định cư của các hộ dân với tổng số tiền hơn 16,2 tỷ đồng là thực hiện chưa đúng theo Điều 14 Quyết định số 849/QĐ-UBND ngày 25/2/2016 của UBND huyện Bình Chánh.

Thanh tra TP cũng chỉ ra việc xây dựng dự toán chi phí BT đính kèm phương án BT, hỗ trợ, tái định cư dự án nâng cấp quốc lộ 50 là chưa chính xác, dẫn đến bức xúc của các hộ dân bị ảnh hưởng tại dự án và phát sinh khiếu nại về BT, hỗ trợ tại dự án. Cụ thể, có 485/729 trường hợp dự toán chi phí BT dự án nâng cấp quốc lộ 50 cao hơn quyết định BT (lần đầu) cho các hộ gia đình, cá nhân và 169/729 trường hợp dự toán chi phí BT cao hơn đối với các trường hợp có quyết định BT lần đầu và quyết định BT bổ sung.

Năm 2016, Ban Bồi thường thu kinh phí hoạt động tổng số tiền hơn 24,5 tỷ đồng, không xây dựng chi tiết phân bổ dự toán kinh phí hoạt động đối với các nguồn kinh phí nhận tạm ứng theo hợp đồng của các dự án, chưa có cơ sở để đánh giá khối lượng công việc đã thực hiện so với hợp đồng của các dự án trên địa bàn huyện Bình Chánh. Việc Ban Bồi thường đã sử dụng kinh phí hoạt động đề nghị quyết toán năm 2016 với số tiền hơn 19 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 78,63% kinh phí đã nhận là không chặt chẽ trong việc phân bổ sử dụng kinh phí hoạt động.

Cũng trong năm 2016, Công ty Yên Khánh chuyển kinh phí hỗ trợ (ngoài kinh phí 2% của dự án trạm dịch vụ vận hành khai thác thu phí các tuyến đường) cho Ban Bồi thường với số tiền hơn 337 triệu đồng, đơn vị hạch toán nguồn kinh phí này vào sổ kế toán nhưng không thể hiện vào nguồn thu khác của báo cáo quyết toán tài chính năm là có thiếu sót.

Tố cáo liên quan đến bồi thường là “có cơ sở”

Kết luận về các nội dung có liên quan đến đơn tố cáo, Thanh tra TP Hồ Chí Minh cho rằng, Ban Bồi thường khi lập phiếu chiết tính chi phí BT, hỗ trợ, tái định cư cho các hộ gia đình, cá nhân để tham mưu, trình UBND huyện Bình Chánh ban hành quyết định BT, một số trường hợp không xem xét, xác minh nguồn gốc quá trình sử dụng nhà, đất của người dân đã được UBND xã xác nhận. Từ đó, dẫn đến việc tính BT bổ sung nhiều lần, làm cho việc BT, hỗ trợ cho các hộ dân bị kéo dài; đồng thời không xem xét tính BT loại đất ở theo quy định của Nhà nước, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân.

Thanh tra TP chỉ ra nhiều hạn chế, thiếu sót tại Ban Bồi thường, giải phóng mặt bằng huyện Bình Chánh. Ảnh: CN

Có trường hợp nguồn gốc sử dụng đất, thời điểm xây dựng nhà ở tương tự giống nhau, nhưng Ban Bồi thường tính chi phí BT theo từng loại đất giữa các hộ dân có sự khác nhau, tính BT ngoài hạn mức đất ở trừ nghĩa vụ tài chính có khác nhau, làm phát sinh nội dung tố cáo.

Đối với việc tính chi phí BT theo loại đất vườn, ao trong cùng thửa đất có nhà ở nhưng không được công nhận là đất ở, Ban Bồi thường căn cứ vào phần nhà nằm ngoài lộ giới có thời điểm xây dựng sau khi công bố quy hoạch lộ giới quốc lộ 50 và cho rằng sẽ đủ điều kiện hợp thức hóa nhà ở, đất ở khi hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu.

Do phần đất bị thu hồi không được công nhận quyền sử dụng đất, nhưng cùng thửa đất có nhà ở được công nhận đất ở, nên Ban Bồi thường căn cứ theo Khoản 1, Điều 22 Quyết định số 35/2010/QĐ-UBND ngày 28/5/2010 của UBND TP và Khoản 1, Phần XV, Chương II của Phương án bồi thường 263/PA-HĐBT ngày 8/10/2012 để tính theo đơn giá đất vườn, ao trong cùng thửa đất có nhà ở nhưng không được công nhận đất ở. Tuy nhiên, việc xem xét BT đất vườn, ao vừa nêu là thực hiện chưa đúng tại Điểm 1.1 Mục 2 Phần XI Chương II Phương án số 263/PA-HĐBT của Hội đồng BT, giải phóng mặt bằng dự án nâng cấp quốc lộ 50 được UBND huyện Bình Chánh phê duyệt.

“Kết quả thanh tra nêu trên cho thấy việc các hộ dân tố cáo liên quan đến BT là có cơ sở, cần được xem xét giải quyết để đảm bảo quyền lợi hợp pháp, chính đáng, tránh phát sinh khiếu nại, tố cáo kéo dài”, thông báo kết luận của Thanh tra TP Hồ Chí Minh nêu rõ.

Theo Thanh tra TP, các sai sót, khuyết điểm nêu trên trách nhiệm thuộc về trưởng ban, lãnh đạo Ban Bồi thường và các cá nhân được phân công, phụ trách giải quyết hồ sơ BT, hỗ trợ, tái định cư tại dự án thời kỳ xảy ra vụ việc. Trong đó, có phần trách nhiệm của UBND huyện Bình Chánh trong việc chỉ đạo, kiểm tra, giam sát thực hiện.

Chánh Thanh tra TP kiến nghị, được UBND TP kết luận, chỉ đạo, giao UBND huyện Bình Chánh yêu cầu các chủ đầu tư khẩn trương chuyển kinh phí BT đã chi tạm ứng để hoàn trả lại đúng nguồn kinh phí BT theo đúng quy định; khẩn trương phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát tiến độ BT, giải phóng mặt bằng của các dự án đầu tư trên địa bàn để có kế hoạch triển khai thực hiện cụ thể, sớm bàn giao mặt bằng trống cho chủ đầu tư triển khai nhanh các dự án, không để lãng phí đất đai và phát sinh khiếu nại, tố cáo của công dân.

Cảnh Nhật