(Thanh tra) - Kết luận thanh tra số 69/KL-TTTP-P6 ngày 20/9/2025 của Thanh tra TP HCM (kết luận 69) cho thấy bức tranh không mới nhưng đáng suy ngẫm: 7 dự án tưởng như đã “chạy” suốt hơn một thập niên vẫn vướng thủ tục, điều chỉnh quy hoạch và nghĩa vụ tài chính. Từ bệnh viện đến khu dân cư, dấu vết chung vẫn là sự chậm trễ kéo dài và nguy cơ thất thoát ngân sách Nhà nước.
Thực hiện Kế hoạch số 1505/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ, từ cuối tháng 7 đến tháng 9/2025, Thanh tra TP HCM thực hiện thanh tra diện rộng theo chỉ đạo của UBND Thành phố về các dự án “chậm, kéo dài, hiệu quả thấp” tại TP HCM ( gồm TP HCM và Bà Rịa – Vũng Tàu trước sáp nhập).
7 dự án trong danh mục là Bệnh viện Hoàn Mỹ Phía Tây, khu nhà ở cho cán bộ tại 187 Lưu Chí Hiếu, khu dân cư Đất Đỏ 1, khu nhà ở Hà Anh Tuấn, chung cư 408A Lê Hồng Phong, khu ven sông Dinh và khu khách sạn Hodeco Seavilage.
Mười năm qua, các dự án có điểm chung đi cùng một quỹ đạo: Hồ sơ dày lên theo từng lần gia hạn, quy hoạch chi tiết 1/500 thay nhau chỉnh sửa, còn tiến độ trên thực địa lại giậm chân. Kết luận 69 ghi nhận: “Nhiều dự án đã qua nhiều năm kể từ ngày giao đất nhưng chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính, chưa xác định giá đất, chưa đồng bộ hồ sơ pháp lý.”
Từ bệnh viện đến khu dân cư cùng chung “điểm nghẽn” đất đai, tài chính
Dự án Bệnh viện Hoàn Mỹ Phía Tây, biểu tượng cho tham vọng mở rộng mạng lưới y tế tư nhân, lại trở thành ví dụ đầu tiên của sự trì hoãn. Dự án được UBND TP chấp thuận chủ trương tại Quyết định 1137/QĐ-UBND ngày 22/3/2019 và điều chỉnh bằng Quyết định 2514/QĐ-UBND ngày 12/7/2021. Mục tiêu là xây bệnh viện, khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe với tổng mức đầu tư 915,689 tỷ đồng, thời hạn thực hiện dự kiến đến tháng 7/2024. Tuy nhiên, đến thời điểm thanh tra (12/8/2025), tiến độ thực hiện vẫn chậm do Sở Nông nghiệp và Môi trường chưa xác định được giá đất để chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ tài chính, đơn vị tư vấn thẩm định giá gặp khó khăn về dữ liệu so sánh, các cơ quan chức năng còn yêu cầu bổ sung hồ sơ. Thanh tra kiến nghị Giám đốc Sở Tài chính và Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương tham mưu UBND TP phê duyệt giá đất làm cơ sở thu tiền sử dụng đất, đồng thời yêu cầu Công ty Cổ phần Bệnh viện Hoàn Mỹ phía Tây triển khai đúng tiến độ sau khi được phê duyệt.
Tình trạng tương tự diễn ra ở Dự án khu nhà ở cho cán bộ tại 187 Lưu Chí Hiếu. Sau nhiều lần chuyển giao, dự án từ Công ty Tramatusco về Công ty Long Hưng, đất đai bị vướng ở thủ tục kế thừa và nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất. Hồ sơ thiếu, giá trị tài sản chưa được xác định; một số trường hợp chuyển nhượng tại chỗ trái quy định. Kết luận chỉ rõ, trách nhiệm không chỉ ở chủ đầu tư mà còn ở các sở chuyên ngành và UBND cấp phường vì “chưa kịp thời rà soát, xác định nghĩa vụ tài chính”.
Nếu Hoàn Mỹ và Long Hưng cho thấy vướng tài chính, thì Khu dân cư Đất Đỏ 1 lại mắc ở quy hoạch. Hai đồ án 1/2.000 và 1/500 cùng tồn tại, khiến việc cấp phép xây dựng và cấp giấy chứng nhận bị tắc nghẽn. Hạ tầng kỹ thuật cơ bản đã xong nhưng phần pháp lý vẫn “nằm giữa hai văn bản”. Thanh tra kết luận: UBND huyện Đất Đỏ cũ chậm điều chỉnh quy hoạch, các sở chuyên ngành chưa kịp thời kiểm tra, phối hợp yếu, tất cả đẩy dự án vào tình trạng “thi công được nhưng không thể hoàn tất”.
Tới Khu nhà ở Hà Anh Tuấn, vướng mắc lại quay về câu chuyện quen thuộc về chuyển mục đích sử dụng đất. Hơn 1 năm chờ quyết định phê duyệt diện tích 317 m² và cập nhật 842 m² còn lại vào kế hoạch sử dụng đất năm 2025 thủ tục hành chính kéo dài khiến dự án phải ngừng chờ. Trong khi đó, chủ đầu tư vẫn chưa hoàn tất nghĩa vụ tài chính, còn địa phương thì “chưa kịp thời đăng ký, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất hàng năm”.
Kiến nghị xử lý rà soát, kiểm điểm và khắc phục dứt điểm
Từ các trường hợp nêu trên, Thanh tra TP HCM kết luận: Việc dự án bị chậm một phần do yếu tố khách quan (dịch bệnh, biến động kinh tế, thay đổi địa giới), nhưng “trong quá trình triển khai dự án, chủ đầu tư và các cơ quan đơn vị có liên quan còn những hạn chế, thiếu sót, vi phạm, trách nhiệm”. Vì vậy, phần kiến nghị biện pháp xử lý, Chánh Thanh tra Thành phố yêu cầu:
Giám đốc Sở Tài chính, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, Giám đốc Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan rà soát pháp lý, xác định nghĩa vụ tài chính, hướng dẫn chủ đầu tư hoàn thành thủ tục đúng quy định, giám sát tiến độ dự án theo quy hoạch đã duyệt.
UBND xã Đất Đỏ, UBND phường Phú Mỹ kiểm điểm các tổ chức, cá nhân liên quan đến việc chậm thực hiện quy hoạch chi tiết, chậm cập nhật kế hoạch sử dụng đất, chậm hướng dẫn nhà đầu tư triển khai dự án.
Các chủ đầu tư nghiêm túc thực hiện kiến nghị, khắc phục tồn tại, trường hợp không thực hiện hoặc để phát sinh thất thoát, lãng phí thì cơ quan chức năng xem xét xử lý theo Điều 53 Luật Thanh tra năm 2025.
Kết luận 69 nhấn mạnh “trong quá trình thực hiện Kết luận thanh tra, trường hợp phát hiện có dấu hiệu sai phạm, gây thất thoát ngân sách Nhà nước, chuyển cơ quan chức năng xử lý nghiêm theo quy định”.
