Chánh Thanh tra tỉnh Quảng Nam Nguyễn Đức Tiến. Ảnh: Thanh Nhung

Kết quả thanh tra tại huyện Thăng Bình cho thấy, mặc dù địa phương đã có nhiều nỗ lực trong huy động và phân bổ nguồn lực cho đầu tư phát triển, song quá trình tổ chức thực hiện vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế, sai phạm, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn và tính minh bạch, công khai trong đầu tư công. Những tồn tại này đòi hỏi phải được xem xét, chấn chỉnh một cách nghiêm túc, kịp thời và triệt để trong thời gian tới.

Trong giai đoạn 2021-2024, huyện Thăng Bình triển khai 227 dự án đầu tư xây dựng cơ bản với tổng mức đầu tư hơn 1.217 tỷ đồng. Các dự án được triển khai rộng khắp trên các lĩnh vực như giao thông, thủy lợi, trường học, y tế, văn hóa…, góp phần thúc đẩy phát triển hạ tầng kỹ thuật, cải thiện điều kiện sinh hoạt, sản xuất cho người dân, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Tuy nhiên, hiệu quả quản lý đầu tư công chưa tương xứng với quy mô vốn đã bố trí; năng lực điều hành, kiểm tra, giám sát và tuân thủ pháp luật trong đầu tư xây dựng tại một số chủ đầu tư còn yếu, chưa theo kịp yêu cầu quản lý.

Kết luận thanh tra số 69/KL-TTT ngày 24/6/2025 nêu rõ, công tác lập, thẩm định và phê duyệt báo cáo kinh tế - kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công - dự toán ở nhiều dự án chưa đảm bảo yêu cầu về chất lượng. Một số hồ sơ thiết kế dự toán được lập chưa chính xác về khối lượng, định mức, đơn giá, dẫn đến việc tính toán sai lệch giá trị dự toán, làm phát sinh chi phí đầu tư không cần thiết. Một số hợp đồng tư vấn thiết kế chưa quy định cụ thể trách nhiệm đền bù khi xảy ra sai sót, ảnh hưởng đến việc xử lý vi phạm trong quá trình triển khai. Trong khi đó, công tác giám sát thi công một số dự án còn mang tính hình thức, chưa phát hiện kịp thời sai sót về khối lượng và chất lượng thi công.

Bên cạnh đó, tình trạng chậm tiến độ thi công công trình vẫn còn diễn ra, trong khi chủ đầu tư không áp dụng hoặc áp dụng chưa đầy đủ các chế tài xử lý vi phạm hợp đồng, gây ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư và tiến độ giải ngân vốn. Công tác quản lý tạm ứng và thu hồi vốn tạm ứng chưa chặt chẽ; nhiều khoản tạm ứng chưa được thu hồi đúng thời gian quy định, có nguy cơ thất thoát vốn đầu tư công. Một số công trình đã hoàn thành từ lâu nhưng chậm quyết toán vốn đầu tư; nhiều chủ đầu tư vi phạm thời gian lập hồ sơ quyết toán nhưng chưa bị xử lý theo đúng quy định của Luật Đầu tư công.

Qua kiểm tra hồ sơ 73 công trình, Thanh tra tỉnh phát hiện sai phạm với tổng số tiền hơn 398 triệu đồng. Trong đó, số tiền đề nghị thu hồi nộp ngân sách Nhà nước là gần 335 triệu đồng, số tiền đề nghị giảm trừ khi quyết toán khối lượng là hơn 24 triệu đồng, và số tiền giảm trừ giá trị hợp đồng các công trình đang thi công là gần 39 triệu đồng. Các sai phạm chủ yếu tập trung ở các khâu lập dự toán chưa chính xác, nghiệm thu vượt khối lượng thực tế thi công, áp dụng sai định mức, đơn giá, thiết kế chưa phù hợp với điều kiện thực tế thi công… Những sai phạm này không chỉ gây lãng phí ngân sách mà còn làm giảm hiệu quả đầu tư, ảnh hưởng đến chất lượng và tuổi thọ công trình.

Trước tình hình trên, Thanh tra tỉnh Quảng Nam kiến nghị Chủ tịch UBND huyện Thăng Bình chỉ đạo kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với các phòng chuyên môn, ban quản lý dự án, các chủ đầu tư và cá nhân có liên quan đến các tồn tại, sai phạm nêu trên. Đồng thời, yêu cầu huyện khẩn trương tổ chức quyết toán các công trình đã hoàn thành, thu hồi dứt điểm số vốn tạm ứng quá hạn, xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân vi phạm quy định về đầu tư xây dựng và pháp luật ngân sách Nhà nước. Thanh tra tỉnh cũng đề nghị Chủ tịch UBND huyện Thăng Bình xây dựng kế hoạch thực hiện kết luận thanh tra, chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện đầy đủ nội dung kiến nghị và báo cáo kết quả về Thanh tra tỉnh đúng thời hạn quy định. Thời hạn cuối cùng để thu hồi đầy đủ số tiền sai phạm là trước ngày 30/6/2025.

Kết luận thanh tra là cơ sở quan trọng để chính quyền huyện Thăng Bình nhìn nhận đầy đủ và khách quan về những tồn tại trong quản lý đầu tư xây dựng cơ bản; từ đó thực hiện các biện pháp chấn chỉnh, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn đầu tư công, đảm bảo công khai, minh bạch, đúng pháp luật. Đây cũng là yêu cầu cấp thiết nhằm phòng ngừa sai phạm, thất thoát, lãng phí ngân sách và củng cố niềm tin của Nhân dân vào công tác đầu tư, xây dựng tại địa phương.