(Thanh tra) - Triển khai Kế hoạch số 1505/KH-TTCP, các chỉ đạo của UBND tỉnh, tại Kết luận thanh tra số 05/KL-TTr về 14 dự án đầu tư công gặp khó khăn, Thanh tra tỉnh Ninh Bình đã chỉ ra nhiều tồn tại, vướng mắc về giải phóng mặt bằng (GPMB), nguồn vốn và thủ tục pháp lý, đồng thời kiến nghị phương án xử lý cụ thể.
Tập trung xử lý tồn tại, vướng mắc theo kết luận thanh tra
Theo nội dung kết luận, những năm qua, UBND tỉnh Ninh Bình đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, thành lập Ban Chỉ đạo và tổ công tác nhằm thường xuyên theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, đánh giá quá trình triển khai các nhiệm vụ; đồng thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm và đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Nhờ đó, một số dự án đã được xử lý dứt điểm hoặc từng bước khắc phục vướng mắc.
Tuy nhiên, qua thanh tra, Thanh tra tỉnh Ninh Bình chỉ rõ nhiều nhóm vấn đề nổi lên, như: Vướng mắc về GPMB còn xuất hiện ở nhiều dự án; đặc biệt có những trường hợp chưa lập, thẩm định hoặc phê duyệt phương án bồi thường theo Khoản 2 Điều 69 Luật Đất đai.
Một số dự án chưa bố trí đủ vốn, dẫn đến kéo dài thời gian thực hiện và phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản. Không ít sai sót về trình tự, thủ tục đầu tư như lập, thẩm định, lựa chọn nhà thầu, phê duyệt điều chỉnh dự án; thậm chí có dự án thất lạc hồ sơ qua các thời kỳ, gây khó khăn cho việc xác minh khối lượng và chất lượng công trình.
Có thể thấy những vấn đề nêu trên qua một số dự án, như: Dự án xây dựng cơ sở hạ tầng Khu đô thị mới phố Phúc Trì (phường Nam Thành, TP Ninh Bình cũ), việc nghiệm thu, thanh toán chưa đúng hồ sơ thiết kế và thực tế thi công, dẫn đến sai lệch số tiền 1.264,4 triệu đồng.
Dự án xây dựng cơ sở hạ tầng khu dân cư phía Đông Nhà thi đấu thể dục thể thao tỉnh bị thiếu nguồn vốn, làm phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản với số tiền lên đến 558.828,5 triệu đồng.
Tại Dự án củng cố, nâng cấp tuyến đê Tả Hoàng Long (huyện Gia Viễn cũ), công tác nghiệm thu, bàn giao công trình bị chậm hơn 2 năm so với thời điểm được cho phép dừng để quyết toán; hồ sơ quyết toán trình chậm so với quy định. Đồng thời, dự án phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản hơn 141.266 triệu đồng do chưa được bố trí đủ vốn, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ thanh toán và hoàn tất thủ tục quyết toán.
Ngoài ra, một số dự án cũng được chỉ rõ tình trạng chưa hoàn thiện GPMB, chậm xác định giá đất, chậm lập phương án bồi thường, hoặc niêm yết phương án không đúng thời gian.
Tăng trách nhiệm chủ đầu tư, đẩy nhanh GPMB và bố trí vốn
Từ những tồn tại đó, Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh Ninh Bình phân loại 14 dự án thành 3 nhóm, bao gồm: Nhóm được phép dừng để thực hiện quyết toán; nhóm tiếp tục thực hiện, nhưng phải điều chỉnh thời gian và quy mô; và nhóm đề nghị dừng thực hiện để xử lý nợ đọng, thanh quyết toán. Việc phân loại này nhằm tạo cơ sở cho tỉnh chỉ đạo phân bổ nguồn lực, xử lý thủ tục và theo dõi tiến độ phù hợp với từng trường hợp.
Đối với các dự án gặp vướng mắc về GPMB, Thanh tra tỉnh Ninh Bình nhấn mạnh cần xem đây là giải pháp trọng tâm và cấp bách. Chính quyền địa phương và chủ đầu tư phải chủ động hoàn thiện phương án theo quy định của pháp luật về đất đai, vận động thuyết phục người dân, và thực hiện cưỡng chế thu hồi đất khi đủ điều kiện để đảm bảo tiến độ thi công.
Về vốn, Thanh tra tỉnh kiến nghị Sở Tài chính tham mưu điều chỉnh dự án, rà soát bố trí nguồn vốn cho các dự án còn thiếu, nhất là với những dự án đã hoàn thành khối lượng và đang thực hiện quyết toán. Đối với dự án đã được UBND tỉnh Ninh Bình cho phép dừng để quyết toán như Dự án Cải tạo, nâng cấp hệ thống tiêu Trạm bơm Gia Viễn, Thanh tra tỉnh đề nghị bố trí thanh toán phần vốn đã bố trí nhưng chưa được cấp.
Thanh tra tỉnh Ninh Bình cũng yêu cầu các chủ đầu tư rà soát toàn bộ hồ sơ pháp lý của dự án, tăng cường giám sát chất lượng, tiến độ thi công, khắc phục triệt để sai phạm và kiểm điểm trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan. Đối với phần giá trị nghiệm thu, thanh toán không chính xác như tại Dự án Khu đô thị mới phố Phúc Trì, chủ đầu tư phải thực hiện giảm trừ theo quy định khi lập hồ sơ quyết toán.
Kết luận đồng thời quy định mốc thời gian cụ thể nhằm siết chặt trách nhiệm: Trong 15 ngày kể từ ngày công khai kết luận, các chủ đầu tư phải báo cáo bằng văn bản về việc thực hiện kiến nghị; sau 10 ngày, nếu có nội dung chưa thể thực hiện ngay, chủ đầu tư phải xây dựng kế hoạch cụ thể, nêu rõ tiến độ và lý do gửi về Thanh tra tỉnh theo Điều 54 Luật Thanh tra 2025.
Phòng Giám sát, thẩm định, theo dõi, đôn đốc và xử lý sau thanh tra (Thanh tra tỉnh Ninh Bình) được giao chủ trì theo dõi, bảo đảm thực hiện đúng tinh thần kết luận.
Bên cạnh các biện pháp xử lý cụ thể từng dự án, Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh Ninh Bình nghiên cứu việc ban hành quy chế phối hợp giữa sở, ngành và chính quyền địa phương cấp xã trong công tác giải phóng mặt bằng và bố trí tái định cư, nhằm thống nhất đầu mối, rút ngắn thời gian, khắc phục tình trạng đùn đẩy hoặc chậm trễ.
