(Thanh tra)- Từ việc không công bằng trong chính sách đền bù, giải tỏa, mà chỉ tập trung cưỡng chế nhà đất để giao mặt bằng cho chủ đầu tư nên dù dự án (D.A) đường Tân Sơn Nhất - Bình Lợi - Vành đai ngoài (TSN-BL-VĐN) đã thông tuyến, 22 hộ dân phường 2, quận Tân Bình, vẫn tiếp khiếu với mong muốn được đối thoại với Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh.
Hàng loạt sai phạm trong quy hoạch hướng tuyến, không áp dụng đúng pháp luật về đền bù, giải tỏa, không tuân thủ đúng quy định về giải quyết khiếu nại (KN), tố cáo (TC) đã được Thanh tra Chính phủ làm rõ tại Kết luận số 158/KL-TTCP ngày 30/1/2011. Tuy nhiên, trách nhiệm giải quyết sau gần 5 năm qua của cơ quan chức năng địa phương vẫn lại tiếp tục điệp khúc vòng vo, né tránh.
Khiếu nại có cơ sở
Thời điểm tháng 5/2010, khi tiến hành thanh tra D.A đường TSN-BL-VĐN, Thanh tra Chính phủ đã tiếp nhận 835 đơn KN,TC về các nội dung: Việc UBND TP Hồ Chí Minh thay đổi hướng tuyến, thực hiện không đúng quy định về chính sách đền bù, thu hồi nhà đất của công dân, cũng như trách nhiệm giải quyết KN theo thẩm quyền chưa tuân thủ đúng pháp luật.
Qua xác minh đơn KN,TC của tập thể công dân phường 2, quận Tân Bình, đối chiếu với quy định pháp luật, lịch sử biến động nhà đất tại địa phương, Thanh tra Chính phủ đã làm rõ các nội dung sau:
Ngày 19/7/2005, UBND TP Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định số 3585/QĐ-UBND điều chỉnh quy hoạch tuyến đường có chiều rộng toàn tuyến 60m thành hai nhánh đường, đoạn từ Sân bay Tân Sơn Nhất đến ngã 5 Gò Vấp, bám theo tuyến đường Hồng Hà, Bạch Đằng, với chiều rộng mỗi nhánh là 20m. Việc làm này của UBND TP Hồ Chí Minh là không phù hợp với quy hoạch tuyến đường đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận tại Văn bản số 4557/KTN ngày 12/9/1997.
Trong quá trình thực hiện điều chỉnh hướng tuyến thành 2 nhánh đường, UBND TP Hồ Chí Minh không có văn bản xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ, không lấy ý kiến thỏa thuận của các bộ, ngành, không tổ chức lấy ý kiến của các hộ dân trong khu vực bị ảnh hưởng từ việc điều chỉnh, mà chỉ căn cứ vào đề xuất của Công ty GS E&C là không đúng quy định tại Nghị định 08/2005/NĐ-CP ngày 24/1/2005 của Chính phủ về quy hoạch xây dựng.
Kiểm tra hồ sơ về nhà đất của các hộ dân phường 2 thuộc diện thu hồi đất cho D.A đường TSN-BL-VĐN theo phương án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, cũng như phương án thay đổi hướng tuyến của UBND TP Hồ Chí Minh được lưu trữ tại UBND quận Tân Bình cho thấy: Mặc dù hồ sơ pháp lý nhà đất của các hộ dân có khác nhau, có hộ được cấp đất, có hộ được cấp nhà nhưng thực tế người dân đều sử dụng đất cùng thời điểm, sử dụng nhà đất liên tục, có ranh giới rõ ràng, không tranh chấp. Vì vậy, Thanh tra Chính phủ yêu cầu Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh chỉ đạo UBND quận Tân Bình xem xét bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân theo quy định pháp luật, phù hợp thực tiễn, bảo đảm sự công bằng giữa các hộ dân.
Giải quyết vẫn vòng vo
Trong Kết luận số 158/KL-TTCP, tại mục xác minh KN của công dân, Thanh tra Chính phủ đã nhận xét: Kiểm tra một số vụ việc KN,TC cho thấy việc UBND TP Hồ Chí Minh ban hành Quyết định số 3585/QĐ-UBND không đúng trình tự, thủ tục, việc ban hành quyết định thu hồi đất có sai sót, áp đặt là nguyên nhân dẫn đến KN,TC của nhân dân. Ngoài ra, chính sách bồi thường, hỗ trợ không đúng chính sách, thiếu công bằng, một số trường hợp giải quyết KN,TC chưa đúng quy định pháp luật, quá trình giải quyết còn vòng vo, đùn đẩy trách nhiệm, không thấu tình, đạt lý là nguyên nhân làm công dân KN đông người, có tính chất gay gắt.
Đường đã thông nhưng 22 hộ dân vẫn tiếp khiếu. Ảnh: GT
Để bảo đảm quyền lợi hợp pháp của công dân, bảo đảm tiến độ của công trình, Thanh tra Chính phủ đã đề nghị: UBND TP Hồ Chí Minh cần có thái độ nghiêm túc nhận thiếu sót trước công dân. Ngoài việc giải thích, vận động người dân đồng thuận, ủng hộ chủ trương triển khai D.A đường TSN-BL-VĐN theo hướng tuyến mới, UBND TP Hồ Chí Minh phải có chính sách bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân với tiêu chí hợp pháp, hợp lý, công bằng, cũng như giải quyết dứt điểm KN,TC, để công dân bị thu hồi nhà đất sớm ổn định cuộc sống.
Sau hơn 3 năm chờ đợi, quyền lợi hợp pháp về nhà đất của các hộ dân phường 2, quận Tân Bình vẫn không được UBND TP Hồ Chí Minh giải quyết theo yêu cầu của Thanh tra Chính phủ. Thay vào đó, một phương án bồi thường, hỗ trợ bất hợp lý, thiếu công bằng đã được UBND quận Tân Bình xây dựng trên cơ sở ý kiến chấp thuận của UBND TP Hồ Chí Minh đối với D.A đường TSN-BL-VĐN kết hợp với chính sách đền bù D.A cải tạo tuyến mương thoát nước Nhật Bản nằm giữa 2 nhánh đường Hồng Hà và Bạch Đằng.
Hàng loạt căn cứ cũ, với tâm lý bảo thủ, né tránh dù đã được Thanh tra Chính phủ chấn chỉnh tại Kết luận số 158/KL-TTCP, vẫn được UBND quận Tân Bình áp dụng trong hàng loạt quyết định giải quyết KN nên 22 hộ dân phường 2 đã tiếp khiếu đến Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh. Thay vì kiến nghị Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh đối thoại với 22 hộ dân để ghi nhận, giải thích, vận động công dân đồng thuận với phương án giải quyết phù hợp, UBND quận Tân Bình vẫn cho rằng đã thực hiện đúng Kết luận số 158/KL-TTCP.
Từ cách hành xử này, dù Sở Tài nguyên và Môi trường có văn bản cảnh báo về phương án đền bù, hỗ trợ, tái định cư không phù hợp pháp luật, nhưng Chủ tịch UBND quận Tân Bình vẫn huy động lực lượng tiến hành cưỡng chế, phá dỡ nhà cửa của 22 hộ dân vào ngày 23/12/2015, là thời điểm cận Tết Âm lịch. Đến nay, sau hơn 7 tháng, nhiều hộ dân vẫn phải đi ở tạm tại nhà người khác, hoặc thuê nhà trọ để chờ đợi quyết định giải quyết KN đúng pháp luật của Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh.
Kỳ II: Công dân mong được đối thoại với Chủ tịch UBND TP
Giáng Thăng
