Qua thanh tra, phát hiện nhiều vi phạm tại Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Ảnh: CT

Đó là một trong những vi phạm được Thanh tra tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT) chỉ ra tại Thông báo kết luận thanh tra số 597/TB-KL.TTr ngày 4/4/2023 việc thực hiện quy định pháp luật về cơ chế tự chủ tài chính đối với Trung tâm Nước sạch.

Căn cứ quy định tại điểm e khoản 1 Điều 56 Luật Đất đai năm 2013, thì Trung tâm Nước sạch thuộc đối tượng được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm hoặc thu tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê phục vụ cho hoạt động sự nghiệp kể từ ngày 1/7/2014 đối với 32 thửa đất đang quản lý và sử dụng thuộc địa bàn các huyện trong tỉnh BR-VT, tổng diện tích là 166.734,6m².

Đến ngày 31/12/2020, Trung tâm Nước sạch chưa thực hiện xong thủ tục thuê đất gồm 31/32 thửa đất (chỉ thực hiện xong thủ tục thuê đất đối với 1/32 thửa đất).

Đến tháng 12/2021, có 5/32 thửa đất chưa có hợp đồng, quyết định thuê đất và chưa nộp tiền thuê đất theo quy định. Đến nay, Trung tâm Nước sạch đã thực hiện xong các thủ tục thuê đất đối với các thửa đất đang quản lý và sử dụng.

Trung tâm Nước sạch đã chậm thực hiện các thủ tục và ký hợp đồng thuê đất, nộp tiền thuê đất theo quy định. Đến nay, đơn vị đã thực hiện xong các thủ tục thuê đất đối với các thửa đất đang quản lý và sử dụng.

Liên quan tới việc chấp hành quyết toán thuế TNCN, qua thanh tra xác định, Trung tâm Nước sạch không thực hiện kê khai và quyết toán thuế TNCN các năm 2018, 2019 và 2020 đối với các trường hợp có phát sinh khoản chi trả tiền lương, tiền nhân công cho người lao động, thuê ngoài, gồm các trường hợp người lao động có thu nhập từ các đơn vị khác và đến thời điểm chi lương cho người lao động, nhưng chưa có mã số thuế cá nhân theo quy định.

Theo quy định tại điểm i khoản 1 Điều 25 Thông tư số  111/2013/TT-BTC ngày 15/8/2013 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về khấu trừ thuế TNCN đối với một số trường hợp khác, Trung tâm Nước sạch chưa thực hiện nộp tiền thuế TNCN theo mức 10% trên thu nhập trước khi trả cho các cá nhân trong năm 2018, 2019 và 2020. Do đó, đoàn thanh tra xác định số thuế TNCN phải truy thu là gần 340 triệu đồng.

Trước những vi phạm của đơn vị này, Chánh Thanh tra tỉnh BR-VT đã ban hành quyết định thu hồi tổng số tiền hơn 1 tỷ đồng nộp vào ngân sách… Ảnh: CT

Liên quan tới việc phân bổ chi phí khấu hao tài sản cố định (TSCĐ), qua thanh tra cho thấy, giai đoạn năm 2018-2020, Trung tâm Nước sạch áp dụng phương pháp phân bổ chi phí khấu hao TSCĐ theo tỷ lệ doanh thu bao gồm doanh thu hoạt động sự nghiệp và doanh thu hoạt động sản xuất kinh doanh khác (trong đó có doanh thu hoạt động thi công xây dựng các công trình do UBND Tỉnh giao vốn làm chủ đầu tư). Tuy nhiên, hoạt động thi công xây dựng các công trình không liên quan đến các TSCĐ thuộc hệ thống cấp nước phục vụ cho hoạt động cấp nước sạch nông thôn.

Theo báo cáo tài chính năm 2018, 2019 và 2020, Trung tâm Nước sạch đã phân bổ chi phí khấu hao TSCĐ vào hoạt động thi công xây dựng các công trình (không liên quan tài sản sử dụng phục vụ hoạt động thu dịch vụ nước sạch) là hơn 19,5 tỷ đồng…

Kết luận cũng chỉ ra, Trung tâm Nước sạch đã hạch toán khấu hao TSCĐ giữa hoạt động sự nghiệp và hoạt động sản xuất kinh doanh khác không đúng quy định, số thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) phải nộp thêm do kê khai sai số tiền khấu hao TSCĐ của hoạt động chịu thuế TNDN 10% và 20%, dẫn đến tăng thuế TNDN phải nộp với số tiền hơn 671 triệu đồng…

Đáng chú ý, Trung tâm Nước sạch đã sử dụng nguồn quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp để chi nộp thuế giá trị gia tăng và TNDN, nộp tiền chậm nộp thuế là không đúng với quy định với tổng số tiền hơn 1,42 tỷ đồng. Đến năm 2022, đơn vị này hạch toán tăng quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp trong năm 2021 là hơn 1,32 tỷ đồng. Hiện nay, Trung tâm Nước sạch chưa hạch toán và hoàn trả nguồn quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp do chi không đúng quy định là hơn 100 triệu đồng.

Đối với nội dung nhận và sử dụng kinh phí đền bù các công trình bị giải tỏa, Trung tâm Nước sạch chưa hạch toán và ghi nhận doanh thu đối với kinh phí nhận đền bù từ các công trình bị giải tỏa trong năm 2016-2020, với tổng kinh phí hơn 14,6 tỷ đồng. Thanh tra tỉnh cho rằng, sau khi quyết toán giá trị công trình tái đầu tư, đơn vị này phải thực hiện ghi nhận doanh thu và thuế giá trị gia tăng liên quan chi phí tái đầu tư xây dựng tương ứng với kinh phí nhận đền bù còn lại là hơn 14,6 tỷ đồng.

Trước đó, tại Kết luận thanh tra số 1066/KL-TTr ngày 5/10/2022 của Thanh tra Bộ Tài chính có kiến nghị xử lý thu hồi nộp ngân sách Nhà nước và hạch toán giảm số vốn giải ngân các dự án đối với kinh phí quản lý dự án còn dư tại Trung tâm Nước sạch đến ngày 31/12/2021, số tiền là gần 9 tỷ đồng…

Đối với việc xây dựng phương án giá, phê duyệt giá bán nước sạch, Thanh tra tỉnh xác định, việc tăng giá thành nước sạch do tăng chi phí khấu hao TSCĐ từ các công trình mới, nâng cấp nhà máy, tuyến ống nước hình thành từ năm 2018, làm ảnh hưởng đến hoạt động dịch vụ thu nước sạch của trung tâm không hiệu quả (mất cân đối thu chi) từ năm 2019-2020.

Trung tâm Nước sạch xây dựng phương án giá thành nước sạch giảm mức khấu hao TSCĐ lộ trình 2022- 2026 (hàng năm từ 5% giảm còn 3%) là hơn 8,2 tỷ đồng. Theo Thanh tra tỉnh, chưa có quy định cho phép giảm mức phân bổ khấu hao TSCĐ theo Nghị định số 43/2022/NĐ-CP…

Trước những vi phạm nêu trên, Chánh Thanh tra tỉnh đã ban hành quyết định thu hồi tổng số tiền hơn 1 tỷ đồng nộp vào ngân sách…

Đề nghị Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức kiểm điểm trách nhiệm Giám đốc Trung tâm Nước sạch và các cá nhân có liên quan thuộc Trung tâm Nươc sạch đối với những thiếu sót nêu tại kết luận thanh tra.

Đồng thời, Chánh Thanh tra tỉnh yêu cầu Trung tâm Nước sạch tiếp tục ghi nhận doanh thu và thuế giá trị gia tăng liên quan chi phí tái đầu tư xây dựng các công trình hệ thống nước sạch do bị giải tỏa, tương ứng với kinh phí nhận đền bù còn lại là hơn 14,6 tỷ đồng, khi các công trình tái đầu tư quyết toán hoàn thành...