D.A Khu tái định cư xã Hạ Long, huyện Vân Đồn có diện tích GPMB không đồng bộ và tương xứng với quy mô, tính chất của D.A. Ảnh: Mạnh Trường

Kiến nghị xử lý về kinh tế hơn 16,8 tỷ đồng

Trong tổng số 4 công trình, D.A được thanh tra, có 3 công trình, D.A đã được Kiểm toán Nhà nước Khu vực VI và Thanh tra Bộ Tài chính tiến hành kiểm toán, thanh tra. Qua đó, kiến nghị xử lý về kinh tế với tổng số tiền hơn 16,8 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, đoàn thanh tra đã kiểm tra việc thực hiện Kết luận thanh tra số 09 ngày 30/5/2017 của Thanh tra tỉnh Quảng Ninh. Tại kết luận này, Thanh tra tỉnh đã kiến nghị giảm trừ quyết toán với tổng giá trị hơn 1 tỷ đồng. Bao gồm: D.A cải tạo, nâng cấp tuyến đường xuyên đảo Minh Châu - Quan Lạn, Khu kinh tế Vân Đồn, kiến nghị giảm trừ quyết toán gần 526 triệu đồng; D.A đường từ Khu tái định cư xã Vạn Yên đến Khu công viên phức hợp phía Đông đảo Cái Bầu, Khu kinh tế Vân Đồn, kiến nghị giảm trừ quyết toán hơn 479 triệu đồng.

Trong giai đoạn 2010 - 2020, có 6 D.A, công trình được triển khai thực hiện trên địa bàn TP Móng Cái và huyện Vân Đồn do BQL Khu kinh tế tỉnh Quảng Ninh làm CĐT. Trong tổng số 6 D.A, công trình, có 2 D.A đã được Kiểm toán Nhà nước Khu vực VI và Thanh tra tỉnh tiến hành thanh tra.

Để đảm bảo tránh trùng lắp, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện thanh tra đối với 4 D.A, công trình. Trong đó, có 2 D.A, công trình đang thi công dở dang; 1 D.A đã hoàn thành đang lập quyết toán A-B; 1 công trình đã được phê duyệt quyết toán D.A hoàn thành.

Trong quá trình thanh tra, đoàn không kiểm tra phần ngầm, các phần được che phủ kết cấu bền vững bên trên. Không kiểm tra đánh giá chất lượng bê tông, độ chặt và hệ số đầm nén trong một số công tác lu lèn; chất lượng vật liệu đầu vào... Đối với các nội dung đã được kiểm toán, thanh tra, đoàn xem xét kế thừa kết quả.

Làm tăng tổng mức đầu tư, gây nguy cơ khiếu kiện

Đối với D.A đầu tư xây dựng hạ tầng Khu tái định cư xã Hạ Long, huyện Vân Đồn, kết luận thanh tra chỉ rõ, ngày 30/12/2014, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có văn bản yêu cầu BQL Khu kinh tế đôn đốc nhà thầu "thi công hoàn thiện D.A đến điểm dừng kỹ thuật". Tuy nhiên, tại thời điểm thanh tra, trong phạm vi ranh giới điểm dừng kỹ thuật đã được UBND tỉnh đồng ý, hệ thống cấp, thoát nước, cây xanh và toàn bộ diện tích vỉa hè vẫn chưa thi công hoàn thiện theo chỉ đạo.

Cùng với đó, phần khối lượng còn lại của D.A, dự kiến chuyển sang thi công trong giai đoạn 2, dẫn đến việc kéo dài thời gian thi công, làm tăng tổng mức đầu tư, đội vốn bố trí cho D.A và thiếu cơ sở hạ tầng kỹ thuật khi bố trí tái định cư cho các hộ dân. Đồng thời, gây khó khăn trong thu hút các nhà đầu tư thứ cấp vào các khu vực dịch vụ, khách sạn, trung tâm thương mại... để hình thành khu vực đô thị của D.A theo quy hoạch và mục tiêu đầu tư.

Không chỉ vậy, CĐT đã lập, phê duyệt điều chỉnh dự toán làm tăng tổng mức đầu tư của D.A; điều chỉnh giá trị hợp đồng nằm ngoài thời gian thực hiện hợp đồng. Điều này là chưa tuân thủ quy định tại Nghị định 112/2009/NĐ-CP ngày 14/12/2009 và Nghị định 37/2015/NĐ-CP ngày 22/5/2015 của Chính phủ - Đoàn thanh tra khẳng định.

Ngoài ra, D.A dừng triển khai từ năm 2015 đến nay, dẫn đến việc các nguồn lực về đất đai, chi phí đầu tư đối với công tác tư vấn không phát huy được hết hiệu quả; làm phát sinh chi phí đầu tư. Đồng thời, việc chậm hoàn thành D.A cũng tạo sức ép trong việc bố trí đất ở tái định cư trên địa bàn huyện Vân Đồn trong giai đoạn sắp tới, gây nên nguy cơ khiếu kiện, ảnh hưởng đến tiến độ giải phóng mặt bằng (GPMB) của các D.A khác trên địa bàn huyện.

Bên cạnh đó, công tác GPMB chưa được UBND huyện Vân Đồn thực hiện quyết liệt, để kéo dài từ năm 2009 đến nay. Diện tích GPMB không đồng bộ và tương xứng với quy mô, tính chất của D.A; một vài vị trí GPMB còn có dạng “xôi đỗ”, gây khó khăn cho nhà thầu thi công, đặc biệt là thi công đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật.

Thêm nữa, UBND huyện Vân Đồn tổng hợp số liệu về nhu cầu đất ở tái định cư làm căn cứ để điều chỉnh quy hoạch D.A chưa đảm bảo tính chính xác. Nhà thầu thi công D.A (Công ty TNHH Xây dựng Thống Nhất Ninh Bình) thiếu trách nhiệm và sự phối hợp với CĐT, chưa thi công hoàn thiện D.A trong ranh giới dừng kỹ thuật theo chỉ đạo của UBND tỉnh; đơn vị tư vấn giám sát thi công (Công ty Cổ phần tư vấn và kiểm định xây dựng Hạ Long) thiếu sâu sát, thiếu trách nhiệm để xảy ra một số tồn tại trong quá trình thi công D.A.

Lãng phí nguồn lực về đất đai, chi phí đã đầu tư

Thanh tra tỉnh Quảng Ninh cũng khẳng định, đối với D.A tuyến 2, 3, 4 nối từ Cảng Hàng không Quảng Ninh với tuyến đường trục chính Khu kinh tế Vân Đồn, đơn vị tư vấn thiết kế (liên danh Công ty Cổ phần Xây dựng và tư vấn giao thông Quảng Ninh và Công ty Cổ phần Đại Hưng) lập dự toán còn sai lỗi số học trong tính toán xác định khối lượng thiết kế dẫn đến việc xây dựng dự toán chưa chính xác; các loại thuế, phí chưa được tính toán đưa vào dự toán để xác định đầy đủ các chi phí có liên quan, dẫn đến việc CĐT, nhà thầu thi công lúng túng trong việc xác định, tính toán và thanh toán khoản mục chi phí nộp thuế tài nguyên và phí môi trường.

UBND huyện Vân Đồn còn chậm trong công tác GPMB, bàn giao đất cho CĐT, nhà thầu thi công thực hiện D.A, dẫn đến việc kéo dài thời gian thi công, không đảm bảo tiến độ, phải thực hiện gia hạn nhiều lần, gây lãng phí nguồn lực về đất đai, chi phí đã đầu tư; không đảm bảo đồng bộ cơ sở hạ tầng, chậm phát huy mục tiêu đầu tư đối với D.A, dễ phát sinh làm tăng chi phí đầu tư do đội vốn.

Cùng với 2 D.A trên, D.A cải tạo, nâng cấp đường tỉnh 341 từ Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái đến Khu kinh tế cửa khẩu Bắc Phong Sinh, huyện Hải Hà (giai đoạn 1) và D.A tuyến đường giao thông trục chính nối các khu chức năng chính của Khu kinh tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh (giai đoạn 1) cũng "lộ" một số vi phạm như: Chất lượng khảo sát xây dựng chưa thực sự tốt, đặc biệt là khảo sát địa chất dẫn đến phải điều chỉnh thiết kế, dự toán nhiều lần, phát sinh khối lượng trong quá trình thi công; các loại thuế, phí chưa được tính toán đưa vào dự toán để xác định đầy đủ các chi phí có liên quan; các đơn vị thực hiện nghiệm thu, thanh toán khối lượng chưa đúng theo thực tế thi công...

Với các sai phạm trên, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh đã kiến nghị xử lý về kinh tế hơn 3,7 tỷ đồng. Trong đó, yêu cầu BQL Khu kinh tế tỉnh thu hồi, nộp ngân sách Nhà nước hơn 3,25 tỷ đồng và giảm trừ giá trị quyết toán A-B hơn 470 triệu đồng.

Đồng thời, yêu cầu BQL Khu kinh tế tỉnh Quảng Ninh tổ chức họp kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với các tập thể, cá nhân có liên quan; UBND huyện Vân Đồn nghiêm túc kiểm điểm và rút kinh nghiệm trong việc thực hiện chậm công tác GPMB, bàn giao đất cho CĐT, nhà thầu thi công thực hiện D.A.

BQL Khu kinh tế tỉnh Quảng Ninh sẽ thực hiện các nội dung theo kiến nghị tại kết luận thanh tra như thế nào? Chúng tôi sẽ tiếp tục tìm hiểu và  thông tin.