(Thanh tra) - Trong quá trình kiểm tra, rà soát diện tích 84,39 ha đất mà UBND huyện Thọ Xuân (cũ) đề nghị thu hồi từ Công ty TNHH Lam Sơn - Sao Vàng, Thanh tra tỉnh Thanh Hóa đã phát hiện nhiều tồn tại nghiêm trọng trong công tác quản lý đất đai tại địa phương. Đặc biệt, thôn Đội 15, xã Xuân Sinh đã trở thành một “điểm nóng” vi phạm, phản ánh rõ nét sự thiếu trách nhiệm và lỏng lẻo trong điều hành của chính quyền sở tại và chủ đất được giao quản lý.
Những “khoảng trống” trong quản lý và hệ lụy kéo dài
Theo ghi nhận của đoàn kiểm tra, tại khu vực dọc tuyến Quốc lộ 47 - đoạn từ ngã tư giao với tuyến Nghi Sơn - Sao Vàng đến giáp ranh xã Thọ Cường, huyện Triệu Sơn (cũ), hàng loạt công trình xây dựng trái phép đang diễn ra ngang nhiên trên đất của Công ty TNHH Lam Sơn - Sao Vàng. Có hộ đã xây dựng nhà 5 tầng, có hộ xây khách sạn, nhiều căn nhà cấp 4 mới hoàn thiện, đất bị san gạt, phân lô và thậm chí treo biển “bán đất”.
Tình trạng vi phạm này diễn biến phức tạp, kéo dài, nhưng không bị ngăn chặn kịp thời, khiến dư luận hoài nghi về sự buông lỏng trách nhiệm của chính quyền cơ sở và cả đơn vị chủ quản. Trong khi đất vẫn đang thuộc quyền quản lý của doanh nghiệp, thì trên thực địa lại là những khu nhà dân, công trình xây dựng kiên cố và hoạt động mua bán bất hợp pháp.
Đoàn kiểm tra nhận định: Nếu không được xử lý quyết liệt, đây sẽ là mầm mống của khiếu kiện đông người, kéo dài, vượt cấp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh trật tự và sự nghiêm minh của pháp luật đất đai trên địa bàn.
Từ thực tế kiểm tra, có thể thấy nguyên nhân chính dẫn đến vi phạm là do công tác quản lý đất đai bị buông lỏng từ nhiều năm. Cụ thể: Công ty TNHH Lam Sơn - Sao Vàng, đơn vị được Nhà nước giao quyền sử dụng đất, đã không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ quản lý, giám sát, phát hiện và ngăn chặn vi phạm trong quá trình sử dụng đất. Việc để người dân lấn chiếm, xây dựng trái phép trong thời gian dài mà không có biện pháp ngăn chặn cho thấy sự thiếu trách nhiệm nghiêm trọng.
UBND xã Xuân Sinh và Ban quản lý thôn Đội 15 cũng không hoàn thành vai trò quản lý địa bàn, không kiểm tra, phát hiện, hoặc phát hiện nhưng không xử lý kịp thời. Tình trạng xây dựng nhà ở trái phép không chỉ diễn ra lén lút mà công khai với quy mô lớn, khiến dư luận đặt câu hỏi: Ai đang “làm ngơ” cho sai phạm?
Ngoài ra, sự chồng lấn trong chức năng quản lý đất giữa địa phương và doanh nghiệp, đặc biệt tại các khu vực dân cư hình thành tự phát trên đất Nông trường cũ, là một thực tế nhức nhối kéo dài nhiều năm chưa có giải pháp căn cơ.
Tình trạng này khiến việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân bị đình trệ, phát sinh mâu thuẫn, làm mất lòng tin vào sự minh bạch của chính quyền, đồng thời gây thiệt hại lớn cho Nhà nước do không kiểm soát được nguồn tài nguyên đất đai quý giá.
Trao đổi với phóng viên Báo Thanh tra về cuộc kiểm tra này, đại diện lãnh đạo Đoàn kiểm tra của Thanh tra tỉnh Thanh Hóa cho biết: “Ngay từ khi tiếp nhận chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh, chúng tôi xác định đây là vụ việc phức tạp, tồn tại nhiều năm và đòi hỏi phải xử lý dứt điểm. Khi xuống thực địa, chúng tôi chia thành nhiều tổ, phối hợp chặt chẽ với chính quyền xã và Phòng Tài nguyên – Môi trường để rà soát đến từng thửa đất, từng hộ dân. Có những hộ đi vắng, anh em phải leo qua bờ tường để quan sát, đối chiếu hồ sơ và xác định hiện trạng. Việc này giúp phân loại rõ nhóm đất đủ điều kiện thu hồi, nhóm đất vi phạm cần xử lý, và nhóm đất vướng tranh chấp.
Trong cuộc kiểm tra này, anh em cũng gặp nhiều áp lực khi làm nhiệm vụ. Tại khu vực Đội 15, xã Xuân Sinh có lúc một số đối tượng đến cản trở đoàn công tác. Chúng tôi kiên quyết yêu cầu họ xuất trình danh tính, nếu không liên quan thì không được can thiệp. Đồng thời, tôi liên hệ ngay lãnh đạo huyện và lực lượng công an xã để đảm bảo an toàn cho đoàn. Khi chính quyền và lực lượng chức năng đồng bộ, các đối tượng lập tức chấm dứt hành vi cản trở.”
Về quan điểm xử lý, đại diện đoàn kiểm tra nêu quan điểm, phải xử lý nghiêm để lập lại kỷ cương, nhưng cũng phải cân nhắc đến quyền lợi hợp pháp của người dân. Với khu vực Đội 15, xã Xuân Sinh kiến nghị chưa thu hồi trong đợt 1 mà tập trung xử lý vi phạm trước, khi trật tự đã ổn định mới tính tới việc thu hồi và cấp giấy theo quy định.
Kiến nghị xử lý nghiêm để thiết lập lại kỷ cương đất đai
Trước thực trạng vi phạm đất đai tại thôn Đội 15, Thanh tra tỉnh Thanh Hóa đưa ra nhiều kiến nghị cụ thể, quyết liệt nhằm khôi phục lại trật tự trong công tác quản lý đất đai và ngăn ngừa tái phạm.
Trong đó, yêu cầu UBND huyện Thọ Xuân (cũ) khẩn trương thành lập đoàn kiểm tra, thanh tra, phối hợp với UBND xã Xuân Sinh, Công ty TNHH Lam Sơn - Sao Vàng và lực lượng công an xã để làm rõ các vi phạm. Nếu phát hiện sai phạm rõ ràng, phải tiến hành cưỡng chế, tháo dỡ công trình, khôi phục hiện trạng ban đầu.
Trường hợp chưa xử lý xong, phải chuyển toàn bộ hồ sơ vi phạm sang UBND xã mới thành lập để tiếp tục xử lý, đảm bảo không bỏ lọt vi phạm trong quá trình chuyển giao hành chính.
Đề nghị xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân thuộc UBND xã Xuân Sinh và Đội 15 để xảy ra vi phạm kéo dài. Nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì cần chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra. Yêu cầu Công ty TNHH Lam Sơn - Sao Vàng tổ chức kiểm điểm nội bộ, xác định rõ trách nhiệm của lãnh đạo và cá nhân liên quan, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát thường xuyên đối với diện tích đất đang quản lý.
Đối với các xã, thị trấn khác, Thanh tra tỉnh cũng yêu cầu chính quyền địa phương thường xuyên kiểm tra, tuyên truyền, yêu cầu người dân giữ nguyên hiện trạng đất cho đến khi có quyết định thu hồi ở các đợt tiếp theo, tránh phát sinh thêm vi phạm.
Về phía tỉnh, Thanh tra kiến nghị chưa thực hiện thu hồi đất tại khu vực thôn Đội 15 trong đợt 1, mà chỉ xem xét trong các đợt sau, khi trật tự đã được thiết lập lại.
Về lâu dài, tỉnh cần rà soát toàn bộ quỹ đất nông trường cũ, thiết lập lại bản đồ quản lý đất đai đồng bộ, phân định ranh giới rõ ràng giữa đất dân cư, đất doanh nghiệp, đất chưa sử dụng. Đồng thời, tiến hành lập quy hoạch chi tiết tại các xã đã phát sinh khu dân cư tự phát như Xuân Sinh, Xuân Phú, Thọ Xương… tránh để tình trạng “lách luật” dưới danh nghĩa đất nông nghiệp.
Liên quan đến việc thực hiện sau kết luận kiểm tra, ông Nguyễn Quốc Tuấn, Chủ tịch UBND xã Sao Vàng, tỉnh Thanh Hóa (xã mới được thành lập trong đó có xã Xuân Sinh cũ) cho biết: Hiện nay, chính quyền 2 cấp mới được thành lập và đang rất nhiều việc phải làm, do đó liên quan đến các vi phạm ở Đội 15, xã Xuân Sinh cũ đơn vị đã lập biên bản các hộ dân vi phạm, đồng thời yêu cầu các hộ phải thực hiện nghiêm theo quy định của pháp luật, tránh tình trạng phát sinh khiếu nại, khiếu kiện về sau này.
Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc về vụ việc này.
