(Thanh tra)- Báo Thanh tra số 68, ngày 25/8 đã thông tin việc Nông trường Cao su Bình Lộc (thuộc Tổng Cty Cao su Đồng Nai) cho người tự ý chặt cây, san ủi để trồng cao su trên diện tích 7.000m2 hộ bà Nguyễn Thị Nhường đang canh tác. Chúng tôi cũng đã chuyển công văn đến Tổng Cty Cao su Đồng Nai và Nông trường Cao su Bình Lộc để được cung cấp thông tin vụ việc, nhưng đến nay vẫn chưa nhận được hồi âm.
Ngày 23/9/2015, chúng tôi tiếp tục nhận được đơn đề nghị của bà Nguyễn Thị Nhường. Theo đó, ngày 27/8/2015, Nông trường Cao su Bình Lộc đã tổ chức gặp gỡ, hòa giải với sự có mặt của đại diện Tổng Cty Cao su Đồng Nai (ông Nguyễn Phúc Toàn, Phó Tổng Giám đốc và ông Lê Văn Tuấn, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Cty); đại diện Nông trường (bà Hoàng Thị Bích, Giám đốc Nông trường; ông Trương Văn Thanh, Phó Giám đốc; ông Lê Văn Cư, Chủ tịch Công đoàn) và các hộ có đất trong diện thu hồi. Bà Nhường và con trai là ông Nguyễn Trung Trực đã dự họp và cùng ký vào biên bản. Tuy nhiên, do chưa thực sự thông suốt, còn băn khoăn về chuyện đền bù, hỗ trợ, bà Nhường lại tiếp tục phản ánh.
Trước hết, theo nhận định của chúng tôi, động thái tổ chức gặp gỡ, hòa giải là tích cực, thể hiện sự quan tâm, tiếp thu ý kiến phản ánh của các cơ quan truyền thông trước khiếu nại của công dân. Ở đây chúng tôi chỉ tập trung phân tích ý kiến các bên qua buổi hòa giải.
Bà Nhường và con trai là những người chân quê, chất phác. Tại buổi hòa giải, bà không trình bày được hết những buồn tủi trong lòng, chỉ nhắc đi nhắc lại “tôi thấy các chú là tôi buồn…”. Theo ý kiến của bà Nhường, chồng bà qua đời để lại mảnh đất trên cho mấy mẹ con sản xuất, cải thiện đời sống. Ông đã có nhiều đóng góp, từng giữ chức Phó Giám đốc Nông trường và không làm điều gì tổn hại đến công tác chung. Bà muốn giữ lại mảnh đất này như một kỷ vật của ông Tâm sau nhiều năm gắn bó với Nông trường.
Tình và lý được lãnh đạo Tổng Cty và Nông trường nêu lên cùng trách nhiệm của đơn vị trước sự việc xảy ra. Nói như ông Lê Văn Tuấn, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Tổng Cty thì dù sao ông Tâm cũng đã đóng góp nhiều cho Nông trường, nên giải quyết thỏa đáng cả về lý và tình. Bà Hoàng Thị Bích, Giám đốc Nông trường đã nghiêm túc nhận khuyết điểm về việc giải tỏa không đúng trình tự và có lời xin lỗi lãnh đạo, xin lỗi hộ bà Nhường. Lãnh đạo Tổng Cty cũng đặt vấn đề giải quyết trên quan hệ đồng nghiệp vì ông Tâm, bà Nhường là “người trong nhà”; trước hoàn cảnh khó khăn của cán bộ, công nhân thì có giải pháp hỗ trợ cho có tình, có lý.
Buổi hòa giải có vẻ đạt được sự đồng thuận, nhưng biên bản hòa giải thì còn sơ sài, nội dung chưa thể hiện đầy đủ nguyện vọng của người khiếu nại; chưa ghi hết ý kiến của lãnh đạo Tổng Cty, lãnh đạo Nông trường nên trong kết luận, biên bản chưa làm rõ được những biện pháp thỏa đáng, dứt điểm để chấm dứt khiếu kiện.
Quá trình hòa giải cho thấy, Nông trường đồng ý hỗ trợ 5 triệu đồng về khoản đền bù cây cối hoa màu đã bị giải tỏa; Tổng Cty hỗ trợ công khai phá chừng mười mấy triệu nữa. Riêng hộ bà Nhường, theo như Phó Tổng Giám đốc Nguyễn Phúc Toàn trao đổi thì gia đình làm đơn, Tổng Cty sẽ tạo điều kiện để cấp cho một nền đất rộng chừng 5m, dài chừng 20m. Bà Nhường có thể giữ lại mảnh đất tiếp tục canh tác, khi nào Tổng Cty có kế hoạch thu hồi thì sẽ thu hồi luôn của cả 3 hộ (bà Nhường, ông Đáng, ông Thặng) theo đúng trình tự.
Với những thiện chí trên, bà Nhường và con trai là anh Trực đều nhất trí. Tuy nhiên, từ nội dung buổi hòa giải, để giải quyết tận gốc những khiếu nại có thể còn phát sinh, chúng tôi vẫn băn khoăn:
Thứ nhất, về nguồn gốc đất, cho tới buổi họp hòa giải ông Nguyễn Phúc Toàn vẫn chưa khẳng định được, nói đang xác minh và chờ văn bản của Sở Tài nguyên và Môi trường.
Thứ hai, hợp đồng của Nông trường cho các hộ thuê đất canh tác cần được đưa ra để làm một trong những căn cứ khi xác định nguồn gốc đất và thu hồi đất.
Thứ ba, nếu Tổng Cty hay Nông trường đã được cấp “sổ đỏ” bao trùm cả diện tích 7.000m2 bà Nhường đang canh tác thì cũng nên đưa ra để xem xét tính hợp pháp của mảnh đất 7.000m2.
Chừng nào nguồn gốc đất còn chưa rõ ràng, minh bạch và hợp lệ thì tiềm ẩn tiếp khiếu vẫn còn. Buổi hòa giải ngày 27/8 chỉ mang tính nội bộ ngành, chứ nghiêm túc mà nói, vì gia đình bà Nhường khiếu nại lên cả chính quyền xã, huyện thì cuộc họp hòa giải phải do chính quyền tổ chức với sự tham dự của đầy đủ các bên.
Những ngày gần đây, gia đình bà Nhường còn bối rối vì chưa biết phải bắt đầu đề nghị và nhận tiền hỗ trợ như thế nào. Những điều lãnh đạo Tổng Cty hứa trong buổi gặp mặt bà không thấy có trong Biên bản thì làm sao bà xin hỗ trợ đền bù? Theo bà Nhường, Buổi hòa giải tuy đã đạt được sự đồng thuận nhưng tiếp theo phải có bảng kê chi tiết các giá trị đền bù để các bên cùng ký xác nhận, có lịch trình thực hiện cụ thể để có căn cứ chấm dứt khiếu kiện. Nếu quá trình hỗ trợ kéo dài, có thể các cam kết lại bị phá vỡ.
Tổng Cty và Nông trường cần nhanh chóng xác minh, làm rõ các vấn đề trên, nhất là rõ ràng, chi tiết các khoản đền bù. Nhưng có thể Nông trường sẽ vướng mắc, vì nếu nguồn gốc đất chưa được làm rõ, việc đền bù sẽ còn dậm chân tại chỗ và khiếu nại của hộ bà Nhường vẫn chưa có hồi kết.
Quốc Trung
