(Thanh tra) - Tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước về hóa chất, đảm bảo an toàn, an ninh hóa chất và bí mật Nhà nước trong lĩnh vực quốc phòng là mục tiêu trọng tâm của dự thảo Thông tư mới do Bộ Quốc phòng xây dựng, trong đó, Thanh tra Bộ Quốc phòng đóng vai trò then chốt trong công tác thanh tra, kiểm tra.
Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV, tại Kỳ họp thứ 9 đã thông qua Luật Hóa chất số 69/2025/QH15, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Để cụ thể hóa các quy định của luật này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1526/QĐ-TTg ngày 14/7/2025 về danh mục và phân công cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản quy định chi tiết thi hành luật, và Quyết định số 1837/QĐ-TTg ngày 26/8/2025 về kế hoạch triển khai thi hành Luật Hóa chất.
Theo đó, Bộ Quốc phòng được giao chủ trì soạn thảo Thông tư quy định chi tiết và hướng dẫn một số điều của Luật Hóa chất. Việc ban hành thông tư nhằm tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước về hóa chất, đặc biệt là các hóa chất cấm, hóa chất cần kiểm soát đặc biệt trong lĩnh vực quốc phòng, đồng thời đáp ứng yêu cầu bảo đảm an toàn, an ninh hóa chất và bí mật Nhà nước.
Hoạt động quản lý và sử dụng hóa chất trong Bộ Quốc phòng có yêu cầu đặc thù về bảo đảm bí mật quân sự. Hiện nay, các cơ quan, đơn vị trong Bộ Quốc phòng đang quản lý, sử dụng khối lượng lớn hóa chất, bao gồm cả các loại có tính độc, ăn mòn, cháy nổ cao hoặc thuộc danh mục hóa chất cấm, hóa chất cần được kiểm soát đặc biệt trong nghiên cứu, sản xuất, bảo đảm hậu cần - kỹ thuật.
Do đó, việc xây dựng thông tư phải đảm bảo vừa tuân thủ pháp luật chung về hóa chất, vừa phù hợp với đặc thù chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị và yêu cầu về bảo đảm bí mật Nhà nước trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng.
Quá trình xây dựng thông tư được thực hiện chặt chẽ, khoa học. Cục Khoa học quân sự đã thành lập ban soạn thảo, tổ biên tập, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị như Binh chủng Hóa học, Viện Khoa học và Công nghệ quân sự/Bộ Tổng Tham mưu. Dự thảo đã được gửi lấy ý kiến của 54 cơ quan, đơn vị và nhận được 33 văn bản phúc đáp, sau đó được tổng hợp, tiếp thu để chỉnh sửa trước khi gửi Cục Pháp chế/Bộ Quốc phòng thẩm định.
Trong cơ cấu tổ chức thực hiện, Chương IV của dự thảo Thông tư quy định rõ ràng về trách nhiệm của các cơ quan, trong đó Thanh tra Bộ Quốc phòng được giao những nhiệm vụ quan trọng nhằm đảm bảo tính nghiêm minh và hiệu quả trong quản lý hóa chất.
Cụ thể, Thanh tra Bộ Quốc phòng có trách nhiệm tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng chỉ đạo, tổ chức thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật về quản lý hóa chất trong quân đội. Cơ quan này cũng chịu trách nhiệm giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo liên quan đến các hoạt động hóa chất trong quân đội.
Đặc biệt, Thanh tra Bộ Quốc phòng giữ vai trò chủ trì, phối hợp với Binh chủng Hóa học để thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định liên quan đến quản lý hóa chất nguy hiểm. Các nội dung thanh tra, kiểm tra bao gồm: Việc thực hiện quy định về lập sổ theo dõi hóa chất cấm, quản lý hóa chất không được sử dụng trong Bộ Quốc phòng, quản lý hóa chất nguy hiểm trong sản phẩm, hàng hóa cần công bố thông tin.
Ngoài ra, Thanh tra Bộ Quốc phòng sẽ có nhiệm vụ chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ cho thanh tra quốc phòng các cấp để thực hiện việc thanh tra, giải quyết các vi phạm pháp luật, tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về hoạt động quản lý hóa chất liên quan đến các cơ quan, đơn vị quân đội.
Sự tham gia chủ trì thanh tra, kiểm tra của Thanh tra Bộ Quốc phòng đảm bảo rằng các quy định chi tiết trong thông tư, như việc ghi chép đầy đủ, trung thực, kịp thời, không để xảy ra thất thoát hóa chất cấm, hay việc tổng hợp, báo cáo danh mục hóa chất không được sử dụng, sẽ được các đơn vị triển khai một cách nghiêm ngặt, thống nhất và đồng bộ, góp phần bảo đảm chặt chẽ, an toàn theo đúng quy định của pháp luật và chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.
