ThS Lê Đức Trung thuyết minh nội dung nghiên cứu. Ảnh: TH

ThS Lê Đức Trung cho biết, công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) luôn được quan tâm của cả hệ thống chính trị và bằng nhiều giải pháp khác nhau, trong đó giám sát của hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp là một giải pháp quan trọng, thể hiện trong các Nghị quyết của Đảng, đề cao trong các chính sách, pháp luật của Nhà nước qua các thời kỳ cách mạng của nước ta.

Vai trò của HĐND trong PCTN chủ yếu thông qua hoạt động giám sát và giám sát của HĐND các cấp về PCTN là việc chủ thể giám sát theo dõi, xem xét, đánh giá hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát trong việc tuân theo pháp luật PCTN về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình, xử lý theo thẩm quyền hoặc yêu cầu, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý.

Pháp luật về hoạt động giám sát đã dần được hoàn thiện cả về nội dung và hình thức giám sát như: Thẩm quyền giám sát được quy định cụ thể hơn; phạm vi giám sát của từng chủ thể trong HĐND, đại biểu HĐND được phân định rõ ràng hơn, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị chịu sự giám sát trong cung cấp thông tin, tài liệu, thực hiện kết luận giám sát được quy định rõ ràng, minh bạch hơn... đã góp phần quan trọng trong việc tăng cường hiệu lực, hiệu quả giám sát của HĐND các cấp.

Thông qua hoạt động giám sát, HĐND các cấp đã chỉ ra được nhiều hạn chế, tồn tại trong công tác này như: Công tác ban hành văn bản hướng dẫn thi hành luật chưa kịp thời và đầy đủ; có rất ít các cơ quan, tổ chức tự phát hiện tham nhũng, việc xử lý trách nhiệm của người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, đơn vị mình ít được thực hiện; hoạt động thanh tra, kiểm toán ít phát hiện ra hành vi tham nhũng để chuyển các cơ quan có thẩm quyền xử lý; việc phát hiện tham nhũng của cơ quan điều tra, các cơ quan chuyên trách chưa tương xứng với tình hình tham nhũng; nhiều trường hợp xử lý hành chính, tham nhũng trong các cơ quan cơ chức năng chống tham nhũng vẫn xảy ra.

Các cơ quan thanh tra, kiểm toán vẫn chưa tách bạch được số tiền, tài sản của nhà nước thất thoát do hành vi tham nhũng gây ra, chưa tách rõ số liệu các vụ việc tham nhũng đã xử lý hặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý dẫn đến khó đánh giá chính xác tình hình phát hiện, xử lý tham nhũng cũng như chất lượng, hiệu quả hoạt động của cơ quan, đơn vị,

Trong hoạt động điều tra truy tố, xét xử, thi hành án đối với án tham nhũng vẫn còn trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng đình chỉ bị can chưa đúng quy định của pháp luật; có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm …

Toàn cảnh hội nghị thuyết minh đề tài khoa học. Ảnh: TH

Tuy nhiên, hoạt động giám sát của HĐND các cấp về PCTN thời gian qua vẫn còn những bất cập, hạn chế như: Hoạt động giám sát về công tác PCTN, việc phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng còn chưa thường xuyên; việc lồng ghép giám sát công tác PCTN với giám sát trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội chưa được chú trọng thực hiện.

Mặt khác, thông qua hoạt động giám sát chưa đưa ra được nhiều kiến nghị xác đáng để nâng cao hiệu quả công tác PCTN. Việc theo dõi, đôn đốc thực hiện kiến nghị giám sát chưa sát sao. HĐND các cấp chưa tiến hành được nhiều cuộc giám sát chuyên đề về PCTN, về quản lý kinh tế - xã hội để PCTN; số lượng, quy mô và phạm vi giám sát tuy có tăng lên nhưng mới chỉ đáp ứng được một phần đòi hỏi của thực tế.

Một bộ phận đại biểu kiêm nhiệm chưa dành thời gian thỏa đáng cho hoạt động giám sát của cơ quan dân cử mà mình là thành viên; kinh phí hoạt động còn hạn chế. Phương thức giám sát còn có điểm bất cập, giám sát ở cơ sở chủ yếu vẫn là nghe trình bày báo cáo nên kết quả đạt được chưa cao. Việc kiến nghị xử lý trách nhiệm người đứng đầu trong việc buông lỏng quản lý, để xảy ra những hạn chế, yếu kém trong nghành, lĩnh vực mình phụ trách ít được thực hiện...

Để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, cần phải hoàn thiện cơ chế giám sát và nâng cao vai trò HĐND các cấp về PCTN. Chính vì vậy việc nghiên cứu đề tài "Vai trò cùa HĐND cấp tỉnh trong PCTN” là rất cấp thiêt trong bối cảnh hiện nay.

Với mục tiêu đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp trong PCTN ở địa phương, đề tài được nghiên cứu bằng 3 nội dung: Một số vấn đề lý luận về vai trò của HĐND cấp tỉnh trong PCTN; thực trạng vai trò của HĐND cấp tỉnh trong PCTN; một số giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp trong PCTN ở địa phượng.

Góp ý vào nội dung nghiên cứu đề tài, Hội đồng Thuyết minh đánh giá cao nội dung nghiên cứu đề tài. Tuy nhiên, đề tài cần bổ sung một số vấn đề có liên quan vào tổng quan nghiên cứu; ngoài chức năng giám sát của các cơ quan, tổ chức khác thì HĐND sẽ thực hiện các hoạt động khác để thực hiện vai trò của mình. Vai trò của HĐND sẽ hướng theo những nội dung gì? Vì theo nội dung nghiên cứu thì vai trò của HĐND đang bị lệch sang giám sát.

Về tên đề tài, Hội đồng Thuyết minh cho rằng nên giữ nguyên; mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu cần viết gọn lại; đề xuất giải pháp phát huy vai trò của HĐND cấp tỉnh; đồng thời làm rõ cả khái niệm liên quan đến PCTN….