ThS Nguyễn Thị Hải Yến, Vụ Pháp chế, Thanh tra Chính phủ thuyết minh đề tài nghiên cứu. Ảnh: TH

Thủ trưởng các cục, vụ, đơn vị của TTCP có vai trò rất quan trọng trong tổ chức và hoạt động của đoàn thanh tra. Theo đó, trước khi ban hành quyết định thanh tra, trên cơ sở đề xuất của thủ trưởng cơ quan, đơn vị dự kiến chủ trì cuộc thanh tra căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền quản lý Nhà nước của mình, thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước, cơ quan thanh tra Nhà nước chỉ đạo thu thập thông tin, tài liệu để phục vụ cho việc ban hành quyết định thanh tra.

Thủ trưởng cơ quan đơn vị dự kiến chủ trì thanh tra có trách nhiệm đề xuất việc thu thập thông tin để phục vụ việc ra quyết định thanh tra, tổ chức việc thu thập thông tin và nhận báo cáo kết quả thu thập thông tin.

Thủ trưởng cơ quan đơn vị chủ trì cuộc thanh tra có trách nhiệm đề xuất cụ thể nội dung, đối tượng, thời kỳ, thời điểm, thời hạn, thời gian tiến hành cuộc thanh tra. Đồng thời có trách nhiệm đề xuất người tham gia đoàn thanh tra; giám sát các thành viên đoàn thanh tra thuộc cơ quan, đơn vị mình; có trách nhiệm kiểm tra, rà soát để phát hiện các trường hợp không được tham gia đoàn thanh tra trước khi trình người ra quyết định thanh tra; có trách nhiệm trình văn bản đề nghị thay đổi trưởng đoàn thanh tra trong trường hợp thay người ra quyết định thanh tra yêu cầu thủ trưởng cơ quan, đơn vị quản lý trực tiếp có văn bản trong trường hợp thay đổi theo các quy định tại khoản 2, Điều 12, Thông tư 06/2021/TT-TTCP.

Ngoài ra, thủ trưởng các cục, vụ, đơn vị của TTCP trong tổ chức và hoạt động đoàn thanh tra còn có các vai trò, trách nhiệm như: Xây dựng kế hoạch thanh tra, tiếp thu ý kiến đóng góp của các cụ vụ, đơn vị thuộc TTCP để hoàn chỉnh dự thảo kế hoạch thanh tra; xin ý kiến các phó tổng thanh tra vào dự thảo kế hoạch thanh tra trước khi trình Tổng Thanh tra xem xét, ký ban hành.

Thủ trưởng cơ quan, đơn vị quản lý trực tiếp công chức tham gia đoàn thanh tra có trách nhiệm giám sát công chức của mình trong quá trình thực hiện nhiệm vụ thanh tra…

“Qua đó cho thấy, thủ trưởng cơ quan thực hiện thanh tra, thủ trưởng cơ quan, đơn vị chủ trì cuộc thanh tra có nhiều quyền hạn đổi với việc tổ chức thu thập thông tin đề ra kế hoạch thanh tra, thu thập thông tin để chuẩn bị nội dung cho thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền ra quyết định thanh tra. Đặc biệt, thủ trưởng cơ quan, đơn vị chủ trì cuộc thanh tra có vai trò rất lớn trong việc thu thập thông tin phục vụ nội dung của quyết định thanh tra, việc quyết định thành lập thành viên đoàn thanh tra…” - chủ nhiệm đề tài nhấn mạnh.

Tuy nhiên, những vai trò trên tại cơ quan TTCP còn gặp phải nhiều khó khăn vướng mắc. Chưa có quy định rõ ràng về vai trò của thủ trưởng cơ quan, đơn vị chủ trì cuộc thanh tra trong việc xây dựng báo cáo kế quả thanh tra, kết luận thanh tra; chưa có quy định cụ thể, chi tiết về trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan, đon vị chủ trì cuộc thanh tra trong việc tổ chức thu thập thông tin thường xuyên về những đối tượng có thể trở thành đối tượng thanh tra…

Trước thực trạng và yêu cầu đặt ra cho thấy, cần có những nghiên cứu, đánh giá toàn diện về vai trò của thủ trưởng cơ quan đơn vị chủ trì cuộc thanh tra của TTCP trong tổ chức và hoạt động thanh tra.

Chủ nhiệm đề tài cho rằng, trên cơ sở xem xét và đánh giá thực trạng hiện nay nhận thấy cần phải có đề tài để nghiên cứu, đề xuất các giải pháp hoàn thiện, nâng cao vai trò của thủ trưởng cơ quan, đơn vị chủ trì cuộc thanh tra của TTCP trong tổ chức và hoạt động đoàn thanh tra; hoàn thiện các quy định về vai trò của thủ trưởng, cơ quan, đơn vị chủ trì cuộc thanh tra của TTCP trong tổ chức và hoạt động đoàn thanh tra; góp phần tăng cường sự tuân thủ pháp luật và hoàn thiện hệ thống pháp luật về thanh tra nói chung.

Đề tài sẽ dự kiến nghiên cứu 3 nội dung: Một số vấn đề chung về vai trò, trách nhiệm của vai trò và trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan đơn vị chủ trì cuộc thanh tra nói chung và của TTCP nói riêng trong tổ chức và hoạt động đoàn thanh tra; thực trạng thực hiện quy định pháp luật về trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan đơn vị chủ trì cuộc thanh tra nói chung và của TTCP nói riêng trong tổ chức và hoạt động đoàn thanh tra trong thời gian qua; xây dựng định hướng và giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác theo dõi thi hành pháp luật thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của TTCP trong thời gian tới.

Cho ý kiến tại hội nghị, Hội đồng Thuyết minh đề nghị đề tài cần tập trung nghiên cứu những quy định pháp luật hiện hành về vai trò trách nhiệm của thủ trưởng các cục, vụ, đơn vị; bổ sung thêm các văn bản quy định về quy chế hoạt động đoàn thanh tra; công tác điều hành, chỉ đạo của lãnh đạo TTCP, việc chấp hành pháp luật của trưởng đoàn thanh tra; việc thực hiện chỉ đạo đối với hoạt động đoàn thanh tra…

Bên cạnh đó, đề tài cần bổ sung làm rõ quyền hành chính, quyền thực thi pháp luật trong hoạt động đoàn thanh tra; bổ sung quy định về giải quyết khiếu nại trong hoạt động đoàn thanh tra.

Hội đồng cũng đề nghị, tại nội dung 1, đề tài cần làm rõ lý thuyết về quản lý hành chính và lý thuyết thực thi pháp luật của đoàn thanh tra; xác định rõ mối quan hệ vụ trưởng, cục trưởng với đoàn thanh tra; làm rõ cơ sở để xác định trách nhiệm của thủ trưởng cục, vụ trong tổ chức và hoạt động đoàn thanh tra.

Nội dung 2, chủ nhiệm đề tài cần làm rõ cơ sở pháp lý, cơ sở pháp lý đó có thể hiện như thế nào về trách nhiệm của thủ trưởng các cục, vụ, đơn vị của TTCP trong tổ chức và hoạt động của đoàn thanh tra.

Nội dung 3, cần chú trọng đề xuất quan điểm và giải pháp nâng cao trách nhiệm của các cục trưởng, vụ trưởng thuộc TTCP.