Ảnh minh họa. Nguồn: TTXVN

Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng (Pháp lệnh) được Ủy ban thường vụ Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa IX thông qua ngày 28/3/1997, có hiệu lực từ ngày 07/4/1997.

Ngày 06/01/1998, Chính phủ ban hành Nghị định số 02/1998/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh, nội dung đã thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, Hiến pháp năm 1992, tạo cơ sở pháp lý quan trọng để cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức điều hành, quản lý nhà nước về nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở khu vực biên giới, góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng biên giới hoà bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Tuy nhiên, sau hơn 20 năm tổ chức thi hành, Pháp lệnh còn bộc lộ những hạn chế, bất cập như: Chưa thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối, Nghị quyết của Đảng về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; một số quy định của Pháp lệnh còn bất cập, chưa thống nhất, phù hợp với Hiến pháp năm 2013, Luật Biên giới quốc gia năm 2003, Luật An ninh quốc gia năm 2004, Luật Dân quân tự vệ năm 2009, Luật Biển Việt Nam năm 2012, Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam năm 2014.

Bên cạnh đó, nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia còn một số tồn tại, bất cập trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện Pháp lệnh theo thẩm quyền, trách nhiệm của từng bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các cấp nơi có biên giới chưa phát huy hết trách nhiệm, hiệu quả chưa cao, chưa đáp ứng yêu cầu sự phát triển, hội nhập của đất nước; công tác quán triệt, tuyên truyền, phổ biến giáo dục ở một số đơn vị, địa phương chưa thường xuyên, liên tục; công tác phối hợp giữa lực lượng nòng cốt, chuyên trách quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia với các cơ quan, lực lượng chức năng trong quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia, giữ gìn an ninh, trật tự ở khu vực biên giới có lúc, có nơi chưa chặt chẽ. Tình hình xâm phạm chủ quyền, vi phạm quy định, quy chế về quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia ở từng địa phương có chiều hướng gia tăng; việc giải quyết các vấn đề nảy sinh trên biên giới, khu vực biên giới chưa thống nhất.

Để triển khai nhiệm vụ tổng kết 20 năm thi hành Pháp lệnh, đánh giá những bất cập, tồn tại, vướng mắc của hệ thống pháp luật hiện hành, vai trò của các tổ chức, cá nhân; sự phối hợp giữa các bộ, ngành, chính quyền địa phương trong triển khai thực hiện; trên cơ sở đó xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức của Bộ đội Biên phòng, quản lý nhà nước và chế độ chính sách đối với Bộ đội Biên phòng đề xuất Chính phủ, Quốc hội xây dựng dự án Luật Biên phòng Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ chỉ thị tổng kết 20 năm thi hành Pháp lệnh (1997 - 2017) trên phạm vi toàn quốc.

Nội dung tổng kết cần đánh giá công tác quán triệt, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục Pháp lệnh của các bộ, ngành, chính quyền địa phương cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân ở khu vực biên giới; công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện Pháp lệnh theo thẩm quyền, chức trách, nhiệm vụ của từng bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các cấp ở địa phương; đánh giá về công tác phối hợp giữa các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các cấp với Bộ Quốc phòng, các đơn vị quân đội về xây dựng Bộ đội Biên phòng đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới; tổng hợp, đánh giá tình hình về tổ chức, thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ đội Biên phòng trong quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia, giữ gìn an ninh, trật tự ở khu vực biên giới; quản lý nhà nước và chế độ, chính sách đối với Bộ đội Biên phòng. Qua tổng kết, đề xuất những chủ trương, giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia của Bộ đội Biên phòng trong thời gian tới; kiến nghị, đề xuất những nội dung sửa đổi, bổ sung quy định về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức của Bộ đội Biên phòng; chế độ chính sách đối với cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng bảo đảm hợp hiến, hợp pháp, tính đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành; khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện Pháp lệnh.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố biên giới tiến hành tổng kết bằng văn bản (không tổ chức hội nghị) và báo cáo kết quả tổng kết về Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trước ngày 20/7/2018; Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có biên giới chủ trì tổ chức hội nghị tổng kết, thành phần tham gia gồm: Các sở, ban, ngành của địa phương, các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn. Thời gian hoàn thành hội nghị tổng kết và gửi báo cáo kết quả tổng kết về Bộ Quốc phòng (qua Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng) trước ngày 20/8/2018.

Các Bộ, ngành tiến hành tổng kết bằng văn bản (không tổ chức hội nghị) và báo cáo kết quả tổng kết gửi về Bộ Quốc phòng (Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng) trước ngày 20/8/2018.

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan liên quan giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tổng kết Pháp lệnh; xây dựng kế hoạch hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra thực hiện Chỉ thị này; tổ chức tổng kết đạt hiệu quả, thiết thực, tiết kiệm và tổng hợp các kiến nghị, đề xuất và các giải pháp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 31/12/2018. Các Bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có biên giới tiến hành tổng kết thực hiện Pháp lệnh trên phạm vi địa bàn, lĩnh vực quản lý theo Chỉ thị này và hướng dẫn của Bộ Quốc phòng.

N.Hoàng