(Thanh tra) - Dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí không chỉ quy định rõ trách nhiệm từng cấp, từng ngành, mà còn đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, biến chống lãng phí thành nhiệm vụ cụ thể, rõ chỉ tiêu, rõ cơ quan kiểm tra và rõ người chịu trách nhiệm.
Thể chế hóa nhiệm vụ, giải pháp về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo Nghị quyết số 66-NQ/TW, trên cơ sở rà soát các quy định tại Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 và các văn bản liên quan; các yêu cầu, chỉ đạo của cấp có thẩm quyền về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và tổ chức hệ thống chính quyền địa phương 2 cấp, dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (TK, CLP) đã quy định những cụ thể các nội dung phân cấp, phân quyền.
Theo đó, Dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung để bảo đảm phù hợp về mặt thẩm quyền, cũng như tăng cường phân cấp, phân quyền trong một số nội dung như: Xử lý thông tin phát hiện lãng phí và biện pháp bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí và người thân; tổ chức thực hiện “Ngày toàn dân THTK, CLP”; công khai THTK, CLP; xây dựng, cập nhật, duy trì, khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về THTK, CLP; kiểm tra về THTK, CLP; báo cáo kết quả công tác THTK, CLP; hành vi gây lãng phí, hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí; việc áp dụng hình thức kỷ luật, miễn trừ, giảm nhẹ trách nhiệm xử lý kỷ luật đối với hành vi gây lãng phí và hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí.
Cùng với đó, dự thảo luật dự kiến phân cấp, phân quyền trong ban hành Chiến lược, Chương trình THTK, CLP. Cụ thể: Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí. Các bộ, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức chủ động đối chiếu với Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí, hướng dẫn của Bộ Tài chính về xây dựng Chương trình THTK, CLP và dự kiến nhiệm vụ trọng tâm thuộc phạm vi, lĩnh vực, địa bàn quản lý để ban hành Chương trình THTK, CLP của năm sau, bảo đảm công tác THTK, CLP được thể hiện rõ nét qua những cam kết, kế hoạch, có lãnh đạo, có chỉ tiêu cụ thể, tiến hành thường xuyên, triệt để.
Nội dung chủ yếu của Chương trình THTK, CLP bao gồm: Các nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm; mục tiêu, chỉ tiêu tiết kiệm, yêu cầu chống lãng phí gắn với các nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm; biện pháp, giải pháp thực hiện mục tiêu, chỉ tiêu tiết kiệm, yêu cầu chống lãng phí; trách nhiệm tổ chức thực hiện chương trình của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân.
Ngoài ra, dự thảo luật dành Chương IV quy định về xác định thẩm quyền, trách nhiệm trong THTK, CLP của các cơ quan, tổ chức như: Chính phủ; Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính; các bộ, cơ quan khác ở Trung ương; HĐND các cấp, UBND các cấp và các cơ quan có liên quan (Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Tòa án Nhân dân Tối cao, cơ quan điều tra).
Trong đó, Chính phủ có trách nhiệm thống nhất quản lý Nhà nước về công tác THTK, CLP trong phạm vi cả nước; Bộ Tài chính được giao làm đầu mối, chủ trì, phối hợp với cơ quan, tổ chức liên quan tham mưu giúp Chính phủ triển khai, thực hiện các nội dung về THTK, CLP; tổng hợp báo cáo kết quả công tác THTK, CLP trong phạm vi cả nước trình Chính phủ để trình Quốc hội; hướng dẫn việc xây dựng Chương trình THTK, CLP; thực hiện kiểm tra việc chấp hành, tổ chức thực hiện quy định pháp luật về THTK, CLP trong phạm vi cả nước.
Điều 5, Luật Thanh tra năm 2025 quy định, cơ quan thanh tra có chức năng giúp cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền thực hiện quản lý Nhà nước về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tiến hành thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo quy định của pháp luật.
Đây là lần đầu tiên nhiệm vụ chống lãng phí được quy định cụ thể là một chức năng của cơ quan thanh tra. Như vậy, cùng với chức năng mới được giao, cơ quan thanh tra trở thành chủ thể nòng cốt trong cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chương trình THTK, CLP.
Các quy định về phân cấp, phân quyền trong dự thảo Luật TK, CLP nếu được thông qua sẽ tiếp tục tạo khuôn khổ pháp lý đồng bộ, rõ ràng để xác định thẩm quyền, trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức, trong đó có các cơ quan thanh tra khi xây dựng, triển khai và giám sát thực hiện các chương trình THTK, CLP.
