(Thanh tra) - Thanh tra, kiểm tra là “lá chắn mềm” nhưng đầy sức mạnh, góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng không Nhân dân trong tình hình mới. Với Thông tư 30, Bộ Quốc phòng đã đặt nền móng pháp lý vững chắc, cụ thể hóa trách nhiệm từng cấp, hướng tới sử dụng hiệu quả nguồn lực quốc phòng và phòng ngừa tham nhũng, lãng phí.
Công tác phòng không Nhân dân là nội dung chiến lược, cốt lõi trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các loại vũ khí công nghệ cao, như tàu bay không người lái, ngày càng phát triển và làm thay đổi phương thức tác chiến truyền thống. Để tối ưu hóa hiệu quả và đảm bảo tính minh bạch, Bộ Quốc phòng đã ban hành Thông tư số 30/2025/TT-BQP (Thông tư 30), có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, quy định chi tiết về trọng điểm, tổ chức lực lượng, và danh mục trang bị cho phòng không Nhân dân.
Một trong những điểm nhấn của Thông tư này là việc tăng cường và cụ thể hóa vai trò của công tác thanh tra, kiểm tra ở mọi cấp độ, xem đây là giải pháp then chốt để đảm bảo việc triển khai nhiệm vụ phòng không Nhân dân được đồng bộ, đúng quy định pháp luật và đặc biệt là sử dụng hiệu quả các nguồn lực quốc phòng, gián tiếp phòng ngừa tham nhũng, lãng phí.
Công tác kiểm tra, thanh tra được Thông tư 30 xác định là nhiệm vụ trọng tâm và được quy định rõ ràng để thực hiện ở nhiều cấp độ, từ Trung ương đến cơ sở, nhằm đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả tối đa trong hoạt động phòng không Nhân dân.
Tại cấp Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu, Cục Phòng không lục quân, với vai trò là cơ quan tham mưu, giúp việc, có trách nhiệm hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra việc tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ, hoạt động phòng không Nhân dân ở các đơn vị, địa phương, cơ quan, tổ chức theo quy định của Luật Phòng không Nhân dân. Đồng thời, cơ quan này còn tham mưu tổ chức sơ kết, tổng kết, thi đua khen thưởng, kiểm tra, thanh tra việc thực hiện nhiệm vụ phòng không Nhân dân ở Trung ương.
Tại cấp quân khu, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, Phòng Phòng không quân khu, là cơ quan tham mưu, giúp việc, có nhiệm vụ chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra việc tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ, hoạt động phòng không Nhân dân của quân khu và Ban chỉ đạo phòng không Nhân dân trên địa bàn quản lý. Cơ quan này cũng tham mưu chỉ đạo, tổ chức sơ kết, tổng kết, thi đua khen thưởng, kiểm tra, thanh tra và giải quyết các vấn đề liên quan đến xây dựng lực lượng, hoạt động phòng không Nhân dân trên địa bàn.
Ban chỉ đạo phòng không Nhân dân cấp quân khu, cấp tỉnh, cấp xã đều có trách nhiệm theo dõi, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra kết quả tổ chức thực hiện nhiệm vụ và hoạt động phòng không Nhân dân của cấp mình và các đơn vị thuộc quyền.
Mục đích cốt lõi của công tác kiểm tra, thanh tra là để đảm bảo tất cả các hoạt động PKND được thực hiện đúng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Qua đó, việc triển khai các kế hoạch phòng không Nhân dân, sơ tán, phân tán phòng tránh, đánh địch đột nhập, tiến công đường không được thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả.
Theo Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh, việc ban hành Luật Phòng không Nhân dân và các văn bản hướng dẫn như Thông tư 30 là nhằm thể chế hóa đường lối chủ trương của Đảng về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Thông tư quy định rõ danh mục trang bị cho lực lượng phòng không Nhân dân nòng cốt, bao gồm các loại pháo, súng máy, tên lửa phòng không tầm thấp, khí tài trinh sát, tàu bay không người lái, và các thiết bị chế áp. Thẩm quyền quyết định trang bị cũng được phân cấp cụ thể từ Tổng Tham mưu trưởng đến các cấp chỉ huy quân khu, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, Bộ chỉ huy quân sự cấp tỉnh. Việc kiểm tra định kỳ và đột xuất các quy định này giúp đảm bảo trang bị được cấp phát, quản lý, và sử dụng đúng mục đích, phát huy tối đa hiệu quả tính năng kỹ thuật, chiến thuật, đồng thời ngăn chặn tình trạng thất thoát, lãng phí hoặc tham nhũng trong quá trình mua sắm, bảo quản, sử dụng tài sản công.
Công tác kiểm tra giúp đảm bảo lực lượng phòng không Nhân dân nòng cốt được xây dựng, bồi dưỡng, tập huấn, huấn luyện đúng theo yêu cầu nhiệm vụ và quy mô tổ chức cụ thể ở cấp tỉnh, cấp xã, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp. Điều này ngăn ngừa tình trạng "ảo" lực lượng hoặc đào tạo không hiệu quả, gây lãng phí nguồn lực đầu tư cho con người.
Thiếu tướng Bùi Đức Hiền từng nhấn mạnh, lực lượng phòng không Nhân dân đã từng bước được củng cố về tổ chức, biên chế, vũ khí, trang bị kỹ thuật, thường xuyên duy trì nền nếp huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu tạo chuyển biến mạnh mẽ trong xây dựng thế trận phòng không liên hoàn, rộng khắp, vững chắc, có chiều sâu, bảo vệ vững chắc vùng trời của Tổ quốc.
Các cơ quan tham mưu, giúp việc có trách nhiệm kiến nghị giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về phòng không Nhân dân. Ban chỉ đạo phòng không Nhân dân các cấp cũng có trách nhiệm tham mưu với cấp có thẩm quyền khen thưởng, xử lý vi phạm trong thực hiện nhiệm vụ. Đây là cơ chế pháp lý quan trọng để phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi sai phạm, bao gồm cả những hành vi có thể dẫn đến thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước hoặc lợi dụng chức vụ để trục lợi cá nhân, từ đó nâng cao tính răn đe và duy trì kỷ luật, kỷ cương.
Việc ban hành và triển khai hiệu quả Thông tư 30 là bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng không Nhân dân. Thực tiễn cho thấy, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra không chỉ là biện pháp kỹ thuật nhằm đảm bảo các quy định được tuân thủ, mà còn là công cụ mạnh mẽ để củng cố lòng tin của Nhân dân, duy trì kỷ luật, kỷ cương trong quân đội và các cơ quan, tổ chức tham gia công tác quốc phòng.
