(Thanh tra) - Việc hợp nhất địa giới hành chính giữa Hải Phòng (cũ) và Hải Dương không đơn thuần là phép cộng cơ học của hai địa phương. Đó là cơ hội lịch sử để thực hiện một cuộc “đại phẫu” toàn diện về tổ chức, hướng tới một bộ máy công quyền tinh gọn, tốc độ và mang đậm hơi thở kiến tạo.
Kể từ cột mốc tháng 7/2025, khi hai địa phương chính thức về “chung một mái nhà”, Hải Phòng đã bước vào một giai đoạn bản lề với những quyết sách táo bạo. Dưới sự chỉ đạo của Trung ương và quyết tâm chính trị của địa phương, câu chuyện sắp xếp bộ máy tại đây đang trở thành hình mẫu cho nỗ lực chuyển mình từ “lượng” sang “chất”.
Những bước chạy đà “thần tốc”
Để có được sự liền mạch ngay sau thời điểm hợp nhất, cả Hải Phòng và Hải Dương đã trải qua một hành trình chuẩn bị kỹ lưỡng kéo dài suốt 7 năm, từ 2017 đến tháng 10/2024. Đây được xem là giai đoạn “lửa thử vàng”, nơi những phép tính về nhân sự và đầu mối được cân nhắc thận trọng nhưng cũng đầy quyết liệt.
Nhìn lại chặng đường đó, Hải Phòng (cũ) đã chủ động cắt giảm tối đa các tầng nấc trung gian. Khối chính quyền đã mạnh dạn tinh giản 17 phòng chuyên môn và chi cục, tương đương giảm 9,3% so với thời điểm giữa năm 2017.
Đáng chú ý, cuộc “giảm cân” của bộ máy còn diễn ra mạnh mẽ ở khu vực đơn vị sự nghiệp công lập khi có tới 178 đầu mối được sắp xếp lại, giảm gần 18% so với trước. Ở cấp huyện (cũ), sự cồng kềnh cũng dần được loại bỏ khi số lượng phòng ban được thu gọn, tạo sự linh hoạt trong điều hành.
Trong khi đó, Hải Dương trước ngày sáp nhập cũng để lại những dấu ấn cải cách đậm nét. Địa phương này đã thực hiện một cú hích lớn khi hợp nhất 10 sở thành 5 sở, giúp giảm đầu mối quản lý một cách ngoạn mục.
Khối các cơ quan Đảng và đoàn thể tỉnh giảm hơn 20% số lượng đơn vị, trong khi khối chính quyền giảm tới 182 đầu mối, đưa tổng số đơn vị từ hơn 1.000 xuống còn 915.
Đặc biệt, ngay trước thềm hợp nhất, Tỉnh ủy Hải Dương đã kịp thời giảm 3 Ban Cán sự Đảng, 8 Đảng đoàn và sắp xếp lại bộ máy tham mưu, giúp việc một cách khoa học. Những con số biết nói này chính là nền tảng vững chắc để bộ máy mới vận hành trơn tru ngay khi tiếng còi khai cuộc vang lên.
Ngay sau khi hợp nhất, Ban Thường vụ Thành ủy Hải Phòng đã ban hành 33 văn bản chỉ đạo, đóng vai trò như “kim chỉ nam” xuyên suốt để định hình bộ khung mới. Tinh thần chủ đạo là xóa bỏ sự chồng chéo, quy tụ sức mạnh và thống nhất trong chỉ đạo.
Trên cơ sở đó, các cơ quan tham mưu, giúp việc của Thành ủy Hải Phòng và Tỉnh ủy Hải Dương đã được hợp nhất thành các cơ quan chuyên trách duy nhất. Lĩnh vực tư tưởng, văn hóa và đào tạo cán bộ chứng kiến sự cộng hưởng mạnh mẽ khi Trung tâm Báo chí và Truyền thông thành phố được hợp nhất với Báo và Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh Hải Dương; Trường Chính trị Tô Hiệu sáp nhập cùng Trường Chính trị tỉnh Hải Dương.
Ở khối chính quyền, bức tranh tổ chức cũng được vẽ lại gọn gàng hơn với việc thành lập 13 cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND thành phố và chỉ định 15 thành viên UBND để đảm bảo tính liên tục của dòng chảy hành chính.
Các “quả đấm thép” về kinh tế và hạ tầng như Ban Quản lý Khu Kinh tế hay Trung tâm Phát triển quỹ đất đều được tái cấu trúc trên nền tảng hợp nhất các đơn vị tương đồng của hai địa phương cũ.
Một điểm sáng trong tư duy quản lý là việc chuyển đổi 13 Ban Quản lý dự án cấp huyện thành các Ban Quản lý dự án khu vực trực thuộc thành phố, giúp nguồn lực đầu tư được tập trung và kiểm soát hiệu quả hơn.
Kiến tạo chiều sâu
Tinh gọn bộ máy không phải là đích đến cuối cùng, mà là phương tiện để kiến tạo chiều sâu cho nền công vụ, hướng tới sự phục vụ tốt nhất cho người dân.
Chính vì vậy, ngay sau khi ổn định bộ khung, Hải Phòng tiếp tục đẩy mạnh tái cấu trúc các đơn vị sự nghiệp và dịch vụ công. Dù số lượng đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND thành phố có sự gia tăng cục bộ lên 24 đơn vị do tiếp nhận và quy hoạch lại, nhưng xét trên bình diện tổng thể các sở, ban, ngành, thành phố đã giảm được 30 đầu mối.
Thành phố cũng đã rà soát và ban hành quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ cho 15 đơn vị sự nghiệp trực thuộc và sắp xếp lại 97/98 đơn vị thuộc sở, ngành, đảm bảo không còn “khoảng trống” trong quản lý.
Hướng tới tương lai, Hải Phòng xác định giáo dục và y tế là hai mũi nhọn an sinh cần được đổi mới để nâng cao chất lượng sống cho người dân.
Trong lĩnh vực giáo dục, thành phố đang chỉ đạo nghiên cứu sắp xếp lại mạng lưới các trường học từ mầm non đến phổ thông. Một tư duy đột phá đang được hình thành với phương án xây dựng các trường trung học nghề trên cơ sở hợp nhất Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên, nhằm cung ứng dịch vụ công theo khu vực liên phường, xã.
Đồng thời, hệ thống trường dạy nghề cũng sẽ được quy hoạch lại chặt chẽ, đảm bảo trên địa bàn thành phố có không quá 3 trường dạy nghề công lập (ngoài các trường tự chủ chi thường xuyên) để tập trung nguồn lực nâng cao chất lượng đào tạo nghề.
Đối với lĩnh vực y tế, đón đầu xu hướng già hóa dân số và nhu cầu chăm sóc sức khỏe chuyên sâu, Hải Phòng đang xúc tiến kế hoạch thành lập Khoa Lão khoa thuộc Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp và tiến tới xây dựng Bệnh viện Lão khoa cấp thành phố.
Hệ thống y tế cơ sở - “người gác cổng” sức khỏe cho Nhân dân cũng được củng cố thông qua việc sắp xếp lại các trạm y tế xã, phường trực thuộc UBND cấp xã và các điểm khám bệnh, đảm bảo mạng lưới y tế phủ rộng và hiệu quả.
Để hiện thực hóa những mục tiêu này, yếu tố con người và cơ sở vật chất được xác định là “chìa khóa” then chốt. Thành phố Hải Phòng đang triển khai kế hoạch xử lý thấu đáo các trụ sở làm việc dôi dư sau sáp nhập, ưu tiên chuyển đổi công năng thành Trung tâm Phục vụ hành chính công hoặc không gian sinh hoạt cộng đồng tại cấp xã.
Bên cạnh đó, bài toán nhân sự cũng được giải quyết bằng những cơ chế mềm dẻo nhưng kiên quyết. Hải Phòng đang nghiên cứu xây dựng chính sách tiền lương, phụ cấp đãi ngộ phù hợp để động viên cán bộ yên tâm công tác, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát để kịp thời thay thế những cán bộ hạn chế về năng lực, không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ mới.
Cuộc “đại phẫu” này là minh chứng cho khát vọng vươn lên của Hải Phòng. Bằng việc lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo và coi hiệu quả công việc là mệnh lệnh cao nhất, thành phố Cảng đang từng bước hoàn thiện một bộ máy hành chính hiện đại, sẵn sàng cho những bứt phá trong nhiệm kỳ 2025 - 2030.
