TS Nguyễn Quốc Văn trình bày nội dung nghiên cứu. Ảnh: TH

TS Nguyễn Quốc Văn cho biết, với mục tiêu chung là làm rõ những vấn đề lý luận, pháp lý và thực tiễn về kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra, đề tài góp phần thống nhất nhận thức và hành động về kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra của các chủ thể nhà nước và xã hội.

Đề tài triển khai nghiên cứu 3 nội dung: Những vấn đề lý luận, pháp lý cơ bản về kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra; Thực trạng chính sách, pháp luật và thực tiễn về kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra; Quan điểm, giải pháp pháp lý và thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra.

Trong đó, tại nội dung thứ 3, Ban Chủ nhiệm đưa ra những quan điểm và hệ thống giải pháp chính trị, pháp lý và thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả về kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra.

Về quan điểm, cần tăng cường hơn nữa vai trò lãnh đạo của Đảng về kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra thông qua việc ban hành và chỉ đọa quyết liệt việc thực thi các nghị quyết, quy định, hướng dẫn của Đảng về kiểm soát quyền lực; xác định mục tiêu trọng tâm của kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra là nhằm phòng ngừa, phát hiện, xử lý các hành vi tham nhũng, tiêu cực và tha hóa quyền lực của các chủ thể tiến hành thanh tra; xác định đối tượng trọng tâm của kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra là thủ trưởng cơ quan thanh tra Nhà nước, người ra quyết định thanh tra, trưởng đoàn thanh tra vì đây là chủ thể có thẩm quyền trực tiếp trong ban hành quyết định, kế hoạch thanh tra và những vấn đề thuộc nội dung thanh tra trong mọi giai đoạn của quá trình thanh tra.

Cần quan tâm và phát huy đồng thời cơ chế giám sát quyền lực từ bên trong và cơ chế giám sát quyền lực từ bên ngoài hệ thống hành chính Nhà nước và hệ thống thanh tra Nhà nước nước theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại và nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả của các chủ thể Nhà nước và xã hội trong kiêmr soát quyền lực trong hoạt động thanh tra.

Ngoài ra, phát huy vai trò báo chí, người dân, doanh nghiệp trong kiểm soát quyền lực thanh tra thông qua khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh với các phương thức gửi đơn thu trực tiếp.

Đặc biệt quan tâm bảo đảm, bảo vệ và khích lệ đối tượng thanh tra và các đối tượng liên quan thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo, phản ánh khi phát hiện dấu hiệu tham nhũng, tiêu cực, vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức nghề nghiệp của cán bộ, công chức tiến hành thanh tra…

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: TH

Đề tài cũng đề xuất giải pháp hoàn thiện thể chế, các giải pháp tổ chức thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra như: Đẩy mạnh phân quyền trong hoạt động thanh tra của Cơ quan Thanh tra Chính phủ và thanh tra bộ, ngành, địa phương nhằm khắc phục nguy cơ tập trung quyền lực trong hoạt động thanh tra vào thủ trưởng cơ quan thanh tra Nhà nước, người ra quyết định thanh tra dẫn đến khả năng lạm quyền; đẩy mạnh cải cách hành chính và ứng dụng công nghệ 4.0 trong các mặt công tác thanh tra, trong kiểm soát quyền lực nhằm phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và tha hóa quyền lực thanh tra.

Tăng cường phổ biến pháp luật và đạo đức liêm chính nhằm phòng, chống tham nhũng cho cán bộ, công chức các cơ quan hành chính Nhà nước và cơ quan thanh tra Nhà nước; phát huy vai trò của các chủ thể xã hội trong kiểm soát quyền thanh tra; nâng cao năng lực của cơ quan và cán bộ, công chức làm công tác giám sát hoạt dộng của đoàn thanh tra và thẩm định dự thảo kết luận thanh tra…

Góp ý kiến tại hội thảo, TS Cung Phi Hùng, Phó Viện trưởng Viện CL&KHTT cho rằng, đề tài cần làm rõ đối tượng kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra là ai. Ở Chương II, đánh giá thêm thực trạng chưa hoàn thiện pháp luật để có cơ sở đề xuất giải pháp ở phần sau. Chương III, giải pháp hoàn thiện pháp luật chủ yếu hoàn thiện pháp luật kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra, từ xây dựng kế hoạch đến tiến hành thanh tra, ra kết luận thanh tra…

Ông Lê Quang Linh, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tổng hợp cho rằng, bản chất của kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra là nhằm phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Trong hoạt động thanh tra, những quy trình nào có nguy cơ xảy ra tham nhũng, từ khảo sát, thanh tra trực tiếp, dự thảo kết luận, ban hành kết luận… thì đó chính là đối tượng để kiểm soát.

Qua thực tiễn, việc phát hiện tham nhũng, tiêu cực chủ yếu ở khâu thực hiện thanh tra trực tiếp, nhưng vấn đề đặt ra là phải kiểm soát quyền lực như thế nào? Thì trong đó các giải pháp đề tài đưa ra đã nêu rõ cần phải kiểm soát từ bên trong và kiểm soát từ bên ngoài của mặt trận tổ quốc, của báo chí, doanh nghiệp, người dân… là cơ chế kiểm soát quyền lực phù hợp.

Phần giải pháp, Ban Chủ nhiệm cần đưa ra pháp cụ thể hơn, tập trung ở khâu tổ chức thực hiện; xem xét lại việc sửa đổi Luật Thanh tra, vì luật mới vừa ban hành nên khó đề xuất sửa đổi, bổ sung.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Kim, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế cũng cho rằng, việc giám sát cần tập trung vào giám sát bên trong để làm rõ việc kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra sẽ đem lại hiệu quả cao nhằm phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực… Tập trung vào cơ chế kiểm soát thông qua các quy định, quy chế…