Ảnh minh họa: VGP

Ngày 11/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 127/2025/NĐ-CP, một văn bản pháp lý quan trọng quy định về phân cấp thẩm quyền quản lý nhà nước trong lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản công. Nghị định này được kỳ vọng sẽ tạo ra những thay đổi đáng kể, giảm bớt gánh nặng hành chính cho Bộ Tài chính và tăng cường sự chủ động, linh hoạt cho các địa phương trong việc quản lý, sử dụng và xử lý tài sản công, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với loại hình tài sản đặc biệt này.

Nghị định 127/2025/NĐ-CP được ban hành với mục tiêu là phân cấp thẩm quyền quản lý nhà nước trong lĩnh vực tài sản công. Văn bản này không chỉ tập trung vào tài sản công tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị mà còn mở rộng phạm vi sang quản lý, sử dụng, khai thác tài sản kết cấu hạ tầng thuộc nhiều lĩnh vực quan trọng như hàng không, giao thông đường bộ, chợ, thủy lợi, đường thủy nội địa, đường sắt, hàng hải và cấp nước sạch.

Đặc biệt, Nghị định cũng quy định chi tiết về xác lập quyền sở hữu toàn dân về tài sản và xử lý đối với tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân, một khía cạnh pháp lý phức tạp và đòi hỏi thẩm quyền rõ ràng.

Chủ tịch UBND cấp tỉnh tự chủ quyết định điều chuyển tài sản công

Một trong những điểm nổi bật nhất của Nghị định 127/2025/NĐ-CP là việc mở rộng đáng kể thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp tỉnh trong việc điều chuyển tài sản công, qua đó trực tiếp giảm tải cho Bộ Tài chính. Theo các quy định mới, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền quyết định:

Điều chuyển tài sản công tại cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý của địa phương sang bộ, cơ quan Trung ương hoặc sang địa phương khác. Đây là một bước tiến lớn so với trước đây khi việc điều chuyển này thường phải thông qua Bộ Tài chính.

Điều chuyển tài sản công tại cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý của địa phương sang đơn vị lực lượng vũ trang Nhân dân. Đồng thời, phê duyệt phương án điều chuyển tài sản của dự án thuộc phạm vi quản lý của địa phương cho cơ quan, tổ chức, đơn vị, dự án thuộc trung ương hoặc địa phương khác quản lý.

Đáng chú ý, đối với các trường hợp điều chuyển nêu trên, Nghị định không yêu cầu phải thực hiện việc báo cáo Bộ trưởng Bộ Tài chính xem xét, quyết định. Điều này góp phần rút ngắn thời gian xử lý và tăng tính chủ động, linh hoạt cho các địa phương trong việc luân chuyển, sắp xếp tài sản công một cách hiệu quả, phù hợp với nhu cầu thực tế.

Mở rộng thẩm quyền xử lý tài sản thuộc sở hữu toàn dân

Nghị định 127/2025/NĐ-CP cũng tập trung vào việc phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền xử lý tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân, một lĩnh vực phức tạp và nhạy cảm. Theo đó, Chủ tịch UBND cấp tỉnh được trao quyền quyết định phê duyệt phương án xử lý (bao gồm cả điều chuyển từ địa phương sang bộ, cơ quan Trung ương hoặc giữa các địa phương) đối với nhiều loại tài sản đa dạng, thể hiện vai trò trung tâm của địa phương trong việc quản lý tài sản thuộc sở hữu toàn dân

Cụ thể, tài sản là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính bị tịch thu. Tài sản là vật chứng vụ án, tài sản của người bị kết án bị tịch thu. Tài sản là bất động sản vô chủ, tài sản bị đánh rơi, bỏ quên, di sản không có người thừa kế. Tài sản do chủ sở hữu tự nguyện chuyển giao quyền sở hữu cho Nhà nước Việt Nam thông qua chính quyền địa phương.

Tài sản do doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chuyển giao không bồi hoàn cho Nhà nước Việt Nam thông qua chính quyền địa phương theo cam kết sau khi kết thúc thời hạn hoạt động. Tài sản được đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) trong trường hợp cơ quan ký kết hợp đồng dự án thuộc địa phương quản lý. Tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm được xác lập quyền sở hữu toàn dân. Tài sản là bộ phận (mẫu vật) của động vật rừng thuộc loài nguy cấp, quý, hiếm (trong một số trường hợp, cùng với Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan Trung ương).

Việc giảm bớt quy trình phải trình lên Bộ Tài chính sẽ giúp đẩy nhanh quá trình xử lý tài sản, giảm thiểu chi phí lưu giữ, bảo quản và tối ưu hóa việc đưa các tài sản này vào sử dụng hoặc thanh lý, thu hồi nguồn lực cho ngân sách Nhà nước một cách kịp thời hơn, qua đó tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước đối với tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân, đảm bảo tài sản này được sử dụng tối ưu và minh bạch.