(Thanh tra) - Việc thực hiện phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực khoa học và công nghệ khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp được triển khai thực hiện đồng bộ, nghiêm túc và bài bản sẽ mang lại nhiều giá trị thiết thực và lâu dài đối với công tác quản lý Nhà nước cũng như sự phát triển của ngành khoa học, công nghệ tại địa phương.
Chiều ngày 14/6, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) Nguyễn Mạnh Hùng đã trình bày chuyên đề về nội dung nêu trên tại hội nghị tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ liên quan đến công tác tổ chức xây dựng Đảng, quản lý Nhà nước, tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị ở cấp xã (mới).
Đề xuất 52,5% nhiệm vụ phân cấp, phân quyền xuống địa phương
Bộ trưởng Bộ KHCN cho biết, về kết quả rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, Bộ KHCN đã tiến hành rà soát hơn 600 văn bản còn hiệu lực thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ, như: Luật, Nghị định, Nghị quyết, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Thông tư...
Về phân định thẩm quyền, phân cấp, phân quyền đối với các nhiệm vụ quản lý Nhà nước, Bộ KHCN đã tiến hành rà soát và đề xuất đối với tổng số 229 nhiệm vụ. Cụ thể, phân định thẩm quyền xuống chính quyền địa phương là 6/229 nhiệm vụ (chiếm 2,6%); còn lại 223/229 nhiệm vụ (chiếm 97,4%), thuộc diện phân cấp, phân quyền trong quản lý Nhà nước theo ngành, lĩnh vực KHCN.
Trong đó, 106/223 nhiệm vụ (chiếm 47,5%) được đề xuất không thực hiện phân cấp, phân quyền. Đây là các nhiệm vụ vĩ mô như xây dựng thể chế, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, cơ chế, chính sách, các yêu cầu báo cáo, kiểm tra, giám sát; một số nhiệm vụ vi mô nhưng mang tính đặc thù cao, liên quan trực tiếp đến an ninh quốc gia, điều ước quốc tế hoặc yêu cầu tập trung quản lý thống nhất trong phạm vi cả nước.
117/223 nhiệm vụ (chiếm 52,5%), Bộ KHCN đã đề xuất phân cấp, phân quyền xuống địa phương, tập trung vào các lĩnh vực: Tần số, viễn thông, sở hữu trí tuệ, KHCN, đổi mới sáng tạo, tiêu chuẩn đo lường chất lượng...
Theo Bộ trưởng Bộ KHCN, để thể chế hóa kết quả rà soát và bảo đảm cơ sở pháp lý cho việc triển khai thực hiện, Bộ đã thành lập tổ soạn thảo và xây dựng 2 dự thảo Nghị định về phân định thẩm quyền và phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực KHCN. Hiện nay, 2 dự thảo này đã được Bộ KHCN trình Chính phủ xem xét, ban hành.
5 nội dung địa phương cần đẩy mạnh
Bộ trưởng Bộ KHCN nhận định, khi được triển khai thực hiện đồng bộ, nghiêm túc và bài bản, cơ chế phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền trong lĩnh vực KHCN sẽ mang lại nhiều giá trị thiết thực và lâu dài đối với công tác quản lý Nhà nước cũng như sự phát triển của ngành KHCN tại địa phương.
Để việc tổ chức, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp đạt hiệu quả thiết thực, phù hợp với yêu cầu đổi mới quản lý Nhà nước và quá trình chuyển đổi số, người đứng đầu ngành KHCN đề xuất một số nội dung các địa phương cần quan tâm thực hiện trong thời gian tới.
Một là, hoàn thiện hạ tầng số: Tiếp tục hoàn thiện hạ tầng công nghệ thông tin, nền tảng dữ liệu số và đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động của chính quyền địa phương. Tập trung rà soát, nâng cấp hệ thống hạ tầng, kết nối thông suốt giữa các cấp chính quyền; xây dựng, khai thác hiệu quả cơ sở dữ liệu dùng chung; số hóa thủ tục hành chính và đẩy mạnh sử dụng dịch vụ công trực tuyến.
Hai là, ứng dụng AI và công nghệ số: Đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ số vào công tác quản lý, điều hành và phục vụ người dân, doanh nghiệp. Ưu tiên triển khai trợ lý ảo, chatbot AI trên các nền tảng dịch vụ công và ứng dụng AI vào phân tích dữ liệu lớn, phục vụ dự báo, cảnh báo và hỗ trợ điều hành.
Ba là, giám sát, đánh giá trực tuyến: Phối hợp xây dựng hệ thống kiểm tra, giám sát, đánh giá và hậu kiểm trực tuyến đối với các nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền, bảo đảm minh bạch, kịp thời phát hiện, xử lý các vướng mắc.
Bốn là, phát triển nguồn nhân lực số: Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số và năng lực quản lý công nghệ cho đội ngũ cán bộ, công chức địa phương, nhất là ở các lĩnh vực chuyên sâu và nhiệm vụ mới phân cấp. Đồng thời cần có cơ chế thu hút nguồn nhân lực KHCN chất lượng cao cho địa phương.
Năm là, phối hợp, hỗ trợ thực hiện: Thiết lập cơ chế phối hợp đồng bộ giữa chính quyền địa phương với các bộ, ngành Trung ương trong quản lý Nhà nước về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Bảo đảm hệ thống phần mềm, cơ sở dữ liệu kết nối, chia sẻ hiệu quả, kịp thời xử lý tình huống phát sinh.
