(Thanh tra) - Chính phủ đã quy định về nghỉ hưu trước tuổi khi thực hiện chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, lực lượng vũ trang trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Tuy nhiên, vẫn có hiện tượng chậm trễ, lúng túng khi thực hiện.
Hưởng lương hưu không bị trừ tỷ lệ
Theo Bộ luật Lao động năm 2019 và Nghị định 135/2020/NĐ-CP ngày 18/11/2020 của Chính phủ quy định về tuổi nghỉ hưu, người lao động bảo đảm điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) được hưởng lương hưu khi đủ tuổi nghỉ hưu. Trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.
Theo khoản 3 Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định, mức lương hưu hằng tháng bị giảm 2%. Nếu thời gian nghỉ hưu sớm lẻ đến đủ 6 tháng thì giảm 1%; từ trên 6 tháng không giảm thêm. Người lao động nghỉ hưu sớm mà không thuộc diện được miễn trừ theo quy định thì bị trừ tỷ lệ phần trăm lương hưu tương ứng với số năm nghỉ trước tuổi.
Thực hiện chủ trương sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và để bảo đảm quyền lợi người lao động nghỉ việc do sắp xếp, ngày 31/12/2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định 178/2024/NĐ-CP về chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, lực lượng vũ trang trong thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và tiếp tục được hoàn thiện tại Nghị định 67/2025/NĐ-CP ngày 15/3/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 178.
Luật sư Phạm Thanh Dạ Quỳnh (Trưởng Văn phòng Luật sư Vạn Bảo, Hà Nội) nhận định, Nghị định 178 và Nghị định 67 đã hoàn thiện, cụ thể hóa khá đầy đủ các chính sách hỗ trợ người nghỉ hưu trước tuổi trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn bộ máy và đơn vị hành chính, đúng với chủ trương của Đảng, quy định của Nhà nước và bám sát, phù hợp thực tiễn.
Theo đó, trong 8 chính sách lớn đề cập tới tại Nghị định 178, chính sách đối với người nghỉ hưu trước tuổi nêu rõ: Trường hợp có tuổi đời đủ 10 năm trở xuống so với tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường và đủ 5 năm trở xuống so với tuổi nghỉ hưu trong điều kiện làm việc ở vùng đặc biệt khó khăn và đủ thời gian đóng BHXH bắt buộc để nghỉ hưu thì được hưởng các chế độ sau:
Một là, được hưởng trợ cấp hưu trí một lần cho thời gian nghỉ sớm:
Nếu nghỉ trong vòng 12 tháng kể từ ngày có hiệu lực, người còn từ đủ 5 năm trở xuống đến tuổi nghỉ hưu được trợ cấp bằng 1 tháng tiền lương hiện hưởng nhân với số tháng nghỉ sớm; người còn từ đủ 5 năm đến đủ 10 năm thì được hưởng 0,9 tháng lương hiện hưởng nhân với 60 tháng.
Nếu nghỉ từ tháng thứ 13 trở đi, được hưởng 0,5 lần mức trợ cấp nêu trên.
Hai là, được hưởng chính sách nghỉ hưu trước tuổi gồm:
Được hưởng lương hưu mà không bị trừ tỷ lệ do nghỉ trước tuổi; trợ cấp nghỉ hưu trước tuổi: Nếu còn từ đủ 2 đến dưới 5 năm thì trợ cấp 5 tháng tiền lương cho mỗi năm nghỉ sớm; nếu còn từ đủ 5 đến 10 năm thì trợ cấp 4 tháng tiền lương cho mỗi năm nghỉ sớm; được hưởng trợ cấp theo thời gian công tác có trên 20 năm đóng BHXH bắt buộc.
Trường hợp còn dưới 2 năm đến tuổi nghỉ hưu, nếu đủ điều kiện về thời gian công tác có đóng BHXH bắt buộc để được hưởng lương hưu thì được hưởng chế độ hưu trí và không bị trừ tỷ lệ lương hưu.
Ba là, đối với cán bộ, công chức, viên chức nghỉ hưu trước tuổi, nếu thuộc diện khen thưởng quá trình cống hiến nhưng còn thiếu thời gian công tác giữ chức vụ tại thời điểm nghỉ hưu thì thời gian còn lại của nhiệm kỳ được tính để xét khen thưởng. Các trường hợp khác được xem xét khen thưởng phù hợp với thành tích đạt được.
Bổ sung chính sách khi tinh giản biên chế
Nghị định 67 sửa đổi điểm a, b, c khoản 2 Điều 7 Nghị định 178, quy định cụ thể hơn các mức hưởng đối với người nghỉ hưu trước tuổi như sau:
Thứ nhất, trường hợp còn từ đủ 2 đến 5 năm đến tuổi nghỉ hưu theo Phụ lục I, Nghị định 135 (lộ trình tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường gắn với tháng, năm sinh tương ứng): Không bị trừ tỷ lệ lương hưu do nghỉ trước tuổi; trợ cấp 5 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm nghỉ sớm; trợ cấp 5 tháng tiền lương cho 20 năm đầu công tác có đóng BHXH bắt buộc; từ năm thứ 21 trở đi, mỗi năm được trợ cấp 0,5 tháng tiền lương.
Nếu có từ 15 năm công tác trở lên, được trợ cấp 4 tháng tiền lương cho 15 năm đầu, từ năm thứ 16 trở đi mỗi năm được trợ cấp 0,5 tháng tiền lương.
Thứ hai, trường hợp còn trên 5 năm đến đủ 10 năm đến tuổi nghỉ hưu theo Phụ lục I: Không bị trừ tỷ lệ lương hưu do nghỉ trước tuổi; trợ cấp 4 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm nghỉ sớm; trợ cấp 5 tháng tiền lương hiện hưởng cho 20 năm đầu công tác có đóng BHXH bắt buộc; từ năm thứ 21 trở đi, mỗi năm được trợ cấp 0,5 tháng tiền lương.
Nếu có từ 15 năm công tác trở lên, được trợ cấp 4 tháng tiền lương cho 15 năm đầu, từ năm thứ 16 trở đi mỗi năm được trợ cấp 0,5 tháng tiền lương.
Thứ ba, trường hợp còn từ đủ 2 đến 5 năm đến tuổi nghỉ hưu theo Phụ lục II của Nghị định 135 (trong điều kiện lao động nặng nhọc, độc hại hoặc ở vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn): Không bị trừ tỷ lệ lương hưu do nghỉ trước tuổi; trợ cấp 5 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm nghỉ sớm; trợ cấp 5 tháng tiền lương hiện hưởng cho 20 năm đầu công tác có đóng BHXH bắt buộc, từ năm thứ 21 trở đi, mỗi năm được trợ cấp 0,5 tháng tiền lương.
Nếu có từ 15 năm công tác trở lên, được trợ cấp 4 tháng tiền lương cho 15 năm đầu, từ năm thứ 16 trở đi mỗi năm được trợ cấp 0,5 tháng tiền lương.
Đáng chú ý, Nghị định 67 bổ sung 2 điều mới. Đó là, Điều 7a: Chính sách đối với người nghỉ hưu trước tuổi do tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức: Được hưởng các chế độ tại khoản 2 Điều 7.
Ngoài ra, nếu nghỉ trong vòng 12 tháng kể từ ngày 15/3/2025, được hưởng thêm trợ cấp hưu trí một lần bằng 1 tháng tiền lương hiện hưởng nhân với số tháng nghỉ sớm; nếu nghỉ sau thời hạn này, được hưởng bằng 0,5 lần mức trợ cấp trên.
Điều 7b: Chính sách nghỉ hưu trước tuổi đối với cán bộ không đủ tuổi tái cử, tái bổ nhiệm hoặc đủ điều kiện về tuổi nhưng không tái cử, tái bổ nhiệm: Được hưởng các chế độ tại khoản 2 Điều 7 và được hưởng trợ cấp hưu trí một lần bằng 1 tháng tiền lương hiện hưởng nhân với số tháng nghỉ sớm so với độ tuổi nghỉ hưu theo Phụ lục I và II của Nghị định 135.
Ngày 21/6/2025, Thủ tướng đã ký Công điện số 93, yêu cầu các bộ ngành, địa phương đẩy nhanh tiến độ thực hiện chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.
Công điện nêu rõ, dù nhiều bộ ngành, địa phương đã tích cực triển khai nhưng vẫn còn tình trạng chậm bố trí kinh phí, lúng túng trong tổ chức thực hiện quy định tại Nghị định 178 và Nghị định 67, ảnh hưởng đến tiến độ và hiệu quả công việc và quyền lợi của người lao động.
Thủ tướng yêu cầu, thực hiện quyết liệt, nghiêm túc, hiệu quả các chính sách; rà soát, xét duyệt và chi trả kịp thời, nhanh chóng, đầy đủ quyền lợi hợp pháp cho các đối tượng thụ hưởng. Việc giải quyết cho những người đã nghỉ việc phải hoàn tất trước ngày 30/6/2025. Trường hợp không thực hiện đúng kế hoạch hoặc để xảy ra tiêu cực sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định.
Các đơn vị cần chủ động bố trí đủ kinh phí từ ngân sách và nguồn tiết kiệm, cắt giảm các thủ tục không cần thiết, đẩy mạnh phân cấp trong xác định, lập dự toán và phân bổ kinh phí.
Đồng thời, tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện tại đơn vị trực thuộc; kịp thời chấn chỉnh các nơi triển khai chậm, xử lý nghiêm các trường hợp chậm trễ không có lý do chính đáng hoặc cố tình không thực hiện.
