(Thanh tra) - Ngày 17/10, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã tổ chức Hội nghị Tổng kết, đánh giá kết quả triển khai chương trình, sách giáo khoa (SGK) giáo dục phổ thông (GDPT) giai đoạn 2020 - 2025 theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến với hơn 40 điểm cầu trên toàn quốc.
Theo Vụ trưởng Vụ GDPT Thái Văn Tài, thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK GDPT, Bộ GDĐT đã xây dựng, ban hành Chương trình GDPT; tổ chức biên soạn, thẩm định, phê duyệt SGK; đồng thời phối hợp với các bộ, ngành, địa phương chuẩn bị các điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất và thiết bị dạy học.
“Quan điểm xuyên suốt trong quá trình xây dựng chương trình là đảm bảo tính mở, ổn định và khả năng phát triển, phù hợp với tiến bộ khoa học – công nghệ và yêu cầu thực tiễn. Trong giai đoạn 2020 - 2025, hệ thống văn bản được ban hành toàn diện, bao quát các vấn đề cốt lõi để đáp ứng yêu cầu đổi mới”, ông Tài nhấn mạnh.
Cũng theo ông Tài, công tác phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục được Bộ GDĐT quan tâm, triển khai nghiêm túc.
Trong năm học 2023 - 2024, Bộ GDĐT phối hợp với Bộ Nội vụ rà soát, báo cáo Trung ương bổ sung 27.826 biên chế giáo viên, trong tổng số 65.980 biên chế được bổ sung cho giai đoạn 2022 - 2026.
Bộ GDĐT cũng đã chỉ đạo địa phương rà soát, quy hoạch mạng lưới trường lớp hợp lí, đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị, đảm bảo quyền học tập của học sinh.
Đến năm học 2024 - 2025, cả nước có 26.408 cơ sở GDPT; tỷ lệ phòng học kiên cố tăng, số học sinh/lớp giảm, tạo điều kiện học tập tốt hơn.
Chương trình GDPT 2018 được ban hành và triển khai đúng lộ trình trên phạm vi toàn quốc, theo hướng mở và linh hoạt, cho phép nhà trường chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp thực tiễn.
Bên cạnh đó, Bộ GDĐT cũng thành lập ban chỉ đạo phát triển chương trình, tổ chức rà soát, đánh giá việc thực hiện, kịp thời điều chỉnh chương trình môn học như Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân cho phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp.
Về SGK ông Tài cho biết lần đầu tiên thực hiện thành công chủ trương xã hội hóa, thu hút 7 nhà xuất bản và 12 công ty cổ phần tham gia biên soạn, với 3.844 tác giả trên cả nước. Quy trình biên soạn, thẩm định, phê duyệt và lựa chọn SGK được thực hiện công khai, minh bạch, bảo đảm chất lượng. Các địa phương cũng tích cực biên soạn tài liệu giáo dục địa phương, góp phần đưa nội dung đặc thù vùng miền vào nhà trường.
Chia sẻ tại hội nghị, Phó Giám đốc Sở GDĐT Nghệ An Võ Văn Mai cho rằng, Chương trình GDPT 2018 với định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh đã tạo động lực đổi mới mạnh mẽ. Giáo viên chủ động áp dụng phương pháp dạy học tích cực, phát huy năng lực tự học, sáng tạo của học sinh.
“Xác định giáo viên là nhân tố then chốt, Sở GDĐT đã tham mưu UBND tỉnh bố trí kinh phí bồi dưỡng thường xuyên, bài bản, giúp đội ngũ nắm vững chương trình và phương pháp mới”, ông Mai nói.
Cũng theo ông Mai, việc lựa chọn SGK được tiến hành dân chủ, công khai, đúng quy định, có sự tham gia của giáo viên, phụ huynh và được xã hội đồng thuận cao.
Còn theo Phó Giám đốc Sở GDĐT tỉnh Đăk Lăk Võ Thị Minh Duyên, dù còn khó khăn, song địa phương này đã đầu tư gần 4.200 tỷ đồng giai đoạn 2019 - 2024 cho cơ sở vật chất, thiết bị và bồi dưỡng giáo viên. Nhờ đó, chất lượng giáo dục của tỉnh đã có chuyển biến tích cực, thu hẹp dần khoảng cách giữa các vùng miền.
Bà Duyên đề nghị Bộ GDĐT tiếp tục hỗ trợ kinh phí, thiết bị, chính sách ưu tiên vùng khó khăn, nhất là về tuyển dụng và chế độ cho giáo viên vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số.
Dưới góc nhìn chuyên gia, PGS.TS Trần Kiều cho rằng đây là chương trình có quy mô lớn nhất trong 80 năm qua, được xây dựng trên cơ sở lí luận khoa học, cập nhật xu thế phát triển của thời đại – “một cách tiếp cận đúng đắn, khoa học và thực tiễn”, ông Kiều chia sẻ.
Phát biểu kết luận hội nghị, Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn đánh giá cao các ý kiến đóng góp và khẳng định việc tổng kết chương trình, SGK giai đoạn 2020 - 2025 là cơ sở quan trọng để triển khai giai đoạn tiếp theo.
“Ngành Giáo dục đã hoàn thành một chu trình trọn vẹn từ lớp 1 đến lớp 12, đạt được cả chiều rộng và chiều sâu, đáp ứng mục tiêu của chương trình mới – một cuộc đổi mới toàn diện ở bậc học phổ thông”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, chương trình mới có nhiều yếu tố khác biệt, “phi truyền thống”, đòi hỏi sự thích ứng mạnh mẽ, chuyển từ truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất và năng lực người học – một thay đổi mang tính triết lí sâu sắc. SGK cũng được chuyển hóa từ “gói kiến thức” sang học liệu mở, giúp giáo viên dẫn dắt học sinh phát triển năng lực.
Về nhiệm vụ trong thời gian tới, Bộ trưởng nêu rõ: “Chúng ta vừa phải duy trì, hoàn thiện việc đã làm, vừa chuẩn bị cho giai đoạn mới”. Theo đó, cần rà soát, hoàn thiện, phát triển chương trình sau thời gian vận hành, thực hiện một cách khoa học, bài bản.
Các địa phương cần tiếp tục tham mưu cho chính quyền, quan tâm hơn tới điều kiện triển khai chương trình, gồm cơ sở vật chất, thiết bị, tài chính và đội ngũ.
Bộ trưởng cũng lưu ý, trong thời gian qua, chúng ta gặp nhiều khó khăn như thiếu người, cơ sở vật chất, nguồn lực. Thời gian tới, cần giảm dần tình trạng thiếu hụt, đặc biệt là đầu tư cho các môn nghệ thuật, thể chất, tin học, kỹ năng sống...
Khẳng định đội ngũ nhà giáo là yếu tố then chốt, Bộ trưởng nhấn mạnh vấn đề không chỉ ở số lượng, mà quan trọng hơn là năng lực, trình độ và khả năng thích ứng của giáo viên với yêu cầu mới, đặc biệt là dạy học tích hợp, phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.
Bộ trưởng cũng đề nghị đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng AI trong dạy và học, nhưng phải thận trọng, phù hợp và có kiểm soát.
Về SGK, Bộ trưởng nhấn mạnh việc chuẩn bị một bộ SGK thống nhất dùng chung cho cả nước, được triển khai ngay từ năm học 2026 - 2027. Việc biên soạn, thẩm định, ban hành bộ SGK thống nhất sẽ được thực hiện theo quy trình chặt chẽ, khoa học, kế thừa những kết quả đã đạt được của giai đoạn trước, đồng thời khắc phục những bất cập còn tồn tại.
