(Thanh tra) - Bộ Chính trị yêu cầu rà soát, đánh giá việc triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông; bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, phấn đấu tới năm 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh.
Đó là một trong những nội dung quan trọng được nêu tại Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo vừa được Bộ Chính trị ban hành ngày 22/8.
Trước đó, Nghị quyết 88/2014 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông có chủ trương một chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa và xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa, bỏ độc quyền xuất bản.
Thực hiện chủ trương này, ngày 26/12/2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã ban hành Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và 27 chương trình môn học, hoạt động giáo dục.
Bộ GD&ĐT cũng ban hành Thông tư 32/2018 quy định, chương trình giáo dục phổ thông được thực hiện theo lộ trình: Từ năm học 2020 - 2021 đối với lớp 1; từ năm học 2021 - 2022 đối với lớp 2 và lớp 6; từ năm học 2022 - 2023 đối với lớp 3, lớp 7 và lớp 10; từ năm học 2023 - 2024 đối với lớp 4, lớp 8 và lớp 11; từ năm học 2024 - 2025 đối với lớp 5, lớp 9 và lớp 12.
Như vậy, trong năm 2025, Bộ GD&ĐT đã hoàn tất Chương trình giáo dục phổ thông 2018, và áp dụng sách giáo khoa mới cho tất cả các khối lớp.
Sau thời gian triển khai, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã đạt được kết quả tích cực như: Giúp thay đổi mục tiêu dạy học từ “truyền thụ kiến thức” sang dạy học “phát triển năng lực”; từ lấy giáo viên sang lấy học sinh làm trung tâm, hướng tới việc dạy và học dựa trên công nghệ và kỹ năng…
Tuy vậy, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cũng bộc lộ những hạn chế, bất cập: Nội dung kiến thức của một số môn học, bài học còn dài, không theo định hướng tinh giản, gây áp lực đối với học sinh. Việc tổ chức các môn học mới (Mỹ thuật, Âm nhạc....) chưa đáp ứng đầy đủ mục tiêu, yêu cầu đặt ra; sách giáo khoa một số môn như Thể dục là chưa thực sự cần thiết.
Đặc biệt, nhiều ý kiến băn khoăn giá sách giáo khoa đang khá cao so với thu nhập của người dân và điều kiện tài chính của nhiều gia đình, nhất là người dân ở vùng sâu, vùng xa, hoàn cảnh kinh tế khó khăn…
Việc lựa chọn sách giáo khoa khác nhau trong mỗi năm học cũng tạo áp lực cho phụ huynh khi không thể tái sử dụng sách cũ của năm học trước cho các con lứa sau. Sách không tận dụng lại được gây lãng phí…
Từ thực tiễn triển khai còn có những bất cập, hạn chế, đến nay vấn đề một hay nhiều bộ sách giáo khoa lại được xới lên và trở thành chủ đề được dư luận quan tâm.
Ngày 13/8/2025, cho ý kiến về dự Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nêu rõ Thường trực Ủy ban đề nghị, nghiên cứu theo hướng có bộ sách giáo khoa dùng chung, đồng thời có thể có những sách giáo khoa khác là tài liệu tham khảo.
Nêu ý kiến về nội dung liên quan đến sách giáo khoa, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cũng cho rằng, phải có một bộ sách giáo khoa phổ thông chung do Bộ GD&ĐT biên soạn.
Ông nhắc lại nội dung này đã có chuyên đề giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thực hiện nghị quyết 88/2014 và nghị quyết 51/2017 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Đồng thời, việc này cũng đúng với tinh thần nghị quyết 88, trong đó nêu phải có một bộ sách giáo khoa phổ thông chung do Bộ biên tập, ngoài ra có nhiều bộ khác. Tại nghị quyết 29 của Trung ương nêu một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa, nhưng có một bộ của Bộ chủ trì.
Hiện nay, tất cả học sinh phổ thông đã sử dụng sách giáo khoa mới. Tùy điều kiện thực tế, nhu cầu, các trường được chọn sách để giảng dạy. Ở tiểu học, hiện có 3 bộ sách giáo khoa chính đã được Bộ GD&ĐT thẩm duyệt, đủ điều kiện sử dụng gồm: Kết nối tri thức với cuộc sống (Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam); Chân trời sáng tạo (Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam); Cánh diều (Công ty Đầu tư Xuất bản - Thiết bị giáo dục Việt Nam - VEPIC).
Trước đó, gửi ý kiến trước kỳ họp thứ 9 của Quốc hội, cử tri tỉnh Hưng Yên kiến nghị Bộ GD&ĐT nên có một bộ sách giao khoa chung, vì khi sáp nhập tỉnh, nhiều học sinh phải chuyển trường theo bố mẹ và gặp khó khăn do mỗi nơi dùng một bộ sách khác nhau. Ngoài ra, việc giá sách giao khoa tăng nhanh, phải thay mới liên tục, cũng khiến nhiều phụ huynh mong muốn quay lại mô hình cũ để giảm gánh nặng chi phí.
Cùng chung ý kiến, các chuyên gia giáo dục chỉ ra rằng việc sử dụng một bộ sách giáo khoa chung sẽ đảm bảo sự thống nhất về kiến thức nền tảng cho học sinh trên cả nước. Điều này đặc biệt quan trọng ở các vùng miền khác nhau, giúp học sinh ở vùng nông thôn, miền núi được tiếp cận cùng một chuẩn kiến thức với học sinh thành phố.
Bên cạnh đó, việc có một bộ sách giáo khoa chung sẽ tập trung được nguồn lực chất lượng cao nhất để biên soạn, thẩm định và phát hành. Đồng thời, cũng sẽ chấm dứt tình trạng lãng phí lớn khi hàng triệu cuốn sách giáo khoa vẫn còn mới phải loại bỏ do các trường thay đổi chọn sách khác để giảng dạy.
