(Thanh tra) - Từ 1/7, điều tra viên trung cấp, điều tra viên cao cấp là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã được Thủ trưởng Cơ quan điều tra cấp tỉnh phân công tiến hành hoạt động khởi tố, điều tra vụ án về tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn cấp xã.
Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự, với đa số đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, sáng 27/6.
Một trong những nội dung mới đáng chú ý, luật vừa được Quốc hội thông qua quy định điều tra viên trung cấp, điều tra viên cao cấp là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã được Thủ trưởng Cơ quan điều tra cấp tỉnh phân công tiến hành hoạt động khởi tố, điều tra vụ án về tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn cấp xã có nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên quy định tại khoản 1 Điều 37.
Họ cũng được thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra quy định tại các điểm a, c khoản 1 và khoản 2 Điều 36, trừ quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt.
Cụ thể, Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã được trực tiếp tổ chức và chỉ đạo việc thụ lý, giải quyết nguồn tin về tội phạm, việc khởi tố, điều tra của Cơ quan điều tra; quyết định phân công hoặc thay đổi điều tra viên, cán bộ điều tra; kiểm tra các hoạt động thụ lý, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự của điều tra viên, cán bộ điều tra; quyết định thay đổi hoặc hủy bỏ các quyết định không có căn cứ và trái pháp luật của điều tra viên.
Quốc hội giao Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Viện trưởng VKSND Tối cao quy định chi tiết quy định trên.
Tại báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội, Viện KSND Tối cao cho hay, quá trình thảo luận, một số ý kiến đề nghị rà soát lại thẩm quyền của điều tra viên là Trưởng Công an, Phó Trưởng Công an cấp xã để quy định cho phù hợp với năng lực của công an cấp xã, bảo đảm hiệu quả trong công tác đấu tranh, phòng, chống tội phạm.
Ý kiến khác cho rằng việc bổ sung thẩm quyền khởi tố, điều tra cho Trưởng Công an hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã có thể khiến công an xã trở thành một cấp điều tra mới, mâu thuẫn với quy định hiện hành, phát sinh thêm cơ quan điều tra công an cấp xã.
Về nội dung này, Viện KSND Tối cao khẳng định công an xã không phải là một cấp điều tra. Việc bổ sung quy định này là theo đề nghị của Bộ Công an, để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn khi không tổ chức cơ quan điều tra công an cấp huyện.
Cũng theo Viện KSND Tối cao, có ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị cần có cơ chế kiểm soát quyền lực, quy định cụ thể trách nhiệm kiểm tra, giám sát của Thủ trưởng Cơ quan điều tra, Viện KS có thẩm quyền; trách nhiệm liên đới của Thủ trưởng Cơ quan điều tra để phòng ngừa sai phạm của điều tra viên được giao nhiệm vụ là Trưởng Công an và Phó Trưởng Công an cấp xã.
Viện KSND Tối cao cho rằng do Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an cấp tỉnh ủy quyền cho điều tra viên là Trường Công an cấp xã hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ trưởng Cơ quan điều tra, nên Thủ trưởng Cơ quan điều tra cấp tỉnh sẽ phải chịu trách nhiệm về các hành vi, quyết định do điều tra viên đó thực hiện trong phạm vi ủy quyền.
Việc ký các lệnh, quyết định tố tụng do điều tra viên ký “Thừa ủy quyền” Thủ trưởng Cơ quan điều tra cấp tỉnh, sau khi ký sẽ gửi các lệnh, quyết định tố tụng đến Thủ trưởng Cơ quan điều tra cấp tỉnh để báo cáo.
Viện KSND Tối cao cho hay, sau khi luật được thông qua, quá trình triển khai, tổ chức thực hiện, cơ quan này sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an cân nhắc, thận trọng trong việc lựa chọn phân công điều tra viên là Trưởng Công an xã, Phó Trưởng Công an xã để bảo đảm đúng điều kiện, tiêu chuẩn về năng lực, trình độ chuyên môn, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm, phòng, chống oan sai, bỏ lọt tội phạm.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự có hiệu lực thi hành từ 1/7.
