(Thanh tra) - Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó trưởng Công an cấp xã được Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh phân công có thể được khởi tố, điều tra vụ án hình sự về tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, có mức cao nhất của khung hình phạt đến 7 năm tù xảy ra trên địa bàn cấp xã.
Thẩm quyền của Trưởng Công an xã được khởi tố, điều án vụ án hình phạt đến 7 năm tù quy định trong Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự, trình Quốc hội sáng 20/5.
Trình bày tờ trình, Viện trưởng Viện KSND Tối cao Nguyễn Huy Tiến cho biết, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung 112 điều trong tổng số 510 điều của bộ luật hiện hành. Trong đó, có 106 điều luật liên quan đến sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng và các cơ quan có liên quan.
Theo ông Tiến, cơ quan điều tra từ mô hình 3 cấp (cấp bộ, cấp tỉnh và cấp huyện) được tinh gọn, sắp xếp chuyển thành 2 cấp (cấp bộ và cấp tỉnh).
Trên cơ sở đề nghị của Bộ Công an, để đáp ứng yêu cầu thực tiễn khi không tổ chức Công an cấp huyện, phù hợp với quy mô của Công an xã sau sắp xếp, dự thảo luật bổ sung quy định điều tra viên là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó trưởng Công an cấp xã.
Theo đó, Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó trưởng Công an cấp xã được Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh phân công có thẩm quyền tiến hành khởi tố, điều tra vụ án hình sự về tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, có mức cao nhất của khung hình phạt đến 7 năm tù xảy ra trên địa bàn cấp xã.
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, ủy ban này đồng tình việc bổ sung một số nhiệm vụ, quyền hạn cho điều tra viên là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó trưởng Công an cấp xã tương tự như nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ trưởng Cơ quan điều tra.
“Tuy nhiên, nội dung quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn của Điều tra viên là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã tại dự thảo luật có nhiều nội dung chưa phù hợp, mâu thuẫn với các nội dung khác của Bộ luật Tố tụng hình sự và mâu thuẫn ngay trong dự thảo luật, do đó sẽ phát sinh vướng mắc và không khả thi khi triển khai trên thực tế.”, ông Tùng nói.
Những quy định chưa phù hợp, mâu thuẫn được Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nêu rõ trong báo cáo thẩm tra.
Đơn cử như, dự thảo luật quy định Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã có quyền quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt.
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận thấy, các biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt được Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định gồm: ghi âm bí mật; ghi hình bí mật; nghe điện thoại bí mật; thu thập bí mật dữ liệu điện tử.
Việc áp dụng các biện pháp này, theo cơ quan thẩm tra, tác động trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân. Vì vậy, Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành chỉ giao cho Thủ trưởng Cơ quan điều tra cấp tỉnh trở lên mới có quyền áp dụng và phải được Viện trưởng Viện KSND cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành.
Do đó, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị không quy định Điều tra viên là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó trưởng Công an cấp xã có quyền áp dụng các biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt.
Nêu kiến nghị chung, cơ quan thẩm tra đề nghị rà soát kỹ lưỡng các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự để sửa đổi, bổ sung các nội dung liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của Điều tra viên thuộc Cơ quan cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh được bố trí là Trưởng Công an cấp xã (hoặc Phó trưởng Công an cấp xã).
Việc này để bảo đảm chặt chẽ, thống nhất, khả thi, đáp ứng yêu cầu giải quyết kịp thời các vụ việc, vụ án xảy ra trên địa bàn cấp xã, theo ông Hoàng Thanh Tùng.
Dự thảo luật cũng bổ sung quy định cơ quan điều tra có thể kết luận điều tra đề nghị truy tố, viện kiểm sát có thể quyết định truy tố bị can khi đã có đủ căn cứ và bảo đảm quyền bào chữa cho bị can trong 2 trường hợp sau:
Một là, bị can bỏ trốn và việc truy nã không có kết quả.
Hai là, bị can đang ở nước ngoài mà không thể triệu tập để phục vụ các hoạt động điều tra hoặc phục vụ các hoạt động nhằm quyết định việc truy tố.
Dự thảo luật giao Viện trưởng Viện KSND Tối cao, Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Chánh án TAND Tối cao quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành các quy định này.
Cơ quan thẩm tra đánh giá việc bổ sung quy định cơ quan điều tra kết luận đề nghị truy tố, viện kiểm sát quyết định truy tố bị can trong 2 trường hợp nêu trên là phù hợp. Dự thảo còn quy định các trường hợp này phải bảo đảm đầy đủ quyền bào chữa cho bị can theo quy định của bộ luật Tố tụng hình sự, như vậy là bảo đảm chặt chẽ.
