(Thanh tra) - Viện trưởng Viện KSND Tối cao, điều tra viên trung cấp trở lên là phó, trưởng công an xã được thực hiện một số thẩm quyền do thủ trưởng cơ quan điều tra cấp tỉnh ủy quyền trực tiếp. Họ được chỉ huy điều tra viên ở công an xã, chứ không phải ở xã chỉ có 1 điều tra viên.
Chiều 27/5, Quốc hội thảo luận về dự án luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Tố tụng hình sự. Giải trình ý kiến của đại biểu, Viện trưởng Viện KSND Tối cao Nguyễn Huy Tiến nhấn mạnh, việc bổ sung thẩm quyền cho trưởng, phó công an xã là điều tra viên thẩm quyền điều tra, khởi tố là yêu cầu thực tiễn.
Mỗi xã sau sáp nhập có 30 - 60 công an, 6 - 10 điều tra viên
Theo Viện trưởng Viện KSND Tối cao, sau khi kết thúc công an cấp huyện thì thực tiễn hoạt động điều tra đang “hết sức vướng mắc”. Ông cũng cho hay, đây là lần đầu tiên tổ chức lực lượng điều tra ở cấp xã.
Đồng tình với ý kiến đại biểu về việc phải tăng cường năng lực cho lực lượng công an xã khi giao thẩm quyền điều tra, khởi tố các vụ án, ông Tiến cho biết, lực lượng điều tra viên ở công an xã tới đây được tăng cường từ cấp tỉnh, cấp huyện.
"Theo báo cáo số 1679 của Bộ Công an, mỗi xã sẽ có 30 - 40 cán bộ công an, thậm chí những địa bàn trọng điểm như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, những xã lớn có thể 50 - 60 cán bộ công an. Số lượng điều tra viên có thể từ 6 - 7 hoặc 8 - 10 điều tra viên", ông Tiến cho biết.
Theo Viện trưởng Viện KSND Tối cao, dự thảo luật chỉ quy định điều tra viên trung cấp trở lên là phó, trưởng công an xã được thực hiện một số thẩm quyền do thủ trưởng cơ quan điều tra cấp tỉnh ủy quyền trực tiếp thông qua luật.
“Anh này được chỉ huy điều tra viên ở công an xã, chứ không phải ở xã chỉ có 1 điều tra viên. Báo cáo để đại biểu yên tâm” ông Tiến nhấn mạnh.
Nêu ý kiến trước đó, đại biểu Nguyễn Thanh Sang (đoàn TP Hồ Chí Minh) nhấn mạnh, sắp sửa tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Từ xã lên tỉnh địa bàn xa phải đi cả ngày trong khi sự việc xảy ra phải nhanh, phải ngay.
“Khi một sự việc xảy ra không thể đợi ở trên được mà phải có lực lượng chuyên nghiệp tại chỗ", ông Sang nói và cho biết, các hồ sơ án đóng dấu mật trở lên thì không phải lúc nào cũng xin ý kiến, phê duyệt bằng công nghệ thông tin được. Trong khi đó, để phê duyệt lệnh khởi tố, điều tra thì buộc phải có hồ sơ.
Đại biểu đoàn TP Hồ Chí Minh nhận định, với phương án tổ chức lực lượng dự kiến thì điều tra viên tại công an xã sẽ là lực lượng điều tra viên chuyên nghiệp từ công an cấp tỉnh và cấp huyện tăng cường xuống, do đó hoàn toàn có thể đáp ứng được.
Giao quyền cho công an cấp xã phải đi đôi với năng lực, trình độ
Đồng tình với dự thảo luật, nhưng theo đại biểu Nguyễn Thị Lệ (đoàn TP Hồ Chí Minh), giao thẩm quyền cho công an cấp xã phải đi đôi với năng lực, trình độ chuyên môn và pháp lý tối thiểu với các điều tra viên này.
Theo bà Lệ, không chỉ bố trí điều tra viên cấp tỉnh về mà cần có chương trình đào tạo về nghiệp vụ, đặc biệt là kỹ năng điều tra cơ bản, thu thập và đánh giá chứng cứ. Đồng thời, cơ chế kiểm soát quyền lực phải được đặc biệt chú trọng.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) đồng ý với đề xuất cho phép trưởng hoặc phó trưởng công an cấp xã được thủ trưởng cơ quan cảnh sát điều tra cấp tỉnh phân công có thể khởi tố, điều tra các vụ án hình sự có mức án đến 7 năm tù xảy ra trên địa bàn cấp xã.
Theo ông Hòa, sau khi bỏ công an cấp huyện, hoạt động điều tra tại cơ sở đang gặp nhiều khó khăn. Khi khởi tố điều tra hoặc khởi tố bị can phải mang hồ sơ lên công an tỉnh để trình phó thủ trưởng cơ quan điều tra xét duyệt.
"Sau khi nhập tỉnh nữa tôi thấy cực kỳ khó khăn, nếu ở xã có chuyện xảy ra, phải đem hồ sơ lên công an tỉnh. Như tôi ở Đồng Tháp, nhập với Tiền Giang, thủ phủ ở Mỹ Tho, công an tỉnh sẽ đóng ở Mỹ Tho. Như vậy, vụ việc xảy ra tại Đồng Tháp phải đi hàng trăm cây số tới công an tỉnh phê duyệt hồ sơ. Có khi phê duyệt xong sự việc đã xong rồi, tội phạm có khi cũng trốn mất", ông Hòa nói.
Ông Hòa đề nghị phải tăng cường cho hoạt động điều tra của công an xã. "Nên chăng chúng ta tổ chức cơ quan điều tra khu vực, để có sự tương đồng giữa hệ thống cơ quan điều tra, truy tố, xét xử. Dù có thể sẽ tăng thêm biên chế nhưng tôi nghĩ sẽ không nhiều", ông Hòa nói.
Khi tổ chức cơ quan điều tra khu vực, theo ông Hòa, không cần điều tra viên tại công an xã nữa, đồng thời tạo sự tương đồng với tòa án và viện kiểm sát khu vực.
