Thủ tướng lưu ý, EU là thị trường có tiêu chuẩn cao, yêu cầu khắt khe về chất lượng nên không có chỗ cho doanh nghiệp thiếu kiên trì, không sáng tạo, hàng hoá kém chất lượng. Ảnh: QH

Sáng nay (6/8), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị trực tuyến với chủ đề “Triển khai Kế hoạch thực thi Hiệp định EVFTA”.

Có hiệu lực từ ngày 1/8/2020, Hiệp định EVFTA được ví như “con đường cao tốc”, kết nối Việt Nam với thị trường EU hơn 450 triệu dân.

Thị trường EU không có chỗ cho doanh nghiệp thiết kiên trì

Người đứng đầu Chính phủ cho hay, nghiên cứu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong điều kiện bình thường EVFTA giúp GDP tăng thêm bình quân lên đến 3,2% trong 5 năm đầu thực hiện, hơn 5% trong 5 năm tiếp theo và 7,72% trong 5 năm sau đó.

Ngân hàng Thế giới thì cho rằng, nếu thực hiện đồng thời cả EVFTA và Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) sẽ giúp GDP Việt Nam có thể tăng thêm 32% trong giai đoạn 2021-2030.

Cam kết xoá bỏ thuế lên tới gần 100%, sẽ mở cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam tăng xuất khẩu sang EU khoảng 42% vào năm 2025 và khoảng 45% vào năm 2030…

Thủ tướng lưu ý, EU là thị trường có tiêu chuẩn cao, yêu cầu khắt khe về chất lượng nên không có chỗ cho doanh nghiệp thiếu kiên trì, không sáng tạo, hàng hoá kém chất lượng.

“EVFTA mở ra cơ hội để Việt Nam đổi mới mô hình tăng trưởng, thúc đẩy các doanh nghiệp Việt Nam tự nâng cấp chính mình, chấp nhận những luật chơi mới, khó hơn để tiến sâu hơn, vươn lên những công đoạn có giá trị cao hơn trong chuỗi cung ứng, chuỗi phân phối của EU và toàn cầu”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Cho rằng tăng trưởng kinh tế toàn cầu đang phải chịu “cơn gió ngược” dữ dội của đại dịch Covid-19, trong đó EU cũng suy giảm kinh tế, theo Thủ tướng, AVFTA có hiệu lực hứa hẹn mang lại những con số dự báo lạc quan về tăng trưởng xuất khẩu.

Để đạt được các dự báo lạc quan đó, Thủ tướng nêu, ngay lúc này câu hỏi lớn là chúng ta phải làm gì, làm như thế nào, nỗ lực ra sao để nâng mình trong hợp tác với EU - khu vực phát triển kinh tế hàng đầu thế giới.

Từ đó, người đứng đầu Chính phủ đề nghị thảo luận một loạt vấn đề. Đó là, tại sao hoạt động truyền thông về hội nhập kinh tế quốc tế nói chung và FTA nói riêng chưa hiệu quả? Tại sao việc tận dụng cơ hội từ FTA chưa được như mong đợi. Có phải là do cơ chế chính sách của chúng ta còn chưa thông thoáng, còn tạo ra những rào cản vô hình đối với doanh nghiệp hay một phần do chính các doanh nghiệp của chúng ta đang còn thụ động, chưa thay đổi tư duy kinh doanh.

“Chính phủ, chính quyền các địa phương, các doanh nghiệp, người dân cần làm gì để tận dụng cơ hội tốt hơn?”, Thủ tướng nêu.

Cũng theo Thủ tướng, khi EVFTA có hiệu lực, nhiều sản phẩm của Việt Nam phải cạnh tranh trên thị trường nội địa với các sản phẩm của EU không thể đóng cửa dựng hàng rào bảo hộ mà chúng ta phải thực hiện đúng cam kết, quản lý tốt thị trường, tạo nên môi trường kinh doanh lành mạnh. Vậy, Chính phủ và doanh nghiệp cần phải làm gì trước thực tế đó?

Nâng năng lực cạnh tranh là "bài toán hóc búa"

Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh cho rằng, để giúp các doanh nghiệp tận dụng được tối đa những cơ hội mà Hiệp định mang lại thì cần thay đổi tư duy trong việc xây dựng chính sách cả ở cấp Trung ương và địa phương.

Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh. Ảnh: Quang Hiếu

“Đó là, phải lấy doanh nghiệp làm trọng tâm và lấy chuẩn mực quốc tế làm thước đo”, Tư lệnh ngành Công thương nói.

Về việc nâng cao năng lực cạnh tranh, theo ông Trần Tuấn Anh, đây là thực trạng và bài toán hóc búa đã gặp từ rất lâu rồi. Cho nên, cần phải nhanh chóng có những giải pháp hết sức cụ thể, thiết thực.

“Tôi cho rằng, cần phải tiếp tục khuyến khích, đầu tư nhiều hơn vào việc phát triển ngành công nghiệp phụ trợ để giải tỏa những nút ghẽn về nguồn nguyên liệu đầu vào. Đồng thời, có những hỗ trợ thiết thực và hiệu quả hơn cho doanh nghiệp trong việc quảng bá, xúc tiến thương mại đối với sản phẩm đầu ra”, ông Trần Tuấn Anh nêu.

Theo Bộ trưởng Bộ Công thương, có như vậy, các ngành sản xuất mới đủ năng lực để cạnh tranh được với các sản phẩm nhập khẩu, từ đó đứng vững trên sân nhà và từng bước thâm nhập sâu hơn vào thị trường quốc tế.

Những FTA thế hệ mới như CPTPP hay EVFTA luôn có những cam kết cao về phát triển bền vững, cụ thể là gắn việc phát triển sản xuất và thương mại với các yêu cầu về bảo vệ môi trường.

Theo đó, các sản phẩm xuất khẩu, đặc biệt là những mặt hàng có nguồn gốc, đầu vào từ tự nhiên như thủy sản hay sản phẩm gỗ cần phải đáp ứng được các quy định về truy xuất nguồn gốc, cụ thể là các sản phẩm đó có được đánh bắt, khai thác một cách hợp pháp hay không.

Vì vậy một mặt, cần có những biện pháp nâng cao nhận thức của người nông dân, doanh nghiệp sản xuất, nhưng mặt khác cũng cần có những giải pháp, chế tài cụ thể đối với hành vi vi phạm các quy định về đánh bắt, khai thác nguồn tài nguyên trái phép.

Một vấn đề nữa, EVFTA được xây dựng trên nguyên tắc có đi có lại và cân bằng về lợi ích của cả hai bên. EU xóa bỏ thuế quan cho hàng hóa của Việt Nam có cơ hội lớn hơn trong việc xuất khẩu sang thị trường EU thì ngược lại chúng ta cũng phải có nghĩa vụ mở cửa thị trường của mình cho hàng hóa của châu Âu.

“Chúng ta cần phải tạo ra một môi trường cạnh bình đẳng, lành mạnh cho hàng hóa của cả hai bên”, Bộ trưởng Công thương nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo ông Tuấn Anh, EU có cơ cấu xuất nhập khẩu hàng hóa mang tính bổ trợ với Việt Nam và do vậy không trực tiếp cạnh tranh với hàng hóa cùng phân khúc của chúng ta.

Những mặt hàng mà EU có thế mạnh khi nhập khẩu vào thị trường Việt Nam như máy móc, thiết bị… sẽ giúp hỗ trợ cho ngành sản xuất trong nước giảm giá thành và nâng cao năng lực sản xuất, từ đó tạo ra những sản phẩm có sức cạnh tranh tốt hơn.

“Nếu EVFTA được ví như con đường cao tốc cho việc thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế thì hôm nay chúng ta đã tự tin sẵn sàng thông xe cho con đường đó để giúp cho các phương tiện lưu thông trên đó, chính là doanh nghiệp và nền kinh tế, được vận hành một cách thuận lợi, thông suốt và hiệu quả hơn”, Bộ trưởng Bộ Công thương phát biểu.

Theo các chuyên gia, EVFTA sẽ tạo ra động lực mạnh mẽ cho quan hệ thương mại Việt Nam và EU, hiện là đối tác thương mại lớn thứ tư, thị trường xuất khẩu thứ hai và nhà đầu tư đứng thứ năm của Việt Nam.

Hiệp định là cơ hội vàng để giúp hai bên đẩy mạnh hợp tác và cùng phát triển. Ngay sau khi EVFTA có hiệu lực, 84% các dòng thuế, chiếm 71% xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được giảm xuống mức 0%.

Sau 7 năm, 99,2% các dòng thuế, chiếm 99,7% xuất khẩu Việt Nam sang EU sẽ được loại bỏ. Đây là mức cam kết cao nhất mà một đối tác dành cho Việt Nam.

Mặt khác, người tiêu dùng Việt Nam sẽ được hưởng lợi khi 65% giá trị xuất khẩu của EU sang Việt Nam sẽ được miễn thuế nhập khẩu ngay sau khi thỏa thuận có hiệu lực. Phần còn lại sẽ được loại bỏ theo các lộ trình cam kết 10 năm...