Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang. Ảnh: Đ.X

Ngày 16/1, sau khi nghe tờ trình, thẩm tra ở hội trường, Quốc hội thảo luận tại tổ và hội trường cùng ngày về Dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.

Phân cấp không khéo sẽ mất cán bộ

Tại dự thảo nghị quyết, Chính phủ trình Quốc hội quyết định 8 cơ chế, chính sách đặc thù, trong đó có cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.

Phát biểu thảo luận tại tổ, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nêu rõ, dự thảo nghị quyết thể hiện các cơ chế mạnh mẽ chưa từng có. Các cán bộ phải làm “ngày đêm” để có.

“Nếu Quốc hội bấm nút thông qua, cho dù có lựa chọn phương án nào, chúng tôi vẫn cho là thành công. Bởi 8 cơ chế trình đều khác với luật, vượt lên trên luật”, Phó Thủ tướng nói.

Theo lãnh đạo Chính phủ, nguyên tắc lớn nhất của 8 cơ chế Chính phủ kiến nghị Quốc hội là phân cấp mạnh, tăng cường năng lực của cơ sở và đòi hỏi tăng cường kiểm tra, giám sát.

Từ ý kiến của đại biểu Quốc hội đặt ra về việc phân cấp cho huyện, xã, Phó Thủ tướng đặt vấn đề, phân cấp cho huyện, xã có kham nổi hay không?

“Nếu không khéo chúng ta sẽ mất cán bộ. Điện thoại của tôi nhận được rất nhiều tin nhắn của các cán bộ ở huyện, xã gửi “xin Phó Thủ tướng đừng giao cho em, là em đứt”. Nên đâu đó cũng có sự phân vân về phân cấp đến đâu".

"Nguyên tắc phải có tính khả thi và anh em dưới phải làm được. Cho nên, có thể có những điều mong muốn của đại biểu mà chúng tôi cân nhắc rất kỹ cũng chưa dám phân cấp”, ông Quang nêu.

Phó Thủ tướng chia sẻ thêm thực tế trình, đi xin nhưng không phải xin cái gì cũng được.

“Câu chuyện phải lựa cái gì được, cái gì không và người cho cũng lựa cái gì cho được cái gì không. Ví dụ liên quan ngân sách Nhà nước cho dù một đồng cũng phải cực kỳ chặt chẽ. Rất nhiều người “đi về nơi xa lắm” vì coi thường việc này. Chỉ cần mở mạng là có đủ”, ông Trần Lưu Quang nhấn mạnh.

Không có hỗ trợ từ Nhà nước, tái nghèo có thể xảy ra

Đồng ý cần phải có nghị quyết với cơ chế đặc thù, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Nguyễn Minh Đức (đoàn TP HCM) cho biết, qua giám sát việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia thấy có nhiều vướng mắc, bất cập.

Về ủy thác vốn cân đối ngân sách cho địa phương, nghị quyết nêu HĐND cấp tỉnh, huyện được bố trí vốn cân đối. Tuy nhiên, ông Đức cho rằng, cần phải đối chiếu so sánh với Luật Đầu tư công, làm rõ việc cấp tỉnh và huyện sẽ được quyết định số vốn là bao nhiêu.

“Quy định hiện nay là lửng lơ sẽ khó triển khai”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội nêu quan điểm.

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bình Định Lê Kim Toàn cũng cho rằng, cần có cơ chế linh hoạt trong dự toán, thanh quyết toán ngân sách trong cả giai đoạn cho 3 chương trình mục tiêu quốc gia, để khi cần điều chỉnh thì không vướng.

Về thí điểm phân cấp, ông Toàn đồng tình phân cấp nhưng băn khoăn việc thí điểm. Bởi theo tờ trình Chính phủ đề nghị giao mỗi tỉnh chọn 1 huyện để thí điểm, trong khi thời gian tới 2025 thời gian còn rất ngắn, nên tính hiệu quả, tác động không cao.

Do đó, ông Toàn đề nghị có quy định mở là có thể thực hiện theo quy định hiện hành hoặc phân cấp quyền quyết định sử dụng vốn cho UBND hoặc HĐND cấp tỉnh quyết định. Từ đó, giao đơn vị nào thực hiện mức độ ra sao sẽ do địa phương quyết định phù hợp thực tế, chứ không thí điểm cho cấp huyện.

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bình Định còn cho hay, người dân có tư tưởng chưa yên tâm thoát khỏi hộ nghèo, vì khoảng cách thu nhập giữa hộ nghèo và cận nghèo theo chuẩn đa chiều mới, vẫn còn mong manh.

“Nếu không có hỗ trợ từ Nhà nước, khả năng tái nghèo có thể xảy ra”, ông Toàn đề nghị kéo dài chính sách hỗ trợ an ninh với hộ nghèo trong giai đoạn đầu mới thoát nghèo, thời gian 3-5 năm, như hỗ trợ bảo hiểm y tế, học phí và các chính sách an sinh xã hội khác.

Theo chương trình kỳ họp bất thường lần thứ 5, Quốc hội sẽ xem xét thông qua nghị quyết sáng ngày 18/1.