(Thanh tra) - Theo Luật Thi hành án hình sự sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua, phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể khi tự nguyện, hiến cho người thân thích, có đủ điều kiện sức khỏe và tự chịu các chi phí hiến mô, bộ phận cơ thể.
Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Thi hành án hình sự sửa đổi chiều 10/12 với 437/438 đại biểu có mặt biểu quyết tán thành. Một trong những quy định mới là bổ sung quyền của pháp nhân về hiến mô, bộ phận cơ thể.
Theo luật này, phạm nhân có quyền được hiến mô, bộ phận cơ thể và được hưởng chế độ, chính sách theo quy định pháp luật về hiến mô, bộ phận cơ thể người.
Cùng với lao động, học tập, học nghề, phạm nhân được gặp, liên lạc với người thân thích, đại diện cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân và được tự mình hoặc thông qua người đại diện để thực hiện giao dịch dân sự theo quy định của pháp luật.
Phạm nhân cũng được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, hưởng chế độ, chính sách về bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật.
Trước khi Quốc hội biểu quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, một số ý kiến tán thành việc bổ sung quyền được hiến mô, bộ phận cơ thể của phạm nhân nhưng đề nghị bổ sung các điều kiện chặt chẽ.
Một số ý kiến đề nghị chưa nên quy định quyền này trong Luật Thi hành án hình sự sửa đổi.
Nêu quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ông Tùng nhấn mạnh việc bổ sung quyền của phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể là chính sách lớn, thể hiện sự nhân đạo của pháp luật.
Quy định này, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hộ cũng tạo điều kiện thiết thực để phạm nhân thể hiện sự hiếu nghĩa, hướng thiện và có cơ hội cứu giúp cho chính thân nhân của họ
Qua đánh giá tác động nhiều mặt, trên cơ sở nghiên cứu, tiếp thu tối đa ý kiến các đại biểu Quốc hội, các cơ quan thống nhất bổ sung quy định phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể; được hưởng chế độ, chính sách theo quy định pháp luật về hiến mô, bộ phận cơ thể người”.
Luật quy định rõ, phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể khi bảo đảm đủ các điều kiện: ttự nguyện hiến mô, bộ phận cơ thể; hiến mô, bộ phận cơ thể cho người thân thích của phạm nhân; đủ điều kiện sức khỏe để hiến mô, bộ phận cơ thể và bảo đảm sức khỏe để tiếp tục chấp hành án sau khi hiến mô, bộ phận cơ thể.
Phạm nhân phải tự chịu các chi phí hiến mô, bộ phận cơ thể và chăm sóc sức khỏe bản thân sau khi hiến mô, bộ phận cơ thể.
Cũng theo quy định của luật, phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể phải là người bị kết án về tội phạm ít nghiêm trọng hoặc tội phạm nghiêm trọng thuộc trường hợp phạm tội lần đầu và thời gian chấp hành án còn lại dưới 3 năm.
Chính phủ sẽ quy định chi tiết trình tự, thủ tục giải quyết trường hợp phạm nhân có nguyện vọng hiến mô, bộ phận cơ thể.
Về đề xuất cho phạm nhân được lưu trữ trứng, tinh trùng, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nếu bổ sung quy định này sẽ đặt ra yêu cầu nguồn lực rất lớn, đòi hỏi rất cao về chuyên môn, kỹ thuật y tế và quản lý giam giữ, khó bảo đảm tính khả thi trong điều kiện hiện nay.
Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu theo hướng không quy định về quyền của phạm nhân được lưu trữ trứng, tinh trùng trong luật này, đồng thời đề nghị Chính phủ nghiên cứu kỹ lưỡng về nội dung này và đề xuất tại thời điểm thích hợp.
Luật Thi hành án hình sự quy định nguyên tắc, trình tự, thủ tục, tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, người có thẩm quyền trong thi hành bản án, quyết định về án phạt tù, tử hình, trục xuất, cảnh cáo, cải tạo không giam giữ, cấm cư trú, quản chế, tước một số quyền công dân, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, án treo, tha tù trước thời hạn có điều kiện, hình phạt đình chỉ hoạt động có thời hạn, đình chỉ hoạt động vĩnh viễn, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định, cấm huy động vốn, biện pháp tư pháp.
Quyền, nghĩa vụ của người, pháp nhân thương mại chấp hành án hình sự, biện pháp tư pháp; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong thi hành án hình sự, biện pháp tư pháp; hợp tác quốc tế trong thi hành án hình sự, cũng được quy định trong luật.
Luật này có hiệu lực thi hành từ 1/7/2026.
Cũng trong chiều 10/12, Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú, với 426/430 đại biểu tán thành.
