(Thanh tra) - Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an khẳng định sẽ chỉnh lý dự thảo luật theo hướng quy định cụ thể các điều kiện phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể như phạm nhân tự nguyện, đủ sức khỏe, chỉ hiến mô, bộ phận cơ thể cho người thân của phạm nhân.
Sáng 12/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường Dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) và Dự thảo Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú. Một trong những vấn đề đại biểu quan tâm góp ý vào Dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) là quy định mới phạm nhân có quyền được hiến mô, bộ phận cơ thể; được lưu trữ trứng, tinh trùng theo quy định pháp luật.
Bổ sung quyền của phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể là nhân văn
Bày tỏ quan điểm tán thành, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thanh Sang (đoàn TP HCM) nhận định, quy định phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể rất nhân văn, nhân đạo và sâu sắc, thể hiện được nguyện vọng của gia đình, cho cộng đồng.
Song, theo ông Sang, đây là vấn đề rất nhạy cảm, bởi chủ thể là người đang thụ án. Trong khi, quy định mới chưa đánh giá đầy đủ tác động về chính trị, xã hội, pháp lý, cũng như điều kiện đảm bảo, đặc biệt là đánh giá về khả năng lao động, học tập, cải tạo của phạm nhân sau khi hiến mô.
“Tôi đề nghị chỉ cho phép phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể cho người thân thích của mình như ông, bà, cha, mẹ, cô, bác, anh, chị…”, ông Sang góp ý.
Kèm theo, ông Sang cho rằng, cần phải có những điều kiện hết sức chặt chẽ, như: phạm nhân tự nguyện, không vì mục đích lợi nhuận, có đủ điều kiện sức khỏe, và người đó phải còn thời gian thi hành hình phạt tù từ 5 năm trở xuống.
“Quy định như vậy để thí điểm, thực hiện sẽ thận trọng hơn”, đại biểu đoàn TP Hồ Chí Minh nêu quan điểm.
Chung mối quan tâm, đại biểu Quốc hội Tô Văn Tám (đoàn Quảng Ngãi) nói, dự thảo luật bổ sung quyền được hiến mô, một phần bộ phận cơ thể, được lưu trữ trứng, tinh trùng của phạm nhân là “quy định thể hiện điểm tiến bộ, nhân văn trong pháp luật, phản ánh sự tôn trọng các quyền cơ bản của con người, ngay cả khi họ đang chấp hành án phạt tù”.
“Quy định cũng thể hiện giá trị nhân phẩm của họ vẫn được bảo vệ và cũng thể hiện sự nhân đạo, nhân văn trong tư duy quản lý hình sự của nước ta: Không chỉ trừng phạt mà cao hơn là giáo dục, cải tạo và tôn trọng nhân phẩm con người”, ông Tám nói.
Dù vậy, đại biểu Tám cho rằng, các quy định này cần chặt chẽ hơn, tạo điều kiện cho phạm nhân và các cơ quan khác thực hiện, cũng như để tránh sự lạm dụng, lợi dụng quyền này trong quá trình thực hiện.
Ông cũng băn khoăn khi dự thảo luật đã quy định giải quyết nguyện vọng hiến mô, bộ phận cơ thể người, nhưng chưa có quy định giải quyết nguyện vọng được lưu giữ trứng và tinh trùng như thế nào.
Từ đó, ông đề nghị ban soạn thảo luật bổ sung thêm để quy định đầy đủ hơn và dễ thực hiện hơn.
Phạm nhân phải tự chịu các chi phí hiến mô, bộ phận cơ thể
Giải trình sau đó, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an thay mặt cơ quan soạn thảo dự án luật tiếp thu ý kiến đại biểu.
Theo Bộ trưởng Bộ Công an, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ phối hợp với cơ quan thẩm tra để chỉnh lý dự thảo luật trên cơ sở nguyên tắc phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể khi đảm bảo đủ các điều kiện như: tự nguyện hiến mô bộ phận cơ thể; đủ điều kiện sức khỏe để hiến mô, bộ phận cơ thể và đảm bảo sức khỏe tiếp tục thi hành án sau khi hiến mô, bộ phận cơ thể.
Điều kiện nữa là, phạm nhân phải tự chịu các chi phí hiến mô, bộ phận cơ thể, chăm sóc sức khỏe bản thân sau khi hiến mô, bộ phận cơ thể.
Phạm nhân được thực hiện quyền này cũng phải là người bị kết án về tội phạm ít nghiêm trọng hoặc tội phạm nghiêm trọng thuộc trường hợp tội phạm lần đầu và thời gian chấp hành án dưới 3 năm.
Bộ trưởng Bộ Công an nhấn mạnh thêm điều kiện phạm nhân hiến mô, bộ phận cơ thể cho người thân nhân của phạm nhân.
Về quyền lưu trữ trứng và tinh trùng của phạm nhân, một số ý kiến đại biểu cho rằng quy định này mang tính nhân văn, nhân đạo, tiến bộ, nhưng không nên quy định trong luật vì thiếu tính khả thi do việc này đòi hỏi kỹ thuật y tế cao, chi phí lớn, khó thực hiện tại các cơ sở giam giữ.
“Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ phối hợp với cơ quan thẩm tra để nghiên cứu cân nhắc kỹ trước khi báo cáo với Quốc hội thông qua dự án luật”, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an nói.
Bộ trưởng Bộ Công an nhấn mạnh thêm, việc xây dựng Dự án Luật Thi hành án hình sự sửa đổi, Dự án Luật Thi hành tạm giữ tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú nhằm thể chế hóa quan điểm của Đảng, Nhà nước về hoàn thiện, sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và cơ chế thi hành án hình sự, thi hành tạm giữ, tạm giam.
2 dự thảo luật cũng nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn với đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật.
Theo chương trình nghị sự, Dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) sẽ được Quốc hội xem xét thông qua trong kỳ họp 10 này.
