Ủy ban Tư pháp họp phiên toàn thể lần thứ bảy. Ảnh: TN

Chiều ngày 5/9, Ủy ban Tư pháp họp phiên toàn thể lần thứ bảy thẩm tra báo cáo công tác phòng, chống tham nhũng năm 2017.

Kỷ luật 25 người đứng đầu để xảy ra tham nhũng

Trình bày báo cáo, Phó Tổng Thanh tra Đặng Công Huẩn cho hay, công tác phòng, chống tham nhũng năm 2017 đạt kết quả tích cực trên nhiều mặt.

Số người đã kê khai tài sản, thu nhập năm 2016 là 1.113.422 người; công khai hơn 1.111.818 bản kê khai; 77 người được xác minh tài sản, thu nhập.

Qua việc xác minh tài sản, thu nhập của cơ quan có thẩm quyền, phát hiện và xử lý 3 trường hợp vi phạm về khai tài sản, thu nhập, tại Bộ Công thương, TP Hà Nội và Đồng Nai, trong đó có cả cán bộ cao cấp.

Liên quan xử lý trách nhiệm của người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng năm 2017, đã kỷ luật 25 trường hợp. Trong đó, Quảng Nam (1 người); Kiên Giang ( 9 người); An Giang (4 người); Bình Thuận (2 người); Điện Biên (2 người); Quảng Ngãi (2 người); Hậu Giang (3 người); Bộ Tài Chính (2 người).

Các cơ quan chức năng đã chủ động phối hợp trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng; nhiều vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm đã được khẩn trương xét xử nghiêm minh….

“Kết quả phòng chống tham nhũng thời gian qua đã có tác dụng răn đe nhất định và góp phần làm giảm tham nhũng”, ông Đặng Công Huẩn nhấn mạnh.

Tuy nhiên, Chính phủ cho rằng, công tác này tuy tạo được sự thay đổi tích cực nhưng vẫn chưa thực sự mang tính đột phá. Tham nhũng vẫn diễn ra nghiêm trọng, phức tạp, tinh vi, nhất là trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng; quản lý, sử dụng đất đai, quản lý, khai thác tài nguyên, khoáng sản và đầu tư công….

Phát hiện bản kê khai không đúng còn quá ít

Theo nhóm nghiên cứu của Ủy ban Tư pháp, số lượng bản kê khai đang được quản lý tại các cơ quan, đơn vị trong năm 2017 là rất lớn, hầu hết đã được công khai nhưng chỉ một tỷ lệ rất nhỏ được xác minh.

“Số lượng phát hiện bản kê khai không đúng còn quá ít”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh và lưu ý, qua phản ánh của báo chí, dư luận nhân dân thấy còn có nhiều trường hợp kê khai tài sản, thu nhập không đúng nhưng còn chậm được xử lý như việc kê khai tài sản của ông Phạm Sỹ Quý, Giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh Yên Bái.

Cũng theo ông Cường, xác minh tài sản 77 người, phát hiện xử lý 3 trường hợp vi phạm về kê khai tài sản, thu nhập cho thấy biện pháp phòng ngừa này còn mang tính hình thức, hiệu quả thấp.

Nguyên nhân được nhóm nghiên cứu đưa ra là do quy định của pháp luật về căn cứu xác minh tài sản chưa đầy đủ, về công khai bản kê khai tài sản, thu nhập chưa phù hợp, còn nhiều cơ quan đầu mối được giao thẩm quyền quản lý, xác minh bản kê khai.

Việc kê khai thu nhập, đặc biệt là nhu nhập ngoài lương chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng thu nhập nhưng chưa có cơ chế kiểm soát chặt chẽ và chưa có chế tài xử lý tài sản kê khai không trung thực, tài sản không chứng minh, giải trình được nguồn gốc hợp pháp…

Còn việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu để xảy ra tham nhũng tại cơ quan, tổ chức, đơn vị, theo Nhóm nghiên cứu, vẫn còn bị xem nhẹ và chưa tương xứng với số vụ án tham nhũng được đưa ra xét xử thời gian qua.

Dự báo tham nhũng tiếp tục có dấu hiệu giảm

Chính phủ dự báo, tình hình tham nhũng năm 2018 tiếp tục có dấu hiệu giảm.

Để tiếp tục ngăn chặn, từng bước đầy lùi tệ nạn tham nhũng, theo Phó Tổng Thanh tra, Chính phủ sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền, phổ biến giáo dục về phòng, chống tham nhũng; rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý kinh tế - xã hội nhất là các lĩnh vực dễ xảy ra tham nhũng.

Đẩy mạnh cải cách hành chính; tăng cường thanh tra, kiểm toán các lĩnh vực nhạy cảm, có nhiều dư luận về tham nhũng như đất đai, tài nguyên khoáng sản, các dự án đầu tư theo hình thức BOT, BT….

Cùng với đó, đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử các vụ án kinh tế, tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp nhất là những vụ việc, vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng theo dõi, chỉ đạo.

“Kiên quyết xử lý nghiêm minh các tổ chức, cá nhân có sai phạm liên quan đến các dự án lớn thua lỗ, kéo dài, dư luận xã hội quan tâm”, ông Đặng Công Huẩn cho hay.

“Đề nghị Chính phủ cần làm rõ hơn căn cứ dự báo tình hình tham nhũng năm 2018 sẽ tiếp tục giảm”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nói.

Nhóm nghiên cứu cũng đề nghị, Chính phủ nêu rõ địa chỉ cụ thể của những tồn tại, hạn chế về phòng, chống tham nhũng trong ngành, lĩnh vực nào; địa phương nào và trách nhiệm thuộc về cá nhân nào và có giải pháp cụ thể để khắc phục tình trạng này.

“Cần tiếp tục hoàn thiện thể chế theo hướng cá thể hoá trách nhiệm công vụ, đi đôi với chính sách phù hợp, khen thưởng, kỷ luật nghiêm minh; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra chế độ công vụ, có cơ chế hữu hiệu để loại khỏi bộ máy Nhà nước những cán bộ, công chức, viên chức thoái hoá, biến chất”, ông Cường nhấn mạnh.

Theo báo cáo của Chính phủ, trong năm 2017, qua công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo ngành Thanh tra đã phát hiện 76 vụ, 141 đối tượng có hành vi tham nhũng và liên quan đến tham nhũng. Trong đó qua tự kiểm tra nội bộ phát hiện 12 vụ, 21 đối tượng; qua công tác thanh tra 44 vụ, 85 đối tượng; qua giải quyết khiếu nại, tố cáo 17 vụ, 35 đối tượng.

Từ 1/10/2016 đến 31/7/2017, các cơ quan điều tra trong CAND đã thụ lý điều tra 282 vụ án, 628 bị can phạm tội về tham nhũng (khởi tố mới 195 vụ, 393 bị can). Kết luận điều tra 122 vụ. 355 bị can; đình chỉ điều tra 5 vụ, 1 bị can; tạm đình chỉ 2 vụ, 8 bị can; hiện đang điều tra 145 vụ, 251 bị can.

Viện Kiểm sát các cấp đã truy tố 241 vụ, 595 bị can về các tội danh tham nhũng.

TAND các cấp đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 300 vụ với 706 bị cáo; đã xét xử sơ thẩm 145 vụ, 328 bị cáo về các tội danh tham nhũng, trong đó tỷ lệ tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng chiếm 50%.

Các vụ án, vụ việc tham nhũng năm 2017 gây thiệt hại trên 1.351 tỷ đồng, đã thu hồi, kê biên 158,8 tỷ đồng, 314.000 USD và 4 căn nhà, 1 chung cư.

Thảo Nguyên