(Thanh tra) - Lưu ý chọn người giỏi làm chấp hành viên chứ không phải “người thi giói”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đồng thời nhấn mạnh, chuyển đổi số, sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia để xác minh tài sản của người phải thi hành án dân sự.
Góp ý vào Dự thảo Luật Thi hành án dân sự sửa đổi sáng 12/8, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, dự luật này không chỉ nhằm hoàn thiện khung pháp lý, tháo gỡ những vướng mắc khó khăn trong thực tiễn, mà còn góp phần đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, thúc đẩy công lý trong thi hành án dân sự.
Nhận định thi hành án dân sự “hết sức phức tạp”, Chủ tịch Quốc hội chia sẻ, “tôi từng công tác ở cấp huyện, tỉnh, thành phố, thấy việc thi hành án dân sự vô cùng khó khăn và rất phức tạp. Cán bộ thi hành án dân sự cũng bị kỷ luật, rồi xử lý hình sự”.
Từ thực tế đó, theo Chủ tịch Quốc hội, sửa Luật Thi hành án dân sự lần này cần làm kỹ để tránh những vấn đề trên.
Đi vào vấn đề cụ thể, Chủ tịch Quốc hội đề cập đến việc bổ nhiệm chấp hành viên trong thi hành án. Theo ông, cần cân nhắc kỹ để “chọn người giỏi chứ không phải chọn người thi giỏi”, bởi chọn người giỏi mới đảm bảo thực thi pháp luật tốt, còn người thi giỏi mà không có kinh nghiệm thì… cũng khó.
Dự thảo luật sửa đổi, bổ sung quy định về chấp hành viên theo hướng: bỏ các quy định trong luật và giao Chính phủ quy định tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức chấp hành viên.
Minh bạch, công khai trong thi hành án dân sự
Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh phải ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số để số hóa hồ sơ thi hành án, triển khai phần mềm thụ lý tổ chức thi hành án, xây dựng hệ thống thông báo thi hành án trực tuyến, nhằm nâng cao hiệu quả xử lý và thu hồi tài sản.
“Nếu chúng ta số hóa, chuyển đổi số sẽ nâng tính minh bạch, công khai trong thi hành án dân sự”, ông Trần Thanh Mẫn nói và nhấn mạnh, cần sử dụng các cơ sở dữ liệu quốc gia để xác minh tài sản của người người thi hành án.
Vẫn theo Chủ tịch Quốc hội, cần đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động thi hành án dân sự, nhưng cũng phải hoàn thiện hệ thống chế tài với hành vi cản trở thi hành án và quy định rõ trách nhiệm của cơ quan chức năng hỗ trợ người được thi hành án.
Dự thảo Luật Thi hành án dân sự sửa đổi có 5 chương, 96 điều, dự kiến được Quốc hội cho ý kiến, xem xét thông qua tại kỳ họp 10 tới đây.
Một trong những điểm mới, theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi là, dự thảo luật đã bổ sung nguyên tắc tăng cường sử dụng, ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, hiện đại hóa hoạt động thi hành án dân sự.
Cơ quan thi hành án dân sự dự kiến được quyền chủ động ra quyết định thi hành án đối với khoản bồi thường cho tổ chức, cá nhân được tuyên trong bản án, quyết định hình sự trong trường hợp cơ quan này đã thu được tiền ở giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử.
Dự thảo luật cũng phương thức thông báo thi hành án trực tiếp bằng phương tiện điện tử bên cạnh các phương thức khác nhằm giải quyết khó khăn, giảm thiểu chi phí và tăng cường ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong thông báo thi hành án dân sự, đặc biệt là các vụ đại án.
Lo ngại tùy tiện trong cưỡng chế thu tiền của người phải thi hành án
Dự thảo luật sửa đổi Điều 49 quy định về áp dụng biện pháp cưỡng chế thu tiền của người phải thi hành án.
Cụ thể, bổ sung quyền của chấp hành viên được thu tiền của người phải thi hành trong trường hợp phát hiện tổ chức, cá nhân đang phải trả tiền cho người phải thi hành án mà khoản tiền đó đã được xác định bằng bản án, quyết định của Tòa án.
Trường hợp người thứ ba đang giữ hoặc phải trả tài sản cho người phải thi hành án mà tài sản đó đã được xác định bằng bản án, quyết định của tòa án đang có hiệu lực pháp luật thì chấp hành viên cũng được áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành án đối với tài sản đó để thu tiền thi hành án.
Nêu quan điểm của cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban này cho rằng, nội dung sửa đổi, bổ sung tại Điều 49 “không hợp lý và khó có tính khả thi”.
Do đo, cơ quan thẩm tra đề nghị không bổ sung hoặc có phương án chỉnh lý phù hợp. Bởi, tiền không phải là vật đặc định nên khó xác định được khoản tiền nào mà tổ chức, cá nhân đang trả cho người phải thi hành án chính là khoản tiền đã được xác định bằng bản án, quyết định của tòa án đang có hiệu lực pháp luật.
“Quy định trên có thể sẽ dẫn đến sự lạm dụng, tùy tiện trong áp dụng, xâm phạm quyền tài sản của công dân”, theo ông Tùng.
Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng lưu ý, việc mở rộng biện pháp cưỡng chế với “tài sản” trong trường hợp người thứ ba đang giữ hoặc phải trả tài sản cho người phải thi hành án, cũng không phù hợp với tính chất của biện pháp cưỡng chế “thu tiền của người phải thi hành án”, trong khi luật đã quy định riêng về biện pháp cưỡng chế kê biên tài sản.
