Bộ trưởng Công thương: Không có chuyện điều hành giá điện gây thua lỗ cho ngành điện. Ảnh: P.Thắng

Sáng 21/8, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cùng bộ trưởng các bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Văn hóa Thể thao và Du lịch trả lời chất vấn tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Biểu giá điện mới sẽ giảm bù chéo

Quan tâm đến cơ cấu biểu giá điện, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nói: Tiền điện sinh hoạt tính theo 6 bậc thang hiện nay chưa phù hợp thực tế tiêu dùng của người dân.

Ông Hòa ví dụ mức sử dụng bậc 1 (0-50 kWh) là quá thấp. “Bộ Công Thương có giải pháp sửa biểu giá điện thế nào để phù hợp hơn?", đại biểu đoàn Đồng Tháp chất vấn và hỏi thêm rằng có thể xem xét miễn thuế VAT 10% với hóa đơn tiền điện, để hỗ trợ người dân, nhất là hộ nghèo hay không.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho hay, biểu giá điện bậc thang là mô hình phổ biến, nhiều quốc gia sử dụng, bởi khuyến khích các khách hàng sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả.

Theo Quyết định 28/2014 của Thủ tướng, biểu giá điện bán lẻ gồm 6 bậc. Tuy nhiên, biểu giá này bộc lộ bất cập nên thời gian qua Bộ Công Thương đã nghiên cứu, sửa đổi.

Ông Diên thông tin, Bộ Công thương vừa trình Chính phủ dự thảo quyết định sửa đổi Quyết định 28. Trong đó, cách tính tiền điện sinh hoạt được rút xuống còn 5 bậc, thay vì 6 bậc như hiện hành. Bậc rẻ nhất tính cho hộ gia đình dùng dưới 100 kWh thay vì 50 kWh hiện nay để hỗ trợ người nghèo. Còn cao nhất (bậc 5) từ 701 kWh trở lên.

Ngoài ra, giá điện cho nhóm khách hàng (sản xuất, kinh doanh, dịch vụ...) cũng được điều chỉnh. “Việc này để dần xóa khoảng cách bất hợp lý, tiệm cận hơn thị trường và tiến tới xóa bù chéo", Bộ trưởng Công Thương nói.

Về thuế VAT trong hoá đơn tiền điện, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói, đây là quy định của Luật Thuế để đáp ứng với mọi hàng hoá, dịch vụ khi giao dịch. “Có bỏ được thuế này trong hoá đơn tiền điện hay không thì Bộ trưởng Bộ Tài chính trả lời rõ hơn”, theo lời ông Nguyễn Hồng Diên.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc. Ảnh: P.Thắng

“Chia lửa”, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách Nhà nước. Việc giảm thuế để giải quyết một lĩnh vực có biến động lớn về giá là không hợp lý.

Theo ông Phớc, thời gian qua, Quốc hội đã giảm thuế cho các doanh nghiệp, hộ kinh doanh (giảm khoảng 200 nghìn tỷ đồng). Còn liên quan đến điện bậc thang, điện sinh hoạt đã có quy định hỗ trợ hộ nghèo, gia đình chính sách; áp dụng điện bậc thang đối với hộ gia đình sử dụng tiết kiệm điện.

Điều hành giá điện là nguyên nhân gây thua lỗ cho ngành điện?

Cũng chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, đại biểu Huỳnh Thanh Phương (đoàn Tây Ninh) cho biết, cử tri và nhiều chuyên gia cho rằng điều hành giá điện có nhiều bất cập và đây là một trong những nguyên nhân quan trọng gây thua lỗ cho ngành điện trong năm 2022 và năm 2023.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Công thương cho biết giải pháp điều hành giá điện một cách tốt nhất trong thời gian tới?

Đáp lại, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định “không có chuyện” do điều hành giá điện gây thua lỗ cho ngành điện. Bởi theo ông, Bộ Công thương quản lý Nhà nước chỉ thực hiện 3 chức cơ bản: Quy hoạch, kế hoạch; cơ chế chính sách; thanh tra, kiểm tra. “Trong tham mưu xây dựng cơ chế, chính sách, nhất là chính sách về giá điện vừa qua là thực hiện tuân thủ theo đúng quy định của luật pháp hiện hành, nhất là Luật Điện lực và Luật Giá”, Bộ trưởng Bộ Công thương nhấn mạnh.

Các đại biểu Quốc hội tại phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (đầu cầu nhà Quốc hội). Ảnh: P.Thắng

Giải thích về việc thua lỗ của ngành điện, theo ông Diên, điện là một trong những mặt hàng phải bảo đảm bình ổn giá theo chỉ đạo của Nhà nước. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) là đơn vị duy nhất có chức năng mua bán điện, cung ứng điện, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

EVN phải mua với cơ chế giá thị trường, nhưng đầu ra thì phải bình ổn giá, tránh ảnh hưởng tới đời sống người dân, sản xuất. “Có thời điểm, giá mua vào và bán ra của EVN chênh lệch khoảng 208-216 đồng 1 kWh”, ông Diên thông tin.

Để EVN không bị thua lỗ trong tương lai, ông Diên cho biết, ngành Công thương đang tham mưu với Chính phủ sửa đổi, bổ sung Luật Điện lực theo hướng xóa bù chéo giữa các khách hàng sử dụng điện; tính đúng, tính đủ, tính hết giá thành điện năng, trong đó có giá sản xuất điện, giá điều độ vận hành hệ thống điện.

Ông Diên cũng cho biết, Chính phủ đã quyết định chính thức chuyển Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia (A0) về Bộ Công Thương. Điều này, theo ông Diên, sẽ bảo đảm được sự minh bạch, công bằng trong điều độ vận hành hệ thống điện, công bằng giữa các đối tượng phát điện và đối tượng sử dụng điện.

Thêm nữa, Chính phủ đã ban hành nghị định về mua bán điện trực tiếp với khách hàng sử dụng điện lớn. Và sắp tới, Chính phủ sẽ ban hành nghị định về khuyến khích điện mặt trời áp mái.

Các giải pháp trên, theo Bộ trưởng Bộ Công thương “từng bước làm cho thị trường điện sẽ hoàn hảo hơn”.

“Hiện thị trường phát điện cạnh tranh và thị trường mua buôn điện cạnh tranh đã thực hiện tương đối tốt. Còn thị trường bán lẻ điện cạnh tranh sẽ tiếp tục được nghiên cứu hoàn thiện trong Dự thảo Luật Điện lực và sửa đổi các quy định hiện hành”, ông Nguyễn Hồng Diên  nói.

Trước đó, Dự thảo Luật Điện lực (sửa đổi) được Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến hôm 19/8, đã bổ sung quy định để giảm bù chéo trong cơ cấu giá bán lẻ điện. Cơ chế giá điện cũng được áp dụng phù hợp với các nhóm khách hàng có mức tiêu thụ điện lớn.

Thẩm tra nội dung, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng các quy định về giảm bù chéo này chưa được thể hiện cụ thể. Cơ quan thẩm tra đề nghị dự thảo luật cần đưa ra nguyên tắc, lộ trình rõ ràng hơn về xóa bỏ bù giá chéo giữa các nhóm khách hàng, đảm bảo bình đẳng xã hội.