Thanh tra Chính phủ phát hiện ra nhiều sai phạm trong quá trình thi công đường cao tốc TP HCM - Trung Lương

D.A đường ôtô cao tốc TP HCM - Trung Lương là D.A đầu tiên do các nhà thầu trong nước tự thiết kế, thi công trong điều kiện một số chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật chưa được ban hành, đi qua vùng địa chất phức tạp. Chủ đầu tư và các cơ quan chức năng, nhà thầu tham gia đã có nhiều cố gắng trong việc triển khai D.A và đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, theo kết luận của TTCP, vẫn xảy ra một số khuyết điểm, sai phạm.

D.A chia thành 17 gói thầu và được thực hiện theo hình thức chỉ định thầu. Chủ đầu tư D.A là Bộ GTVT, đại diện chủ đầu tư là Ban Quản lý (BQL) D.A Mỹ Thuận. TTCP chỉ tiến hành thanh tra một số hợp đồng thuộc 8/17 gói thầu (trong đó 7/8 gói thầu thuộc tuyến cao tốc; 1 gói thuộc tuyến đường dẫn). Kết luận số 3659 nêu rõ: Ngay từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư, theo đánh giá của cơ quan chức năng, chất lượng chuẩn bị đầu tư cho công trình này là thấp. Do cả phía tư vấn lập D.A, tư vấn thẩm định không nghiên cứu kỹ lưỡng quá trình thiết kế và thẩm định, dẫn đến phải điều chỉnh tổng mức đầu tư. Tổng vốn đầu tư ban đầu hơn 6.500 tỷ đồng, nhưng đã phải điều chỉnh lên gần 9.900 tỷ đồng, trội hơn 3.000 tỷ đồng. Mặt khác, các đơn vị chức năng cũng chưa làm rõ hiệu quả kinh tế khi điều chỉnh các hạng mục kỹ thuật, biện pháp thi công công trình, không đúng với quy định tại Nghị định số 9/2007/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý chi phí đầu tư và xây dựng. Việc này làm tăng tổng mức đầu tư trên 673 tỷ đồng.

Trong quá trình thực hiện đầu tư, việc khảo sát địa chất đã không phản ánh hết được điều kiện địa chất khu vực xây dựng. Khi tính toán xử lý nền đất yếu của một số hạng mục, các đơn vị liên quan chưa cập nhật hết điều kiện địa chất bất thường dẫn đến kết quả tính toán không phù hợp với thực tế. Khi kiểm tra gói thầu số 7 và số 9, tại một số vị trí trên mặt cắt ngang, chiều dày của đệm cát thoát nước không bảo đảm quy định. Ví dụ gói thầu số 9 có chiều dày lớp đất yếu tới 26m và có mạch nước ngầm, nhưng việc khảo sát thiết kế kỹ thuật đã không phát hiện ra. Bên cạnh đó, thiết kế thiếu tính đồng bộ về kích thước hình học của dải phân cách tuyến cao tốc dẫn đến có đoạn không xử lý được việc chống lóa mắt của đèn pha chạy ngược chiều về ban đêm; D.A không thực hiện khoan khảo sát trong bước thiết kế bản vẽ thi công mà tận dụng lại số liệu khoan địa chất bước thiết kế kỹ thuật là sai quy định so với Thông tư số 06/2006/TT-BXD của Bộ Xây dựng. Đến nay, một số gói thầu vẫn còn lún khi đưa vào khai thác sử dụng và tiếp tục bù lún bằng bê tông nhựa hạt mịn làm thiệt hại về kinh tế của D.A. Điều đặc biệt “khó hiểu” là, công trình đã được mua bảo hiểm, nhưng đến thời điểm thanh tra, BQL D.A Mỹ Thuận vẫn chưa làm đủ thủ tục để yêu cầu Cty Bảo hiểm AAA thực hiện bồi thường theo hợp đồng.

Đối với khâu nghiệm thu, thanh quyết toán, BQL D.A Mỹ Thuận đã nghiệm thu, thanh toán cho nhà thầu khi chưa đủ cơ sở, có chỗ sai về khối lượng, định mức, đơn giá với số tiền trên 32,7 tỷ đồng. Tại thời điểm kết thúc thanh tra, BQL D.A đã thu hồi trên 11 tỷ đồng, bổ sung thủ tục thanh toán trên 6 tỷ đồng, số còn lại hơn 15,57 tỷ đồng vẫn chưa thực hiện thu hồi. Một điểm đáng lưu ý mà kết luận trên có nêu rõ: 4 Bộ: GTVT, Kế hoạch - Đầu tư, Tài chính, Xây dựng thống nhất cho phép BQL D.A Mỹ Thuận áp dụng tỷ lệ tiết kiệm 2%, trong khi còn có những ý kiến khác nhau xác định thời gian hoàn thành D.A (nếu chưa hoàn thành, chỉ được áp dụng tỷ lệ 5%). Do đó, BQL D.A đã thanh toán thêm cho các nhà thầu trên 209 tỷ đồng do giảm tỷ lệ tiết kiệm từ 5% xuống còn 2%, song các cơ quan này đã không báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định…

Ngoài ra, TTCP cũng yêu cầu Bộ GTVT chỉ đạo BQL D.A Mỹ Thuận tiếp tục thực hiện kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước; thu hồi của các nhà thầu khi quyết toán các gói thầu hơn 15,5 tỷ đồng, trong đó hơn 2,8 tỷ đồng do thanh toán sai khối lượng, đơn giá, định mức; hơn 12,7 tỷ đồng do điều chỉnh định mức cấp phối bê tông C50 đúc dầm Super Tee của Tổng Cty Xây dựng Thăng Long, Cty Cổ phần Vinaconex Sài Gòn, Cty Cổ phần Bê tông 620 Châu Thới. Đồng thời, Bộ GTVT cần chỉ đạo BQL D.A tiến hành các thủ tục bồi thường bảo hiểm đối với gói thầu số 7 và 3 theo đúng quy định…

Kim Chi