Nhiều nhà trong ngõ rất rộng, trước đây cho thuê một phòng 25m² cũng được 8 - 9 triệu đồng/tháng, nay chỉ dám kêu 2 triệu đồng cũng khó vì taxi không vào được. Có người ốm đau là phải khiêng ra tận ngoài đường phố chính mới thuê xe chở đi bệnh viện. Vì thế, ai có điều kiện là bán nhà rẻ rồi chuyển đi nơi khác ở.

Khi được hỏi, anh tôi ngậm ngùi: “Thời buổi đất lên giá, tổ dân phố họp đề nghị mỗi nhà trả lại phần đất lỡ xây trên ngõ, họ đòi phải đền bù hơn trăm triệu 1m². Giá như mọi người đều vì cái chung thì đâu đến nỗi này”! 

Ở thành phố, có những ngõ hẻm trước đây rộng 4 - 5m, nay 1 chiếc taxi vào cũng khó khăn. Nạn nhảy dù, lấn chiếm diễn ra tràn lan, mạnh ai nấy xây tường, xí phần, làm chỗ ở tạm, lâu dần xin hợp thức hóa hoặc bán đi bán lại…

Ở nông thôn, những con đường làng, ngõ xóm thoáng đãng xưa kia rộng 6m, 7m, nay ngày càng bị thu hẹp lại, có nơi chỉ còn trên dưới 2m. Mặc dù nhiều nhà có hàng trăm, hàng nghìn m² đất chưa hề sử dụng đến, nhưng vẫn thi nhau xây tường rào lấn chiếm ngõ đi chung để đất nhà mình được rộng thêm như: Đào rộng ao thả cá, xây chuồng trại, bếp, nhà trên lối đi chung, đất chùa, đất công… Ai nói mặc ai, ai lên tiếng bất bình là chửi bới, lăng mạ. Còn chính quyền địa phương nhiều nơi lại cho là chuyện nhỏ, va chạm thường tình ở láng giềng, lối xóm, ngại đụng chạm, rồi tặc lưỡi cho qua, bất chấp kỷ cương, luật lệ. Không biết, khi xảy ra sự cố về thiên tai, hỏa hoạn… thì hậu quả sẽ ra sao?

Theo quy định của Luật Đất đai, nguồn gốc đất tự khai thác, sử dụng từ năm 1993 trở về trước, một số trường hợp được nộp thuế, lệ phí rồi được hợp thức hóa để cấp sổ đỏ. Đây là kẽ hở để nhiều người lợi dụng và càng làm gia tăng nạn lấn chiếm đất công, đường ngõ đi chung.

Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 quy định bổ sung về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cũng còn nhiều điểm chưa sát với thực tế. Nếu là đất tự vỡ hoang, khai thác ngoài đồng, ngoài bãi, bờ sông… và không phải là nơi đi lại, giao thông thì phải đóng thuế và các lệ phí để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là rất đúng. Thế nhưng, trên thực tế, nhiều trường hợp là đất “vỡ hoang” trên ngõ đi chung, “khai thác” đất công chưa được sử dụng, sau đó chỉ đóng một ít lệ phí, thuế và làm luật, là được phép sử dụng lâu dài hoặc chuyển nhượng, mua đi bán lại. Điều này thể hiện sự coi thường kỷ cương phép nước và gây bức xúc trong cộng đồng dân cư.

Thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW ngày 5/8/2008, Hội nghị Trung ương lần thứ 7 (Khóa X); Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 4/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình Mục tiêu quốc gia, xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020, nhiều hộ gia đình trên khắp cả nước đã tự nguyện hiến đất thổ cư để giúp chính quyền địa phương và Nhà nước mở rộng đường xá, giao thông, thực hiện các công trình phúc lợi công cộng. Đó là những tấm gương sáng rất đáng trân trọng và học tập, cần nhân rộng khắp mọi nơi.
   
Rất mong các cơ quan chức năng và các cấp chính quyền lưu ý đến những điều tưởng như nhỏ nhặt trên, nhưng đã ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của nhiều người dân.

Hoàng Lanh