Khu nghĩa trang của dòng họ Nguyễn Tất và khu mộ phần của các vị Tổ tướng vốn là nơi an nghỉ của Lê triều Tiến phụ quốc Đại tướng quân, Tào Xuyên hầu Nguyễn Tướng quân và Lê triều Đô đốc Đồng chi Quận công Nguyễn Tướng quân. Ông Nguyễn Tất Tố (913 - 984, là Cao tổ của dòng họ Nguyễn Tất) được Ngô Quyền giao chỉ huy đội chiến thuyền chống lại mũi tiến công của quân Nam Hán và cùng các tướng lĩnh khác làm nên chiến thắng Bạch Đằng năm 938. Cũng theo người trong họ nay còn sống, dấu ấn của mộ phần đã được ghi lại trong các sắc phong qua các thời kì.
Trải qua năm tháng, nay khu phần mộ này nằm ở xã Yên Ninh, huyện Ý Yên, đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với tổng diện tích 160m2. Khu mộ này cũng chưa được các cơ quan có thẩm quyền xếp hạng di tích lịch sử văn hóa.
Theo phản ánh, cuối năm 2013, trong quá trình thực hiện dự án xây dựng khu sản xuất, kinh doanh đồ gỗ của Công ty Sơn Lâm - một doanh nghiệp địa phương, khu mộ nói trên đã bị xâm phạm nghiêm trọng. Công ty Sơn Lâm đã cưỡng chế, san lấp mặt bằng và di dời các ngôi mộ của dòng tộc đi nơi khác mà không thông báo cho dòng họ Nguyễn.
Làm việc với đại diện lãnh đạo của công ty, ông Dương Văn Sơn, Giám đốc Công ty Cổ phần Đồ gỗ Cường Thịnh (là chủ đầu tư của Công ty Sơn Lâm) cho biết: Công ty không làm sai pháp luật hiện hành cũng như không vi phạm về các tiêu chuẩn đạo đức, nhất là đối với vấn đề mồ mả. Cụ thể: Ngày 24/5/2013, UBND tỉnh Nam Định đã ra Quyết định 852/QĐ-UBND, cho phép Công ty Cổ phần Đồ gỗ Cường Thịnh xây dựng Xưởng chế biến, sản xuát đồ gỗ, hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu tại khu đất ngoài đê sông Sắt thuộc xã Yên Ninh, huyện Ý Yên. Tiếp đó là Quyết định số 841 của UBND tỉnh Nam Định giao đất cho Công ty Cổ phần Đồ gỗ Cường Thịnh. Diện tích trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là 21.270,2m2.
Để xảy ra việc đơn thư, khiếu nại đối với công ty là do phần mộ họ Nguyễn Tất (diện tích 160m2) nằm trọn vẹn trong phần đất được UBND tỉnh Nam Định phê duyệt, cấp cho doanh nghiệp thực hiện dự án. Sau khi thương thảo để di dời phần mộ bất thành; đồng thời, tạo điều kiện cho dòng họ Nguyễn Tất, doanh nghiệp đã thực hiệnchỉ đạo của ông Nguyễn Viết Hưng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định mở con đường rộng 1,2m dẫn vào khu mộ. Ông Nguyễn Viết Hưng cũng chỉ đạo Công ty Cường Thịnh “không được xây dựng thêm bất cứ hạng mục nào khác hoặc mở rộng quy mô công trình khi chưa được cấp thẩm quyền cho phép”.
Đến nay, các cam kết của công ty đối với gia đình cũng như đối với chính quyền được thực hiện nghiêm túc. Ông Dương Văn Sơn khẳng định: “Chuyện mồ mả là vấn đề linh thiêng. Ai cũng vậy, gia tộc tôi cũng vậy, thế nên chúng tôi rất trân trọng. Trước khi thi công, xã, huyện đã nhiều lần mời hai bên lên xã để trao đổi nhưng phía họ Nguyễn Tất vẫn không có thái độ hợp tác”. “Chúng tôi chỉ làm theo bản đồ quy hoạch cũng như sổ đỏ về phần đất mà công ty được cấp. Hiện trạng khu mộ Tổ (160m2) vẫn được giữ nguyên, có đường vào rộng rãi. Vậy mà họ căn cứ vào những bản sắc phong để đòi đến 3 sào đất là điều vô lý” - ông Sơn nói thêm.
Công ty cũng đã chụp ảnh khu mộ và giữ nguyên hiện trạng. Những hài cốt mới được di dời là ở vị trí khác (vì sau chiến tranh, nới đây là nghĩa trang chung cả xã).
Trao đổi với ông Phạm Cao Quý cán bộ Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, PV được biết, xét về mặt ý nghĩa, sắc phong truyền tải lại cho hậu thế các tư liệu quý giá và trung thực về tên, tuổi và công lao của một số nhân vật lịch sử như quê quán, công trạng và xếp hạng (nhất đẳng, nhị đẳng, tam đẳng tôn thần), biểu thị sự tôn vinh của vương triều và cộng đồng cư dân với vị thần đó; nó chứa đựng một số thông tin có thể bổ sung thêm lịch sử và là một nguồn tư liệu quan trọng để nghiên cứu các tín ngưỡng dân gian. Do vậy, không thể phủ nhận những giá trị lịch sử nhưng mỗi thể chế chính trị đều có hệ thống pháp luật, pháp chế riêng. Thế nên không thể áp dụng những đạo sắc phong từ thời Lê cho thế kỷ 21.
Hoàng Lan
