Thửa đất đang tranh chấp. Ảnh: Ngân Nga

Bà Nguyễn Thị Lộc (chết năm 2019 - người đại diện pháp luật là bà Bùi Thị Quỳnh Hoa, trú tại 37 đường Trần Văn Hoài, phường Xuân Khánh, TP Cần Thơ) cho một số hàng xóm mượn đất để làm đường đi nhưng bị chiếm dụng. Bà Lộc hàng chục năm trật trầy kêu cứu nhưng bất thành. Năm 2016, bà Lộc làm đơn khởi kiện đến TAND quận Ninh Kiều, sau đó vụ án được chuyển lên TAND TP Cần Thơ.

Gần 7 năm thụ lý, vụ án vẫn “dẫm chân tại chỗ” vì tòa thiếu thông tin phúc đáp từ Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) TP Cần Thơ.

Sau khi Báo Thanh tra phản ánh, Sở TN&MT đã rà soát hồ sơ, làm công văn cung cấp thông tin dữ liệu đến TAND TP Cần Thơ.

Như chúng tôi đã phản ánh, năm 1982, cha mẹ bà Hoa nhận chuyển nhượng từ ông Trần Phước diện tích 1.511m². Tất cả có giấy mua bán và có xác nhận của chính quyền địa phương. Gia đình bà Lộc sinh sống ổn định và đóng thuế cho Nhà nước đầy đủ.

Đến năm 1999, quy hoạch mở rộng đường Trần Văn Hoài, đất bị chia cắt thành 3 phần. Nhà nước thu hồi phần giữa, với diện tích 954,68m² để làm đường. Số đất còn lại ở phía Nam đường Trần Văn Hoài, bà Lộc phân chia cho 4 người con, thuộc thửa 64, tờ bản đồ số 04.

Năm 2002, phần đất phía Bắc con đường, bà Lộc được UBND TP Cần Thơ cấp GCNQSDĐ số 01267, diện tích 35,1m², thuộc thửa 62, tờ bản đồ 04. Vị trí đất tiếp giáp đường Trần Văn Hoài, nằm phía trước đất của 3 hộ gia đình ông Võ Văn Tỏ, ông Nguyễn Hữu Bỉnh và ông Diệp Văn Sừng.

Năm 2005, 3 hộ ông Tỏ, ông Bỉnh và ông Sừng, vì muốn chiếm thửa đất trước mặt, họ đã khởi kiện yêu cầu TAND quận Ninh Kiều hủy bỏ GCNQSDĐ số 01267 cấp năm 2002 của bà Lộc.

Tháng 8/2006, TAND quận Ninh Kiều có văn bản yêu cầu Phòng TN&MT quận đo đạc lại. Kết quả đo đạc cho thấy, ở thửa 62, ngoài phần đất tranh chấp còn có một phần diện tích thuộc đất bà Lộc chưa được đưa vào sổ. Phần đất này tiếp giáp đường Trần Văn Hoài và nằm ngay trước vị trí đất của 3 hộ ông Tỏ, ông Bỉnh, ông Sừng.

Thấy tình hình bất lợi, 3 hộ rút đơn và nhờ chính quyền địa phương thương lượng xin bà Lộc cho mở lối đi ra đường Trần Văn Hoài. Bà Lộc đồng ý cho mở lối đi, đồng thời cho mượn tạm thửa đất 35,1m² đã được cấp giấy phép để họ kinh doanh buôn bán.

Thời gian sau, 3 hộ gia đình trên xây dựng nhà cửa kiên cố và chiếm dụng phần đất nằm ngoài sổ, đồng thời chiếm luôn thửa đất 35,1m² đã được cấp GCNQSDĐ của bà Lộc.

Năm 2016, bà Lộc khởi kiện lên TAND quận Ninh Kiều, yêu cầu công nhận phần đất còn lại theo bản trích đo địa chính năm 2006.

Sau khi tiếp nhận, TAND quận Ninh Kiều đã chuyển lên TAND TP Cần Thơ.

Tiếp đó, bà Bùi Thị Quỳnh Hoa đệ đơn khởi kiện bổ sung, yêu cầu công nhận phần đất theo Bản trích đo địa chính số 95 của Trung tâm Kỹ thuật TM&MT ngày 24/12/2018; yêu cầu các hộ tháo dỡ công trình ra khỏi phần đất 35,1m² đã được công nhận; yêu cầu hủy bỏ một phần GCNQSDĐ đã cấp cho hộ ông Tỏ, ông Bỉnh, ông Sừng.

Vụ việc được TAND TP Cần Thơ thụ lý.

Ngày 28/9/2023, TAND TP Cần Thơ đưa vụ án ra xét xử.

Sau khi xem xét hồ sơ, chứng cứ, TAND TP Cần Thơ xác định, tổng diện tích đất của bà Lộc bị ảnh hưởng bởi dự án đường Trần Văn Hoài là 954,68m², diện tích đất còn lại không bị ảnh hưởng bởi đường Trần Văn Hoài là 423,3m². Tổng cộng là 1.377,98m².

So với diện tích đất bà Lộc nhận chuyển nhượng vào năm 1982 là 1.511m² thì còn chênh lệch thiếu 133m². Đất này nằm bên phải (hướng đường 30/4 sang đường 3/2), mặt tiền tiếp giáp đường Trần Văn Hoài.

Về phía bị đơn, 3 hộ ông Tỏ, ông Bỉnh, ông Sừng, hiện nay, hiện trạng sử dụng diện tích lớn hơn diện tích được cấp trong GCNQSDĐ năm 1997. Nguồn gốc đất của 3 hộ này là đất của Bến xe Đò Nhỏ, không tiếp giáp với đường Trần Văn Hoài.

Ngày 20/7/2011, Sở TN&MT cùng Thanh tra TP, UBND quận Ninh Kiều, UBND phường Xuân Khánh tổ chức xem xét khiếu nại của bà Lộc. Tất cả các thành phần tham dự đều nhận định đất của ông Tỏ, ông Bỉnh, ông Sừng thể hiện vị trí đất giáp đường Trần Văn Hoài là không đúng. Vì thời điểm cấp GCN chưa mở rộng lộ Trần Văn Hoài như ngày nay. Phần đất của bà Lộc sau khi mở rộng đường Trần Văn Hoài thì còn dư 2 phần nằm cập 2 bên đường là đúng.

Tại cuộc họp, các thành phần tham gia họp đã kiến nghị UBND quận Ninh Kiều mời 3 hộ để trao đổi và phải có sự thỏa thuận về giá trị đất (phần mặt tiền) cho bà Lộc, nếu 3 hộ không đồng ý thỏa thuận thì quận sẽ xem xét cấp GCNQSDĐ bổ sung cho bà Lộc.

Năm 2014, UBND TP Cần Thơ đã ban hành Văn bản 5827/UBND-NCPC về thông báo thu hồi, điều chỉnh GCNQSDĐ đã cấp cho ông Sừng, ông Bỉnh. Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì Sở TN&MT TP Cần Thơ kiến nghị UBND TP Cần Thơ thu hồi Văn bản 5827/UBND-NCPC. Sau đó, UBND TP Cần Thơ thực hiện theo kiến nghị của Sở TN&MT.

Liên quan đến vụ việc, UBND quận Ninh Kiều phúc đáp: “Qua hồ sơ cấp giấy đất cho ông Bỉnh và ông Sừng cho thấy hình thể thửa đất, diện tích, vị trí và kích thước thửa đất trên GCN có sự chênh lệch lớn, không đúng thực tế đang sử dụng. Cụ thể, trên GCN được cấp chiều dài các thửa đất từ 20m - 22m, nhưng theo hồ sơ trích đo thực tế chiều dài các thửa này từ 29m - 31m. UBND TP Cần Thơ cấp GCN cho hộ ông Bỉnh, ông Sừng năm 1997 giáp mặt tiền đường Trần Văn Hoài là không đúng hiện trạng, vì thời điểm này đường Trần Văn Hoài chưa hình thành. Riêng giấy đất ông Tỏ có thể hiện khoảng cách 5m mới đến đường Trần Văn Hoài”.

Đại diện Viện Kiểm sát TP Cần Thơ nhận định, Bản trích đo địa chính số 95 ngày 24/12/2018 của Trung tâm Kỹ thuật TN&MT thể hiện rõ ràng về diện tích, vị trí và kích thước thửa đất ông Bỉnh, ông Sừng, ông Tỏ. Hoàn toàn phù hợp với các tài liệu có trong hồ sơ vụ án, nên cần căn cứ vào bản trích đo để đánh giá, xác định diện tích đất của các đương sự và phần đất tranh chấp.

Bản trích đo địa chính số 95 của Trung tâm Kỹ thuật TN&MT TP Cần Thơ thể hiện phần đất 3 hộ ông Diệp, ông Sừng, ông Tỏ không giáp mặt tiền đường Trần Văn Hoài. Ảnh: Ngân Nga

Từ những căn cứ trên, hội đồng xét xử chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, công nhận diện tích tranh chấp 86,8m² (trong đó có 35,1m² đã cấp giấy cho bà Lộc) thuộc quyền sử dụng của gia đình bà Lộc. Đồng thời, cần hủy một phần GCN đã cấp cho hộ ông Bỉnh, ông Sừng vì có phần chồng lấn lên đất bà Lộc. Buộc các bị đơn tháo dỡ nhà và di dời tất cả các tài sản trên đất để trả quyền sử dụng đất tại vị trí A, A1, B, B1, C, C1, tổng diện tích 86,8m² cho nguyên đơn.

Kiến nghị cơ quan chức năng xem xét điều chỉnh diện tích trên và cấp GCNQSDĐ diện tích 51,8m² cho bà Bùi Thị Quỳnh Hoa (thừa kế theo di chúc bà Lộc).

Việc 3 bị đơn có đơn phản tố, yêu cầu hủy một phần GCNQSDĐ số 1267/QSDĐ của bà Lộc là không có căn cứ, nên hội đồng xét xử không chấp nhận yêu cầu phản tố của bị đơn. Đồng thời, không chấp nhận yêu cầu của các bị đơn về việc mở lối đi ra đường công cộng (nếu có tranh chấp giải quyết bằng một vụ án khác).