Tường rào nhà ông Khuya và tấm chắn ngăn lối đi của nhà bà Hoa (8/2015).

Năm 1997, ông Nguyễn Kim Hùng đứng tên mua giúp mẹ mình là bà Lê Thị Hoa căn nhà cấp 4, diện tích 201,25m2, gắn liền quyền sử dụng đất (QSDĐ) diện tích 995m2, thửa 649, tờ bản đồ số 11, được UBND huyện Tân Uyên cấp Giấy chứng nhận (GCN) QSDĐ số 01316 ngày 28/12/1999.

Khi nhận chuyển nhượng, các bên đều thống nhất có một lối đi là con đường đất nối từ đường nhựa vào đất của ông Hùng, dài khoảng 30m, ngang 4m. Lối đi này hiện hữu trên thửa đất số 650, tờ bản đồ số 11 do ông Nguyễn Văn Cà sở hữu từ năm 1999, nay do con trai ông Cà là ông Nguyễn Phú Cường (khu phố An Thành, xã Thái Hòa, huyện Tân Uyên) quản lý và sở hữu. Trên bản đồ vạch rõ lối đi đường đất đỏ nằm ngoài diện tích đất sở hữu của ông Cà (năm 2004 đo đạc lại con đường này có tên DH-401 và vẫn nằm ngoài diện tích của bên bán).

Tấm lưới sắt ông Khuya ngăn lối đi từ năm 2011.

Lối đi được phía ông Nguyễn Kim Hùng sử dụng từ năm 1995, dù có những lần xảy ra tranh chấp với hộ ông Cường nhưng đã được giải quyết, hiện ông Cường vẫn chừa lối đi như thỏa thuận. Tuy nhiên, trên con đường đó còn đi ngang qua diện tích đất của hộ ông Nguyễn Văn Khuya (nằm phía trong nhà ông Cường). Lý do để ông Nguyễn Văn Khuya coi lối đi chung là đất của mình là vì khi làm GCN QSDĐ cho ông Khuya, bộ phận địa chính xã Thái Hòa và Huyện Tân Uyên không xuống đo đạc thực tế nên khi ra giấy tờ, lối đi hiện hữu lại thuộc sở hữu trên GCN QSDĐ của gia đình ông Nguyễn Văn Khuya. Sau đó, bất chấp thực tế, ông Nguyễn Văn Khuya đã ngăn lối đi thuộc phần đất nhà mình, khiến gia đình ông Kim Hùng không còn lối ra vào.

Ông Kim Hùng thay mặt mẹ đã làm đơn trình báo, xin giải quyết nhưng không xong, buộc phải khởi kiện ông Nguyễn Văn Khuya ra tòa vì đã ngăn lối đi duy nhất của gia đình.  (Ngôi nhà này là nguyện vọng của mẹ ông Hùng - bà Lê Thị Hoa xin được cải tạo, xây dựng thành ngôi chùa dùng làm nơi thờ tự, tu hành tại gia, gọi là chùa Cô Hai. Việc xây dựng được sự đồng ý của chính quyền và Ban Đại diện Phật giáo huyện Tân Uyên).

“Đường đất đỏ”, lối đi vào đất bà Hoa được hiện hữu từ năm 1999.

Năm 2007, ông Nguyễn Phú Cường định xây nhà trọ trên con đường đã cam kết chừa ra làm lối đi cho hộ ông Hùng. Sau khi hòa giải, ông Cường đã trả lại con đường nguyên trạng. Biên bản hòa giải lúc ấy có đủ chữ ký các bên và đại diện chính quyền khi ấy là ông Nguyễn Văn Khuya, Phó Chủ tịch UBND xã xác nhận. Bản thân gia đình ông Nguyễn Văn Khuya cũng công nhận lối đi qua phần đất nhà mình và làm tường rào bao quanh phần đất nhưng có chừa lối đi (khi làm tường rào bà Hoa có phụ tiền để ông Khuya xây dựng).

Từ năm 2011, chính ông Nguyễn Văn Khuya lại ngăn con đường đang là lối đi duy nhất của hộ ông Kim Hùng, nằm trong cùng của lối đi.

Ngày 13/1/2012, UBND thị trấn Thái Hòa tiến hành hòa giải và yêu cầu mở đường đi nhưng ông Khuya không đồng ý, đòi gia đình ông Hùng phải bồi thường giá trị đất trên lối đi là 488.250.000 đồng thì mới mở lối đi.

Xét quá trình sử dụng thực tế và những căn cứ pháp lý, TAND huyện Tân Uyên đã chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Kim Hùng; buộc ông Nguyễn Văn Khuya mở đường đi theo sơ đồ tòa tuyên định (ảnh 7). Ông Nguyễn Kim Hùng có nghĩa vụ bồi thường giá trị đất tranh chấp và tài sản trên đất cho ông Nguyễn Văn Khuya tổng cộng là 65.302.500 đồng.

Để minh bạch về diện tích, lộ giới, TAND huyện Tân Uyên cũng kiến nghị UBND huyện Tân Uyên thu hồi, điều chỉnh GCN QSDĐ số CH00256 ngày 17/5/2010 đã cấp cho ông Nguyễn Văn Khuya để cấp lại phần lối đi theo quyết định của bản án cho ông Nguyễn Kim Hùng.

Bản vẽ khôi phục lối đi của tòa án.

Thực hiện quyết định của tòa, ông Hùng đã nộp đủ 65.302.500 đồng tại cơ quan thi hành án, nhưng phía ông Khuya không hợp tác nên việc cưỡng chế mở lối đi bất thành.

Hiện nay, chùa Cô Hai chỉ toàn phụ nữ cao tuổi định cư tu hành, nhưng luôn gặp phải sự chống đối từ phía gia đình ông Khuya nếu muốn đi qua lối đi. Bà Hoa tuổi cao lại bị tai biến đi lại khó khăn, nếu lâm bệnh cũng không biết ra vào lối nào. Điều cần thiết nhất hiện giờ là chính quyền hoàn tất việc điều chỉnh GCN QSDĐ của ông Nguyễn Văn Khuya như tòa đã tuyên xử để bảo đảm tính pháp lý khi sử dụng. Phía Bà Hoa đã chấp hành án thì phía ông Khuya cũng cần nghiêm túc thực hiện trước sự chứng kiến của cơ quan thi hành án và chính quyền địa phương.

Điều 275 Bộ luật Dân sự 2005 quy định vềquyền về lối đi qua bất động sản liền kề:“Chủ sở hữu bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có lối đi ra, có quyền yêu cầu một trong những chủ sở hữu bất động sản liền kề dành cho mình một lối đi ra đến đường công cộng; người được yêu cầu có nghĩa vụ đáp ứng yêu cầu đó. Người được dành lối đi phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản liền kề, nếu không có thoả thuận khác...

... Trong trường hợp bất động sản được chia thành nhiều phần cho các chủ sở hữu, chủ sử dụng khác nhau thì khi chia phải dành lối đi cần thiết cho người phía trong theo quy định tại khoản 2 Điều này mà không có đền bù”.

Nhật Tuấn