Cần xác định rõ kích thước phần mái ngói nhô ra của nhà ông Mạnh để làm cơ sở giải quyết vụ án. Ảnh: NH

Gian nan xét xử tranh chấp 15m2 đất

Nguồn gốc vụ tranh chấp bắt đầu từ năm 2002, khi ông An kiện ông Mạnh vì cho rằng đất nhà ông An bị nhà ông Mạnh lấn chiếm 15m2...

Bản án số 06/2006/DS ngày 28/6/2006 của TAND huyện Nghĩa Hưng tỉnh Nam Định đã kết luận bác yêu cầu của ông An đòi ông Mạnh trả 15m2 đất. Do lý lẽ ông An đưa ra là không có cơ sở.

Tại Bản án phúc thẩm số 48/2006/DSPT ngày 22/9/2006, TAND tỉnh Nam Định chấp nhận yêu cầu của ông An...

Ngày 3/12/2008, TAND Tối cao đã ban hành Quyết định kháng nghị số 345/2008/KN-DS nội dung đề nghị TAND Tối cao xét xử giám đốc thẩm hủy hai bản án nêu trên vì Chánh án TAND Tối cao xét thấy tòa án cấp sơ thẩm và tòa án cấp phúc thẩm chỉ căn cứ vào lới khai của ông An, đơn xin cấp 240m2 đất của ông An để xác định ông Mạnh lấn chiếm đất của ông An là không có căn cứ.

Chánh án TAND Tối cao cũng xét thấy thực tế trước năm 2003, ông An không nộp thuế sử dụng đất (ngoài 280 đồng nộp hoa lợi năm 1986); còn gia đình ông Mạnh, từ trước năm 2005 đã nộp thuế đất nông nghiệp và thuế nhà đất trên diện tích 396m2 theo quy định của pháp luật...

Ngày 19/2/2009, tại Quyết định giám đốc thẩm số 69/2009/QĐGĐT của Tòa Dân sự TAND Tối cao đã tuyên hủy bản án phúc thẩm và sơ thẩm về vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất giữa ông An và ông Mạnh... và yêu cầu TAND huyện Nghĩa Hưng xét xử sơ thẩm lại.

Ngày 10/11/2009, TAND huyện Nghĩa Hưng ra quyết định Bản án sơ thẩm lần 2 số 22/2009/DS-ST, với kết luận: Bác yêu cầu của ông An về việc buộc gia đình ông Mạnh phải trả lại 15m2 đất.

Ông An tiếp tục có đơn yêu cầu xử phúc thẩm...

Đến ngày 25/3/2010, TAND tỉnh Nam Định ra bản án phúc thẩm lần 2 quyết định giữ nguyên bản án sơ thẩm là bác đơn yêu cầu của ông An về việc đòi ông Mạnh trả lại đất.

Ngày 17/1/2010, Chi cục Thi hành án Dân sự huyện Nghĩa Hưng đã quyết định thi hành án, tổ chức cưỡng chế thi hành án.

Vụ việc chưa có hồi kết, ngày 14/12/2011, Viện KSND Tối cao ra Quyết định kháng nghị số 173/QĐ-KNGĐT-V5 nội dung đề nghị TAND Tối cao xét xử giám đốc thẩm hủy bản án dân sự phúc thẩm và sơ thẩm (lần 2)...

Câu chuyện thắng, thua…

Tại Quyết định giám đốc thẩm số 261/2012/DS-GĐT ngày 18/6/2012, Hội đồng Giám đốc thẩm xét thấy: “Ngày 30/6/1981, ông Trần Văn An có “Đơn xin đất lấn sông” gửi Ban Quản trị hợp tác xã và UBND xã Nghĩa Lâm xin đất để làm nhà ở, đơn không ghi cụ thể diện tích đất, nhưng có vẽ hình thể thửa đất thể hiện chiều dài 12m, chiều ngang 20m2... Tuy nhiên, tài liệu có trong hồ sơ vụ án không thể hiện có việc giao đất tại thực địa cho ông An. Đối với nguồn gốc đất ông Đoàn Đức Mạnh, ngày 19/10/1984, ông Mạnh có đơn xin đổi 1,1 sào đất của gia đình với hợp tác xã để nhận diện tích đất liền kề với diện tích đất của gia đình ông An. Năm 1986, ông Mạnh đã xây dựng nhà ở và các công trình phụ để sử dụng, ông An và cả gia đình ông An không ai có ý kiến gì về ranh giới đất giữa 2 gia đình. Năm 1990, ông An xây dựng nhà ở và các công trình khác. Năm 2002, ông An xây dựng lại bếp và lợp mái ngói đè lên mái ngói chuồng lợn của gia đình ông Mạnh. Như vậy, từ năm 2002 trở về trước, gia đình ông An và gia đình ông Mạnh không xảy ra tranh chấp về diện tích đất đang sử dụng. Chuồng lợn nhà ông Mạnh xây dựng từ năm 1986, có mái ngói nhô ra ngoài tường và vẫn giữ nguyên hiện trạng từ năm 1986 đến nay, không thay đổi. Do đó, cần xác định điểm mái ngói nhô ra của chuồng lợn nhà ông Mạnh theo phương thẳng đứng để xác định ranh giới giữa hai gia đình”.

Hội đồng Giám đốc thẩm còn nhận thấy, theo biên bản đo đạc thực địa ngày 18/7/2003 thì mái ngói chuồng lợn của gia đình ông Mạnh nhô ra 0,15m. Tuy nhiên, theo sơ đồ kèm theo Bản án sơ thẩm và phúc thẩm (lần 2) chưa thể hiện rõ kích thước mái ngói chuồng lợn nhà ông Mạnh nhô ra nên cần phải xác định cụ thể kích thước phần mái ngói nhô ra làm cơ sở giải quyết vụ án.

Từ những nhận định trên, Hội đồng Giám đốc thẩm đã quyết định hủy Bản án sơ thẩm và phúc thẩm (lần 2) và yêu cầu TAND huyện Nghĩa Hưng xét xử sơ thẩm lại (lần 3).

Mới đây, ngày 11/8/2015, TAND huyện Nghĩa Hưng đã có văn bản mời UBND xã Nghĩa Lâm phối hợp để tiến hành đo đạc thẩm định thửa đất số 509 tờ bản đồ số 2 lập năm 1987 của xã Nghĩa Lâm và định giá giá trị quyền sử dụng diện tích đất có tranh chấp cũng như những tài sản trên diện tích đất có tranh chấp.

Sau hơn 10 năm kể từ khi được các cấp TAND đưa ra xét xử, vụ việc lại trở về khởi điểm ban đầu. Mặc dù chưa rõ ai thắng ai thua và đến bao giờ mới kết thúc, song rõ ràng cả ông Mạnh và ông An đều mất quá nhiều thời gian, công sức.

Còn nhớ người xưa có câu “bán anh em xa, mua láng giềng gần” ngụ ý muốn đề cao tình làng nghĩa xóm, tối lửa tắt đèn có nhau. Thiết nghĩ ở vụ tranh chấp này, mỗi người nhường nhau một chút thì có lẽ câu chuyện đã không đi xa đến như ngày hôm nay!

Nam Hà